Τι είναι ένα δερματικό απόστημα;

Ένα δερματικό απόστημα, που επίσης ονομάζεται δοθιήνας ή καλόγερος, είναι μία μάζα που εμφανίζεται εντός ή κάτω από την επιφάνεια του δέρματος. Η μάζα είναι συνήθως γεμάτη με πύον ή διάφανο υγρό και τυπικά οφείλεται σε βακτηριακή λοίμωξη.

Ένα δερματικό απόστημα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Όμως, συνήθως τα αποστήματα αναπτύσσονται στην πλάτη, το πρόσωπο, το στήθος ή τους γλουτούς. Τα δερματικά αποστήματα μπορεί επίσης να εμφανιστούν σε περιοχές τριχοφυΐας, όπως οι μασχάλες ή η βουβωνική περιοχή.

Τα περισσότερα δερματικά αποστήματα είναι αβλαβή και υποχωρούν χωρίς θεραπεία. Μη συνταγογραφούμενες κρέμες και φάρμακα είναι ό, τι χρειάζεστε για να επιταχύνετε τη διαδικασία επούλωσης ενός μικρού αποστήματος. Μερικές φορές, όμως, το απόστημα μπορεί να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί και να χρειάζεται εκτομή ή αποστράγγιση.

Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες ένα απόστημα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές, δυνητικά απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές αν δεν αντιμετωπιστεί.

Κοινές αιτίες ενός δερματικού αποστήματος

Βακτήρια

Ο σταφυλόκοκκος είναι η πιο κοινή βακτηριακή αιτία δερματικού αποστήματος. Ένα απόστημα μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μιας βακτηριακής λοίμωξης που αναπτύσσεται όταν το βακτήριο Staphylococcus aureus εισέρχεται στο σώμα μέσω ενός θύλακα μιας τρίχας ή μιας πληγής ή τραυματισμού που έχει προκαλέσει ασυνέχεια του δέρματος.

Βρίσκεστε σε αυξημένο κίνδυνο για την εν λόγω βακτηριακή λοίμωξη εάν έχετε:

• Στενή επαφή με ένα άτομο που έχει λοίμωξη από σταφυλόκοκκο, κάτι το οποίο παρατηρείται κυρίως σε νοσοκομειακά περιβάλλοντα
• Μία χρονιά δερματική ασθένεια, όπως ακμή ή έκζεμα
• Διαβήτη
• Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο μπορεί να προκληθεί από λοιμώξεις, όπως ο HIV
• Συνήθειες κακής υγιεινής

Μολυσμένοι θύλακες της τρίχας

Οι μολυσμένοι θύλακες της τρίχας, ή θυλακίτιδα, μπορεί να προκαλέσουν το σχηματισμό αποστήματος εντός του θύλακα. Οι θύλακες μπορεί να μολυνθούν εάν η τρίχα εντός τους παγιδευτεί και δεν μπορεί να εξέλθει από το δέρμα, κάτι το οποίο συμβαίνει μετά το ξύρισμα.

Οι παγιδευμένοι θύλακες της τρίχας είναι μια κατάσταση γνωστή ως είσφρυση τρίχας. Οι τρίχες που μεγαλώνουν προς τα μέσα είναι το πρώτο βήμα για τη λοίμωξη. Τα αποστήματα που αναπτύσσονται εντός ενός θύλακα τρίχας συχνά περιέχουν αυτή την τρίχα που μεγαλώνει προς τα μέσα.

Η θυλακίτιδα μπορεί επίσης να εμφανιστεί μετά από χρήση ανεπαρκώς χλωριωμένης πισίνας ή τζακούζι.

Αναγνωρίζοντας ένα δερματικό απόστημα

Ένα απόστημα συχνά εμφανίζεται ως μία μάζα στο δέρμα, παρόμοια με ένα σπυράκι. Όμως, μπορεί να αναπτυχθεί με την πάροδο του χρόνου και να μοιάζει με κύστη γεμάτη με υγρό. Ανάλογα με την αιτία του αποστήματος, άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι επίσης παρόντα και να περιλαμβάνουν:

• Πυρετό
• Ναυτία
• Ρίγη
• Οίδημα
• Κακώσεις του δέρματος
• Φλεγμονή του δέρματος
• Αποστράγγιση υγρού από το απόστημα

Η περιοχή γύρω από το απόστημα μπορεί επίσης να είναι επώδυνη και θερμή στην αφή.

