Τι είναι ο δασυτριχισμός;

Ο δασυτριχισμός είναι το φαινόμενο κατά το οποίο μια γυναίκα εμφανίζει υπερβολική ή ανεπιθύμητη τριχοφυΐα στο σώμα ή και το πρόσωπο της. Γενικά, οι περισσότερες γυναίκες παρουσιάζουν τρίχες στο πρόσωπο και το σώμα τους, οι οποίες είναι συνήθως λεπτές και ανοιχτόχρωμες, ενώ αντίθετα στην περίπτωση του δασυτριχισμού, η τριχοφυΐα είναι ιδιαίτερα πυκνή και οι τρίχες σκουρόχρωμες και παχιές.

Σε κάθε περίπτωση, η παρουσία επιπλέον τριχοφυΐας σε μια γυναίκα δεν θεωρείται επικίνδυνη για την υγεία αυτής, μπορεί όμως να επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογία της. Παρ’ όλα αυτά, στην περίπτωση που η υπερβολική τριχοφυΐα οφείλεται σε ορμονικές διαταραχές ή κάποια άλλη πάθηση, ενδέχεται να προκληθούν προβλήματα στην υγεία του ατόμου.

Ποια η διαφορά μεταξύ δασυτριχισμού και υπερτρίχωσης;

Η υπερτρίχωση είναι μια κατάσταση που αναφέρεται γενικά στην υπερβολική τριχοφυΐα και στα δύο φύλα και δεν εξαρτάται από τις ορμόνες. Αντίθετα, ο δασυτριχισμός σχετίζεται με το φαινόμενο της αρρενοποίησης, που παρατηρείται σε κάποιες γυναίκες, οι οποίες εμφανίζουν αντρικά φαινοτυπικά χαρακτηριστικά, όπως τριχοφυΐα, εξαιτίας ορμονικών προβλημάτων. Επιπλέον, ο δασυτριχισμός, αναφέρεται μόνο σε γυναίκες, οι οποίες εμφανίζουν έντονη τριχοφυΐα σε περιοχές που φυσιολογικά συναντάτε κυρίως σε άντρες, όπως στο πρόσωπο και χαμηλά στην κοιλιά.

Πόσο συχνός είναι ο δασυτριχισμός;

Σύμφωνα με το περιοδικό δερματολογίας της Ινδίας, ο δασυτριχισμός εμφανίζεται περίπου στο 5 με 10% των γυναικών, ενώ εξαρτάται σε έναν βαθμό και από την κληρονομικότητα. Επομένως, μια γυναίκα είναι πιο πιθανό να εμφανίσει δασυτριχισμό, στην περίπτωση που υπάρχει ιστορικό έντονης τριχοφυΐας στις γυναίκες της οικογένειας της. Επιπλέον, φαίνεται ότι οι γυναίκες στη Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τη Νότια Ασία, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν δασυτριχισμό.

Ποια είναι τα αίτια του δασυτριχισμού;

Ένα από τα βασικά αίτια του δασυτριχισμού σε μια γυναίκα είναι τα υψηλά επίπεδα αντρικών ορμονών, οι οποίες ονομάζονται ανδρογόνα και χαρακτηριστική ορμόνη αυτών είναι η τεστοστερόνη. Γενικά, οι γυναίκες φυσιολογικά παράγουν μικρές ποσότητες ανδρογόνων, ενώ συγκεκριμένες ασθένειες ή φαρμακευτικές αγωγές μπορούν να προκαλέσουν αυξημένη παραγωγή αυτών. Σε αυτή την περίπτωση, μια γυναίκα μπορεί να εμφανίζει αντρικά πρότυπα τριχοφυΐας και άλλα αντρικά χαρακτηριστικά, όπως πιο βαθιά φωνή.

Σπανιότερα, εφόσον δεν μπορούν να προσδιοριστούν τα αίτια του δασυτρισχισμού, αυτός χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής, είναι χρόνιος και συνήθως δεν αντιμετωπίζεται εύκολα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, παρ’ όλα αυτά, υπεύθυνος για τον δασυτριχισμό είναι κάποιος από τους παρακάτω παράγοντες.

Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

Αποτελεί το πιο κοινό αίτιο υπερβολικής τριχοφυΐας, προκαλώντας 3 στις 4 περιπτώσεις δασυτριχισμού, σύμφωνα με την ένωση Οικογενειακής Ιατρικής της Αμερικής. Οι γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες, εμφανίζουν έντονες ορμονικές διαταραχές, οι οποίες συχνά έχουν ως αποτέλεσμα ακανόνιστους κύκλους έμμηνου ρύσης και μειωμένη γονιμότητα. Σύμφωνα με το Γραφείο για την Υγεία της Γυναίκας, οι γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες, συχνά αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ακμής, ενώ τείνουν να έχουν και αυξημένο σωματικό βάρος. Άλλα συμπτώματα που χαρακτηρίζουν τη νόσο αυτή περιλαμβάνουν:

• Κούραση
• Πονοκέφαλο
• Προβλήματα με τον ύπνο
• Πόνο χαμηλά στην κοιλιά
• Κυκλοθυμία.

Διαταραχές των επινεφριδίων

Τα επινεφρίδια βρίσκονται ακριβώς πάνω από τους νεφρούς και είναι υπεύθυνα για την παραγωγή σημαντικών ορμονών του οργανισμού. Διαταραχές στη λειτουργία τους μπορεί να επηρεάσουν την έκκριση διαφόρων ορμονών και να οδηγήσουν σε αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων. Σε αυτή την περίπτωση, ενδέχεται ένα θηλυκό άτομο να εμφανίσει δασυτριχισμό. Γενικά, οι διαταραχές των επινεφριδίων, περιλαμβάνουν:

• Καρκίνο των επινεφριδίων 
• Καλοήθη όγκο στα επινεφρίδια
• Εκ γενετής υπερπλασία των επινεφριδίων, κατά την οποία τα άτομα στερούνται ένα ένζυμο απαραίτητο για την παραγωγή των ορμονών
• Νόσος Cushing, κατά την οποία τα άτομα εμφανίζουν πολύ υψηλά επίπεδα κορτιζόλης στον οργανισμό τους.

Ενώ, τα βασικά συμπτώματα που εμφανίζει ένας ασθενής με κάποια διαταραχή στη λειτουργία των επινεφριδίων, περιλαμβάνουν:

• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Πονοκέφαλο
• Αυξημένο σωματικό βάρος στο επάνω μέρος του σώματος
• Μυϊκή αδυναμία
• Αδύναμα οστά
• Μη φυσιολογικά επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Φαρμακευτικές αγωγές

Οι φαρμακευτικές ουσίες που φαίνεται να σχετίζονται με την αυξημένη τριχοφυΐα στις γυναίκες, περιλαμβάνουν:

• Αναβολικά στεροειδή, τα οποία είναι συνθετικές ουσίες παρόμοιες της τεστοστερόνης.
• Τεστοστερόνη, η οποία συνήθως χορηγείται σε άτομα με ανεπάρκεια αυτής.
• Κυκλοσπορίνη, η οποία είναι μια ανοσοκατασταλτική ουσία που χορηγείται συνήθως κατά τις διαδικασίες μεταμόσχευσης οργάνων.
• Μινοξιδίλη, η οποία χορηγείται με σκοπό την διέγερση ανάπτυξης τριχοφυΐας.

Πώς γίνεται η διάγνωση του δασυτριχισμού;

Για τη διάγνωση του δασυτριχισμού, ο ιατρός θα πρέπει να λάβει το εκτενές ιατρικό ιστορικό του ατόμου και να ενημερωθεί για κάθε φαρμακευτική αγωγή που αυτό λαμβάνει. Έπειτα, θα πρέπει να διεξαχθεί μέτρηση των ορμονικών επιπέδων και της γλυκόζης στο αίμα, προκειμένου να φανεί εάν το άτομο έχει κάποια ορμονική διαταραχή ή αν πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη. Ακόμα, μπορεί να διεξαχθεί υπέρηχος ή μαγνητική τομογραφία στις ωοθήκες ή και τα επινεφρίδια, για τον έλεγχο ύπαρξης κάποιας ανωμαλίας, όπως κύστης ή όγκου σε αυτά. 

