Ο έμετος – η βίαιη εξαγωγή του περιεχομένου του στομάχου σας μέσω του στόματός σας – είναι ο τρόπος του σώματος να αποβάλλει οτιδήποτε που είναι βλαβερό για το στομάχι σας. Μπορεί επίσης να είναι μια αντίδραση εξαιτίας κάποιας ενόχλησης στο έντερο.

Ο έμετος δεν είναι κάποια πάθηση, είναι κυρίως σύμπτωμα άλλων παθήσεων. Κάποιες από τις παθήσεις αυτές είναι σοβαρές, οι περισσότερες όμως δεν αποτελούν σοβαρό λόγο ανησυχίας.

Ο έμετος μπορεί να συμβεί μια φορά μόνο, ιδίως όταν η αιτία είναι κάτι που φάγατε ή ήπιατε και δεν έγινε αποδεκτό από το στομάχι σας. Ο επαναλαμβανόμενος έμετος ωστόσο μπορεί να αποτελεί ένδειξη επείγοντος περιστατικού ή σοβαρού υποκείμενου νοσήματος.

Ακολουθούν οι αιτίες που προκαλούν έμετο στους ενήλικες, τα βρέφη και τις έγκυες, η αντιμετώπισή του και το πότε θεωρείται επείγον περιστατικό.

Ποιες είναι οι κύριες αιτίες που προκαλούν έμετο;

Οι βασικότερες αιτίες που προκαλούν έμετο στους ενήλικες, τα βρέφη, και τις έγκυες ή τις γυναίκες κατά την έμμηνο ρύση διαφέρουν.

Ο έμετος στους ενήλικες

Οι κυριότερες αιτίες που προκαλούν έμετο στους ενήλικες περιλαμβάνουν:

• κάποιες διατροφικές ασθένειες (τροφική δηλητηρίαση)
• την δυσπεψία
• κάποιες βακτηριδιακές ή ιικές λοιμώξεις, όπως είναι η ιογενής γαστρεντερίτιδα, την οποία συχνά αναφέρουν και ως «ιό του στομάχου»
• την ναυτία κίνησης
• την χημειοθεραπεία
• τις ημικρανίες
• κάποια φάρμακα, όπως είναι τα αντιβιοτικά, η μορφίνη και η αναισθησία
• την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• την σκωληκοειδίτιδα
• την παλινδρόμηση οξέος ή γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση
• τις πέτρες στην χολή
• το άγχος
• το έντονο άλγος
• την έκθεση σε τοξίνες, όπως είναι ο μόλυβδος
• την νόσο του Κρον
• το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ)
• την διάσειση
• τις τροφικές αλλεργίες

Ο έμετος στα βρέφη

Οι κυριότερες αιτίες έμετου στα βρέφη περιλαμβάνουν:

• την ιογενή γαστρεντερίτιδα
• την τάχιστη κατάποση γάλακτος, η οποία μπορεί να προκύψει επειδή η οπή στην θηλή του μπουκαλιού είναι πολύ μεγάλη
• τις τροφικές αλλεργίες
• την δυσανεξία στο γάλα
• άλλους τύπους λοιμώξεων, συμπεριλαμβανομένων των ουρολοιμώξεων, των λοιμώξεων του μέσου ωτός, των πνευμονιών ή της μηνιγγίτιδας
• την κατά λάθος κατάποση δηλητηρίου
• την συγγενή πυλωρική στένωση: μια εκ γενετής πάθηση όπου η δίοδος από το στομάχι στο έντερο έχει υποστεί στένωση οπότε δεν είναι εύκολο να μεταφερθεί η τροφή
• τον εγκολεασμό του εντέρου: όταν το έντερο συστρέφεται προς το εσωτερικό του και προκαλεί έμφραξη – αποτελεί επείγον περιστατικό

Ο έμετος και οι έγκυες γυναίκες

Οι κυριότερες αιτίες έμετου στις έγκυες γυναίκες περιλαμβάνουν:

• την πρωινή αδιαθεσία
• την παλινδρόμηση οξέος
• τις τροφικές ασθένειες (τροφική δηλητηρίαση)
• τις ημικρανίες
• την ευαισθησία σε κάποιες οσμές ή γεύσεις
• την ακραία πρωινή αδιαθεσία, γνωστή ως υπερέμεση της κύησης, τη οποία προκαλούν οι αυξανόμενες ορμόνες

Ο έμετος κατά την διάρκεια της έμμηνου ρύσης

Οι ορμονικές αλλαγές κατά την διάρκεια της έμμηνου ρύσης μπορεί να σας προκαλέσουν ναυτία και να σας εξωθήσουν σε έμετο. Κάποιες γυναίκες υποφέρουν και από ημικρανίες κατά την διάρκεια της περιόδου τους, οι οποίες μπορούν επίσης να προκαλέσουν έμετο.