Πώς διαγιγνώσκεται ένα απόστημα;

Ένα μικρό απόστημα συνήθως δεν αποτελεί αιτία ανησυχίας, διότι μπορείτε να το αντιμετωπίσετε στο σπίτι. Όμως, αν έχετε ένα απόστημα και οποιοδήποτε από τα παρακάτω αντιστοιχεί στην περίπτωσή σας θα πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό σας όσο το δυνατόν συντομότερα:

• Το παιδί σας έχει απόστημα.
• Είστε άνω των 65 ετών.
• Έχετε εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή έχετε νοσηλευτεί πρόσφατα.
• Έχετε λάβει μόσχευμα οργάνου.
• Αυτή τη στιγμή λαμβάνετε χημειοθεραπεία ή έχετε υποβληθεί πρόσφατα σε χημειοθεραπεία.
• Το δερματικό απόστημα είναι στο πρόσωπο ή τη σπονδυλική σας στήλη. Αν δεν αντιμετωπιστεί, το απόστημα μπορεί να εξαπλωθεί στον εγκέφαλο ή το νωτιαίο μυελό.
• Το απόστημα είναι μεγάλο, δεν έχει επουλωθεί μέσα σε δύο εβδομάδες και επίσης έχετε πυρετό.
• Το απόστημα φαίνεται να εξαπλώνεται σε άλλα μέρη του σώματος.
• Το απόστημα γίνεται όλο και πιο επώδυνο.
• Έχετε οίδημα των άκρων.
• Το δέρμα γύρω από το απόστημα είναι διογκωμένο ή εξαιρετικά ερυθρό.

Ο γιατρός θα λάβει το ιατρικό ιστορικό σας και θα πραγματοποιήσει μία κλινική εξέταση για να ελέγξει οπτικά το απόστημα. Μία πλήρης κλινική εξέταση θα επιτρέψει στο γιατρό να διαπιστώσει εάν κάποιος τραυματισμός ή είσφρυση τρίχας είναι η αιτία του αποστήματος.

Ο γιατρός μπορεί επίσης να λάβει ένα μικρό δείγμα υγρού από το απόστημα για τον έλεγχο παρουσίας βακτηρίων. Καμία άλλη εξέταση ή μέθοδος δεν χρειάζεται για τη διάγνωση του αποστήματος.

Αν όμως έχετε επαναλαμβανόμενα δερματικά αποστήματα και ο γιατρός πιστεύει ότι μία υποκείμενη πάθηση είναι η αιτία, θα ζητήσει εξετάσεις αίματος ή ούρων.

Ποιες είναι οι επιπλοκές ενός δερματικού αποστήματος;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα απόστημα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές που περιλαμβάνουν:

• Την εξάπλωση της λοίμωξης δυνητικά στον εγκέφαλο ή το νωτιαίο μυελό
• Σήψη
• Ενδοκαρδίτιδα, λοίμωξη της εσωτερικής επένδυσης της καρδιάς
• Ανάπτυξη νέων αποστημάτων
• Νέκρωση οστού στην περιοχή του αποστήματος, όπως γάγγραινα
• Οξεία λοίμωξη των οστών, οστεομυελίτιδα

Ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη (MRSA) είναι μία άλλη πιθανή επιπλοκή. Το MRSA είναι ένα ανθεκτικό στα φάρμακα στέλεχος του βακτηρίου που συχνά προκαλεί δερματικά αποστήματα. Υπάρχουν εναλλακτικά αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση του στελέχους, αλλά δεν φέρουν πάντα αποτέλεσμα.