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ο δασυτριχισμός;

Εφόσον, ο δασυτριχισμός οφείλεται σε κάποια ορμονική διαταραχή, μπορεί να ακολουθηθεί κατάλληλη ορμονική θεραπεία για την αντιμετώπιση του. Ενώ, ανεξάρτητα από τα αίτια του δασυτριχισμού το άτομο μπορεί να απαλλαγεί από την επιπλέον τριχοφυΐα, εφαρμόζοντας διάφορες μεθόδους αποτρίχωσης.

Ορμονική θεραπεία

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι προκειμένου να ρυθμιστεί η παραγωγή ορμονών στο ανθρώπινο σώμα. Αρχικά, στην περίπτωση που κάποιος είναι αρκετά εύσωμος, η μείωση του σωματικού βάρους, ενδέχεται να έχει ευεργετικά αποτελέσματα. Αυτό συμβαίνει, διότι η παχυσαρκία επηρεάζει την παραγωγή ορμονών, ενώ η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, συμβάλλει στην εξισορρόπηση των επίπεδων των ανδρογόνων στον οργανισμό.

Επιπλέον, εάν ένα άτομο πάσχει από το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή εμφανίζει διαταραχές στα επινεφρίδια, θα πρέπει να λάβει κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή για την εξισορρόπηση των ορμονικών επιπέδων στον οργανισμό του. Οι φαρμακευτικές αγωγές που χορηγούνται για το σκοπό αυτό, μπορεί να είναι:

• Αντισυλληπτικά χάπια, τα οποία περιέχουν οιστρογόνα και προγεστερόνη και ενδέχεται να οδηγήσουν σε συρρίκνωση των κυστών στις ωοθήκες. Ενώ, τα οιστρογόνα μπορεί να επιφέρουν και αισθητή μείωση της τριχοφυΐας μετά από 3 με 6 μήνες θεραπείας, αποτελώντας μια συνήθη και αποτελεσματική μακροχρόνια θεραπεία για τον δασυτριχισμό.
• Αντιανδρογόνα, τα οποία παρεμποδίζουν τη δράση των ανδρογόνων στον οργανισμό και μειώνουν την παραγωγή τους από την υπόφυση, τα επινεφρίδια και τις ωοθήκες.

Εφαρμογή φαρμακευτικής κρέμας

Η δερματική χορήγηση της φαρμακευτικής αλοιφής εφλορνιθίνης, φαίνεται να επιβραδύνει την ανάπτυξη των τριχών στο πρόσωπο μετά από διάστημα ενός έως δύο μηνών. Παρ’ όλα αυτά, αυτή εμφανίζει ποίκιλες ανεπιθύμητες παρενέργειες όπως, ερεθισμό ή εξανθήματα στο δέρμα και επομένως δεν χορηγείται συχνά. 

Αποτρίχωση

 Η αποτρίχωση παρέχει διάφορους μη ιατρικούς τρόπους αφαίρεσης της ανεπιθύμητης τριχοφυΐας, οι οποίοι μπορεί να εφαρμοστούν για την αντιμετώπιση του δασυτριχισμού, αλλά και για την αφαίρεση της φυσιολογικής τριχοφυΐας από το σώμα ή το πρόσωπο κάποιου. 

Η αποτρίχωση περιλαμβάνει μεθόδους με παροδικά αλλά και με μόνιμα αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, μέθοδοι όπως το ξύρισμα, η αποτρίχωση με κερί ή η δερματική χρήση ειδικών χημικών αλοιφών, αποτελούν αρκετά οικονομική λύση και έχουν άμεσο, αλλά παροδικό αποτέλεσμα.