Πώς αντιμετωπίζεται ο έμετος;

Ξ αντιμετώπιση του έμετου εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία που τον προκαλεί. Η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας νερού καθώς και υγρών που καταναλώνουν οι αθλητές και περιέχουν ηλεκτρολύτες μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της αφυδάτωσης.

Στους ενήλικες

Μπορείτε να δοκιμάσετε αυτές τις σπιτικές συνταγές:

• Να καταναλώνετε μικρά, ελαφριά και απλά γεύματα (ρύζι, ψωμί, κράκερς ή ακολουθείστε μια διατροφή με μπανάνα, ρύζι, πουρέ μήλου και τοστ).
• Να καταναλώνετε καθαρά υγρά.
• Να ξεκουράζεστε και να αποφεύγετε την σωματική δραστηριότητα.

Κάποιες φαρμακευτικές αγωγές μπορεί να σας βοηθήσουν:

• Κάποια μη συνταγογραφούμενα φάρμακα όπως το Imodiumκαι το Pepto-Bismol μπορεί να σας βοηθήσουν στην καταστολή της ναυτίας και του έμετου καθώς περιμένετε το σώμα σας να καταπολεμήσει την λοίμωξη.
• Ο ιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει αντιεμετικά φάρμακα, ανάλογα με την αιτία του έμετου, όπως οντανσετρόνη (Zofran), γρανισετρόνη ή προμεθαζίνη.
• Κάποια μη συνταγογραφούμενα αντιόξινα ή άλλα συνταγογραφούμενα φάρμακα μπορεί να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα της γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης.
• Μπορεί να σας χορηγήσουν φάρμακα κατά του άγχους στην περίπτωση που ο έμετος σας σχετίζεται με κάποια αγχωτική κατάσταση.

Στα βρέφη

• Τοποθετήστε το βρέφος σε ξαπλωτή στάση και μπρούμυτα ή στο πλάι ώστε να ελαχιστοποιήσετε τις πιθανότητες κατάποσης έμετου.
• Βεβαιωθείτε ότι το βρέφος καταναλώνει περισσότερα υγρά, όπως νερό, ζαχαρόνερο, διαλύματα επανυδάτωσης από του στόματος (Pedialyte) ή ζελατίνη. Σε περίπτωση που το βρέφος θηλάζει ακόμη, συνεχίστε τον συχνό θηλασμό.
• Αποφύγετε την στερεά τροφή.
• Επισκεφθείτε τον ιατρό σας σε περίπτωση που το βρέφος αρνείται να φάει ή να πιει οτιδήποτε για περισσότερες από μερικές ώρες.

Στις έγκυες

Οι έγκυες γυναίκες που υποφέρουν από πρωινή αδιαθεσία ή από υπερέμεση της κύησης μπορεί να χρειαστεί να λάβουν ενδοφλέβια υγρά σε περίπτωση που αδυνατούν να συγκρατήσουν υγρά στο στομάχι τους.

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις υπερέμεσης της κύησης ίσως να είναι υποχρεωτικό για την μητέρα να λαμβάνει καθολικά την τροφή της ενδοφλέβια.

Ο ιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει αντιεμετικά , όπως προμεθαζίνη, μετοκλοπραμίδη (Reglan), ή δροπεριδόλη (Inapsine) ώστε να σας βοηθήσει στην πρόληψη της ναυτίας και του έμετου. Μπορείτε να λάβετε αυτές τις φαρμακευτικές αγωγές είτε από του στόματος, είτε ενδοφλέβια, είτε ως υπόθετα.

