Τι είναι οι διαταραχές λόγου στους ενήλικες;

Οι διαταραχές λόγου στους ενήλικες περιλαμβάνουν οποιαδήποτε συμπτώματα που καθιστούν δύσκολη την προφορική επικοινωνία σε έναν ενήλικα. Παραδείγματα περιλαμβάνουν ομιλία που είναι:

• Συγκεχυμένη
• Αργή
• Βραχνή
• Γρηγόρη
• Τραυλή

Ανάλογα με την υποκείμενη αιτία της διαταραχής του λόγου, μπορεί να εμφανίσετε και άλλα συμπτώματα, όπως:

• Σιελόρροια
• Αδύναμους μύες του προσώπου
• Δυσκολία μνήμης συγκεκριμένων λέξεων
• Ανεπάρκεια έκφρασης λόγου
• Ξαφνική συστολή των φωνητικών μυών

Αν παρατηρείτε μία ξαφνική έναρξη διαταραχής λόγου, αναζητήστε άμεσα ιατρική φροντίδα. Μπορεί να είναι ένδειξη μιας σοβαρής πάθησης, όπως εγκεφαλικό.

Κοινοί τύποι διαταραχών του λόγου στους ενήλικες

Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι διαταραχών του λόγου στους ενήλικες, όπως:

• Απραξία (AOS), η οποία είναι μία νευρολογική διαταραχή που καθιστά δύσκολο σε κάποιον που έχει την πάθηση να πει σωστά αυτό που σκέφτεται
• Δυσαρθρία, η οποία είναι ο συγκεχυμένος λόγος
• Σπασμωδική δυσφωνία, η οποία μπορεί να κάνει τη φωνή βραχνή ή σφιχτή
• Διαταραχές της φωνής, οι οποίες είναι αλλαγές στον ήχο και την άνεση του λόγου που προκαλούνται από οποιονδήποτε παράγοντα αλλάζει τη λειτουργία ή το σχήμα των φωνητικών χορδών

Ποιες είναι οι αιτίες των διαταραχών λόγου στους ενήλικες;

Διαφορετικοί τύποι διαταραχών λόγου προκαλούνται από διαφορετικές αιτίες. Για παράδειγμα, μπορεί να αναπτύξετε μία διαταραχή λόγου εξαιτίας:

• Εγκεφαλικού
• Τραύματος στον εγκέφαλο
• Εκφυλιστικής νευρολογικής ή κινητικής διαταραχής
• Τραυματισμού ή ασθένειας που επηρεάζει τις φωνητικές χορδές
• Άνοιας

Ανάλογα με την αιτία και τον τύπο της διαταραχής του λόγου, αυτή μπορεί να συμβεί ξαφνικά ή να αναπτυχθεί σταδιακά.

Απραξία

Η επίκτητη απραξία του λόγου παρατηρείται συνήθως στους ενήλικες, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Προκαλείται συνήθως από έναν τραυματισμό που προκαλεί βλάβη στα τμήματα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για την εκφορά του λόγου.

Κοινές αιτίες περιλαμβάνουν:

• Εγκεφαλικό
• Τραυματισμό στο κεφάλι
• Όγκο στον εγκέφαλο
• Νευροεκφυλιστικές νόσους

Δυσαρθρία

Η δυσαρθρία μπορεί να συμβεί όταν έχετε πρόβλημα κίνησης των μυών:

• Των χειλιών
• Της γλώσσας
• Των φωνητικών χορδών
• Του διαφράγματος

Η πάθηση μπορεί να είναι αποτέλεσμα εκφυλιστικών διαταραχών των μυών και κινητικών ασθενειών, όπως:

• Πολλαπλή σκλήρυνση
• Μυϊκή δυστροφία
• Εγκεφαλική παράλυση
• Νόσος του Πάρκινσον

Άλλες πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν:

• Εγκεφαλικό
• Τραυματισμό στο κεφάλι
• Όγκο στον εγκέφαλο
• Νόσο Lyme
• Παράλυση του προσώπου, όπως παράλυση του Bell
• Σφιχτή ή χαλαρή τεχνητή οδοντοστοιχία
• Κατανάλωση αλκοόλ

Σπασμωδική δυσφωνία

Η σπασμωδική δυσφωνία περιλαμβάνει ακούσιες κινήσεις των φωνητικών χορδών όταν μιλάτε. Η πάθηση μπορεί να είναι αποτέλεσμα μη φυσιολογικής εγκεφαλικής λειτουργίας. Η ακριβής αιτία παραμένει άγνωστη.