Από την άλλη πλευρά, όσον αφορά τις μεθόδους μόνιμης αποτρίχωσης, αυτή μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση λέιζερ ή ηλεκτρόλυσης. Το λέιζερ χρησιμοποιεί συγκεντρωμένες ακτίνες φωτός προκειμένου να καταστρέψει το θύλακα της τρίχας, με αποτέλεσμα οι υπάρχουσες τρίχες να πέφτουν και να μην αναπτύσσονται νέες. Αντίθετα, η ηλεκτρόλυση αφαιρεί τις τρίχες και καταστρέφει τους θύλακες αυτών με τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος, το οποίο εφαρμόζεται σε κάθε τρίχα ξεχωριστά. 

Σε κάθε περίπτωση, η μόνιμη αποτρίχωση απαιτείται αρκετό χρόνο προκειμένου να δώσει εμφανή αποτελέσματα και η διαδικασία μπορεί να είναι αρκετά επώδυνη και με υψηλό κόστος. 

Μπορεί ο δασυτριχισμός να επανεμφανιστεί, εφόσον έχει αντιμετωπιστεί;

Σε περίπτωση που ο δασυτριχισμός οφείλεται σε κάποια ορμονική διαταραχή, η ρύθμιση των ορμονικών επιπέδων μετά από κατάλληλη θεραπεία, θα περιορίσει την ανεπιθύμητη τριχοφυΐα. Παρ’ όλα αυτά, εάν οι ορμόνες απορρυθμιστούν ξανά στο μέλλον, για παράδειγμα εξαιτίας κάποιας εγκυμοσύνης, η τριχοφυΐα θα επανέλθει. 

Ακόμη, εάν το άτομο πάσχει από κάποια πάθηση, όπως το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή κάποιο διαταραχή των επινεφριδίων, απαιτείται η μακροχρόνια λήψη φαρμακευτικής αγωγής, προκειμένου να περιοριστεί η τριχοφυΐα. Τέλος, στην περίπτωση του ιδιοπαθή δασυτριχισμού, θεωρείται ότι η αποτρίχωση με λέιζερ ή ηλεκτρόλυση, μπορεί να δώσει μόνιμα αποτελέσματα, παρ’ όλα αυτά, πάντα υπάρχει ο κίνδυνος επανεμφάνισης της τριχοφυΐας αργότερα στη ζωή του ατόμου.

Πηγές:

• American Academy of Dermatology. (2012, March 16). Treating excess body hair could remedy a hairy situation [Press release]
  aad.org/media/news-releases/treating-excess-body-hair-could-remedy-a-hairy-situation
• Bode, D., Seehusen, D. A., & Baird, D. (2012, February 15). Hirsutism in women. American Family Physician, 85(4), 373-380.Retrieved from
  aafp.org/afp/2012/0215/p373.html
• Ferriman, D. M., & Gallwey, J. D. (1961). Clinical assessment of body hair growth in women. Journal of Clinical Endocrinology, 21, 1440–1447
  press.endocrine.org/doi/pdf/10.1210/jcem-21-11-1440
• Hirsutism. (n.d.)
  aocd.org/?page=hirsutism
• Hirsutism. (2013, November 25)
  my.clevelandclinic.org/health/diseases_conditions/hic_hirsutism
• Levinbook, W. S. (2016, June). Hirsutism
  merckmanuals.com/professional/dermatologic-disorders/hair-disorders/hirsutism
• Mayo Clinic Staff. (2014, February 19). Hirsutism: Definition
  mayoclinic.org/diseases-conditions/hirsutism/basics/definition/con-20028919
• Mayo Clinic Staff. (2015, April 10). Laser hair removal: Why it’s done
  mayoclinic.org/tests-procedures/laser-hair-removal/basics/why-its-done/prc-20019438
• Polycystic ovary syndrome (PCOS) fact sheet. (2016, June 8)
  
• Sachdeva, S. (2010, January). Hirsutism: Evaluation and treatment. Indian Journal of Dermatology, (55)1, 3-7. Retrieved from
  ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2856356/