Πώς αντιμετωπίζεται ένα δερματικό απόστημα;

Κατ’ οίκon θεραπείες

Συνήθως μπορείτε να αντιμετωπίσετε ένα δερματικό απόστημα στο σπίτι. Εφαρμόστε θερμότητα στην περιοχή, ώστε το απόστημα να συρρικνωθεί και να αποστραγγίσει το υγρό.

Ο πιο χρήσιμος τρόπος εφαρμογής θερμότητας είναι να βάλετε μία ζεστή κομπρέσα πάνω στο απόστημα. Μπορείτε να φτιάξετε μία ζεστή κομπρέσα βρέχοντας μία πετσέτα προσώπου με ζεστό νερό και διπλώνοντάς τη προτού την τοποθετήσετε στο απόστημα.

 Αποστράγγιση

Επισκεφτείτε το γιατρό σας εάν το απόστημα επιμένει και δεν επουλώνεται με κατ’ οίκον μεθόδους. Ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει αποστράγγιση.

Για να αποστραγγίσει το απόστημα, θα εφαρμόσει τοπικά φάρμακα που θα μουδιάσουν την περιοχή και στη συνέχεια θα δημιουργήσει μία τομή στο απόστημα, ώστε να επιτρέψει την εκροή του υγρού. Μόλις απομακρυνθεί όλο το υγρό, ο γιατρός θα κλείσει την πληγή, ώστε να επουλωθεί και να αποτραπεί η επανεμφάνιση του αποστήματος.

Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία, θα σας συνταγογραφήσει αντιβιοτικά για την πρόληψη μόλυνσης της πληγής.

Αντιβιοτικά

Σοβαρές περιπτώσεις δερματικών αποστημάτων γενικά αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά. Ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει ένα αντιβιοτικό, όπως δικλοξακιλλίνη ή κεφαλεξίνη, αν έχετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:

• Απόστημα στο πρόσωπο, το οποίο συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών
• Κυτταρίτιδα (φλεγμονή του δέρματος)
• Περισσότερα από ένα αποστήματα
• Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα

Αν ο γιατρός πιστεύει ότι ο MRSA είναι η αιτία του αποστήματος, μπορεί να σας συνταγογραφήσει κλινδαμυκίνη ή δοξυκυκλίνη για την αντιμετώπιση της λοίμωξης.

Μετά τη θεραπεία το απόστημα δεν πρέπει να επιστρέψει.

Πώς μπορεί να προληφθεί ένα δερματικό απόστημα;

Μπορεί να μην είστε πάντα σε θέση να αποτρέψετε ένα δερματικό απόστημα. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι να ελαχιστοποιήσετε τις πιθανότητες εμφάνισης μιας σταφυλοκοκκικής λοίμωξης που συχνά οδηγεί σε απόστημα. Για την ελαχιστοποίηση αυτού του κινδύνου:

• Πλένετε τα χέρια σας τακτικά.
• Καθαρίστε όλες τις ανοιχτές πληγές και τις εκδορές, ακόμη και τις πιο μικρές, με σαπούνι και νερό και εφαρμόστε μη συνταγογραφούμενη αντιβακτηριακή αλοιφή.
• Τυλίξτε με γάζες και επιδέσμους τις πληγές.

Το καλύτερο είναι να μη μοιράζεσαι τα προσωπικά σας αντικείμενα, όπως πετσέτες, σεντόνια, ξυραφάκια, αθλητικό εξοπλισμό, make-up και ρούχα. Αν έχετε μία πληγή, πλύνετε τα σεντόνια και τις πετσέτες με καυτό νερό και απορρυπαντικό και στεγνώστε τα σε πολύ θερμό αέρα.

Βιβλιογραφία

Abscess. (2016).
nhs.uk/conditions/Abscess/Pages/Introduction.aspx

Folliculitis, boils and carbuncles. (n.d.).
hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/folliculitis-boils-and-carbuncles

Mayo Clinic Staff. (2013). Boils and carbuncles.
mayoclinic.org/diseases-conditions/boils-and-carbuncles/basics/definition/con-20024235

Oakley A. (2013). Cutaneous abscess.
dermnetnz.org/topics/cutaneous-abscess/