Φωνητικές διαταραχές

Οι φωνητικές χορδές και η ικανότητα να μιλάτε μπορεί να επηρεαστούν αρνητικά από μία πληθώρα δραστηριοτήτων, τραυματισμών και παθήσεων, όπως:

• Καρκίνο του λαιμού
• Πολύποδες, όζους και άλλους όγκους στις φωνητικές χορδές
• Λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων, όπως αντικαταθλιπτικά, αμφεταμίνες ή καφεΐνη

Η λανθασμένη χρήση της φωνής σας για παρατεταμένη χρονική περίοδο μπορεί να οδηγήσει σε βραχνή φωνή.

Πώς διαγιγνώσκονται οι διαταραχές λόγου στους ενήλικες;

Αν βιώνετε μία ξαφνική έναρξη διαταραχής λόγου, αναζητήστε αμέσως ιατρική φροντίδα, γιατί μπορεί να είναι ένδειξη μιας δυνητικά απειλητικής για τη ζωή κατάστασης, όπως το εγκεφαλικό.

Εάν διαταραχή του λόγου εμφανίζεται σταδιακά, πραγματοποιήστε ένα ραντεβού με το γιατρό σας, διότι μπορεί να είναι σύμπτωμα μιας υποκείμενης πάθησης.

Εκτός κι αν η διαταραχή του λόγου προκαλείται είτε από μία ιϊκή λοίμωξη είτε επειδή χρησιμοποιείτε πολύ τη φωνή σας, δεν θα υποχωρήσει από μόνη της και μάλιστα μπορεί να επιδεινωθεί. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να λάβετε διάγνωση και να ξεκινήσετε τη θεραπεία όσο το δυνατόν συντομότερα.

Για τη διάγνωση της πάθησης ο γιατρός θα λάβει το ιατρικό ιστορικό σας και θα αξιολογήσει τα συμπτώματά σας.

Επίσης, θα σας κάνει μία σειρά ερωτήσεων, ώστε να σας ακούσει να μιλάτε και να αξιολογήσει την ομιλία σας. Αυτό θα τον βοηθήσει να καθορίσει το επίπεδο κατανόησης και δυνατότητας ομιλίας. Επιπλέον, θα αντιληφθεί εάν η πάθηση επηρεάζει τις φωνητικές χορδές, τον εγκέφαλο ή και τα δύο.

Ανάλογα με το ιατρικό ιστορικό και τα συμπτώματά σας, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει μία ή περισσότερες από τις παρακάτω εξετάσεις:

• Τεχνικές απεικόνισης της κεφαλής και του λαιμού, όπως ακτινογραφία ακτίνων-Χ, αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία
• Εξετάσεις που χρησιμοποιούν ηλεκτρικό ρεύμα
• Εξετάσεις αίματος
• Εξετάσεις ούρων

Πώς αντιμετωπίζονται οι διαταραχές λόγου στους ενήλικες;

Ο γιατρός θα σας προτείνει ένα θεραπευτικό πλάνο που θα εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία της διαταραχής του λόγου. Μπορεί να περιλαμβάνει η αξιολόγηση από:

• Ένα νευρολόγο
• Έναν ωτορινολαρυγγολόγο
• Έναν λογοθεραπευτή

Ο γιατρός μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν λογοθεραπευτή ο οποίος θα σας διδάξει πώς:

• Να πραγματοποιείτε ασκήσεις για την ενδυνάμωση των φωνητικών χορδών
• Να αυξήσετε τον έλεγχο της φωνής σας
• Να βελτιώσετε την έκφραση του λόγου και της φωνής
• Να βελτιώσετε την επικοινωνία

Σε μερικές περιπτώσεις, οι θεράποντες ιατροί μπορεί να σας προτείνουν επιβοηθητικές συσκευές για την επικοινωνία. Για παράδειγμα, μπορεί να σας προτείνουν να χρησιμοποιείτε μία ηλεκτρονική συσκευή που μετατρέπει γραπτά μηνύματα σε προφορική επικοινωνία.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστείτε χειρουργική επέμβαση ή κάποια άλλη ιατρική διαδικασία.

Απραξία

Περιστασιακά, η επίκτητη απραξία μπορεί να υποχωρήσει από μόνη της, κάτι το οποίο είναι γνωστό ως αυτόματη ανάρρωση.

Η λογοθεραπεία είναι η κύρια θεραπεία για την απραξία. Αυτή η μέθοδος αντιμετώπισης είναι εξατομικευμένη και τυπικά λαμβάνει χώρα σε ατομικές συνεδρίες.

Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις απραξίας, μπορεί να προταθεί η εκμάθηση της νοηματικής γλώσσας ως εναλλακτική μορφή επικοινωνίας.

Δυσαρθρία

Αν έχετε διαγνωστεί με δυσαρθρία, ο γιατρός θα σας ενθαρρύνει να υποβληθείτε σε λογοθεραπεία. Ο λογοθεραπευτής θα σας διδάξει ασκήσεις για να βελτιώσετε τον έλεγχο της αναπνοής και να αυξήσετε τον συντονισμό της γλώσσας και των χειλιών.

Είναι πολύ σημαντικό τα μέλη της οικογένειάς σας και άλλα άτομα με τα οποία έρχεστε καθημερινά σε επαφή να σας μιλούν αργά και να σας δίνουν χρόνο να ανταποκριθείτε και να απαντάτε στις ερωτήσεις.

Σπασμωδική δυσφωνία

Δεν υπάρχει ίαση για τη σπασμωδική δυσφωνία, αλλά ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει θεραπείες για τον έλεγχο των συμπτωμάτων.

Για παράδειγμα, μπορεί να σας συνταγογραφήσει ενέσεις αλλαντικής τοξίνης ή να σας συστήσει χειρουργική επέμβαση στις φωνητικές χορδές. Αυτά θα βοηθήσουν στη μείωση των σπασμών.

Φωνητικές διαταραχές

Αν έχετε διαγνωστεί με μία φωνητική διαταραχή, ο γιατρός θα σας προτείνει να περιορίσετε τη χρήση των φωνητικών χορδών και να τους δώσετε χρόνο να επουλωθούν για να αποτραπεί περαιτέρω βλάβη.

Θα σας προτείνει να αποφεύγετε την καφεΐνη ή άλλα φάρμακα που μπορούν να ερεθίσουν τις φωνητικές χορδές. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστείτε χειρουργική επέμβαση ή άλλες ιατρικές θεραπείες.

Πώς μπορούν να προληφθούν οι διαταραχές λόγου στους ενήλικες;

Ορισμένοι τύποι και αιτίες διαταραχών του λόγου στους ενήλικες είναι αδύνατο να προληφθούν. Ωστόσο, μπορείτε να λάβετε ορισμένα προληπτικά μέτρα για να μειώσετε τον κίνδυνο ανάπτυξης άλλων τύπων διαταραχών του λόγου. Για παράδειγμα:

• Μην καταπονείτε τη φωνή σας φωνάζοντας ή ασκώντας πίεση στις φωνητικές χορδές.
• Μειώστε τον κίνδυνο καρκίνο του λαιμού αποφεύγοντας το ενεργητικό και παθητικό κάπνισμα.
• Μειώστε τον κίνδυνο τραυματισμού της κεφαλής φορώντας κράνος όταν οδηγείτε ποδήλατο ή μηχανή, προστατευτικό εξοπλισμό όταν συμμετέχετε σε αθλήματα επαφής και ζώνη ασφαλείας όταν ταξιδεύετε με αυτοκίνητο, λεωφορείο ή άλλα μέσα.
• Μειώστε τον κίνδυνο εγκεφαλικού με τακτική άσκηση, ισορροπημένη διατροφή και υγιή επίπεδα αρτηριακής πίεσης και χοληστερόλης του αίματος.
• Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.

Ποια είναι η έκβαση των διαταραχών του λόγου στους ενήλικες;

Αν αναπτύξετε ασυνήθη φωνητικά συμπτώματα, αναζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα. Η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία μπορούν να βελτιώσουν τη μακροπρόθεσμη έκβαση και να αποτρέψουν πιθανές επιπλοκές.

Ζητήστε από το γιατρό σας περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με:

• Το είδος της διαταραχής που έχετε
• Τις θεραπευτικές επιλογές
• Την έκβαση της κατάστασης

Αν έχετε διαγνωστεί με διαταραχή του λόγου και της φωνής, θα πρέπει πάντα να φέρετε μαζί σας μία κάρτα ταυτοποίησης με το όνομα της πάθησής σας.

Επίσης, θα πρέπει να έχετε μαζί σας πληροφορίες επικοινωνίας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Αυτό θα σας βοηθήσει να είστε προετοιμασμένοι για περιπτώσεις που δεν θα μπορείτε να επικοινωνήσετε για την κατάσταση της υγείας σας και τις ανάγκες σας με τους άλλους.

Βιβλιογραφία

Apraxia of speech. (2017).
nidcd.nih.gov/health/apraxia-speech

Mayo Clinic Staff. (2018). Dysarthria.
mayoclinic.org/diseases-conditions/dysarthria/basics/definition/con-20035008

Spasmodic dysphonia. (2017).
nidcd.nih.gov/health/spasmodic-dysphonia