Πότε πρέπει να επισκεφθώ τον ιατρό μου;

Για τους ενήλικες και τα βρέφη

Οι ενήλικες και τα βρέφη θα πρέπει να επισκεφθούν τον ιατρό τους αν:

• υποφέρουν επαναλαμβανόμενα από έμετο για διάστημα μεγαλύτερο της μιας ημέρας
• αδυνατούν να συγκρατήσουν υγρά στο στομάχι τους
• ο έμετος τους έχει πράσινο χρώμα ή περιέχει αίμα
• εμφανίζουν ενδείξεις σοβαρής αφυδάτωσης, όπως κόπωση, ξηροστομία, υπερβολική δίψα, μάτια με «σακούλες», και λίγα ή καθόλου ούρα. Όσον αφορά στα βρέφη, οι ενδείξεις σοβαρής αφυδάτωσης περιλαμβάνουν το κλάμα χωρίς την παραγωγή δακρύων και υπνηλία
• παρατηρούν σημαντική απώλεια βάρους μετά την έναρξη του έμετου
• υποφέρουν από έμετο περιοδικά για διάστημα μεγαλύτερο του ένα μήνα

Για τις έγκυες

Οι έγκυες θα πρέπει να επισκεφθούν τον ιατρό τους σε περίπτωση που η ναυτία και ο έμετος τους εμποδίζει να συγκρατήσουν οποιαδήποτε τροφή ή οποιοδήποτε υγρό στο στομάχι τους.

Ποια είναι τα επείγοντα περιστατικά;

Ο έμετος που συνοδεύεται από τα ακόλουθα συμπτώματα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως επείγον περιστατικό:

• έντονη στηθάγχη
• απροσδόκητη και έντονη κεφαλαλγία
• λαχάνιασμα
• θολή όραση
• απροσδόκητο στομαχικό άλγος
• δυσκαμψία στο λαιμό και υψηλό πυρετό
• αίμα στον έμετο

Τα βρέφη ηλικίας μικρότερης των 3 μηνών τα οποία εμφανίζουν πρωκτική θερμοκρασία 38ºC (100.4ºF) ή υψηλότερη, είτε με συμπτώματα έμετου είτε χωρίς αυτά, θα πρέπει να επισκεφθούν τον ιατρό.

Πώς προβλέπεται και πώς προλαμβάνεται ο έμετος;

Πώς μπορείτε να προβλέψετε πότε θα κάνετε έμετο;

Πριν κάνετε έμετο, μπορεί να αρχίσετε να νιώθετε ναυτία. Η ναυτία περιγράφεται ως δυσφορία και αίσθημα σπασμού του στομάχου.

Ίσως να σας είναι αδύνατο να αναγνωρίσετε το αίσθημα ναυτίας στα μικρότερα παιδιά, αλλά είναι πιθανό να διαμαρτυρηθούν για πόνο του στομάχου πριν τον έμετο.

Πώς προλαμβάνεται ο έμετος;

Όταν ξεκινήσει το αίσθημα ναυτίας, μπορείτε να λάβετε κάποια μέτρα τα οποία είναι πιθανό να σας βοηθήσουν ώστε να μην κάνετε έμετο. Οι ακόλουθες συμβουλές μπορεί να προλάβουν τον έμετο πριν εμφανιστεί:

• Πάρτε βαθιές αναπνοές.
• Πιείτε τσάι από τζίντζερ ή καταναλώστε φρέσκο τζίντζερ ή τζίντζερ γλασέ.
• Λάβετε ένα μη συνταγογραφούμενο φάρμακο το οποίο διακόπτει τον έμετο, όπως το Pepto-Bismol.
• Αν είστε επιρρεπής στην ναυτία λόγω κίνησης, λάβετε ένα μη συνταγογραφούμενο αντιισταμινικό, όπως η Δραμαμίνη.
• Αναρροφήστε πολύ λεπτά κομμάτια πάγου.
• Αν είστε επιρρεπής στην δυσπεψία ή την γαστρεντερική παλινδρόμηση, αποφύγετε τις λιπαρές ή τις πικάντικες τροφές.
• Να κάθεστε ή να ξαπλώνετε με το κεφάλι και την πλάτη σας ανασηκωμένα.

Δεν είναι πάντα δυνατή η πρόληψη έμετου τον οποίο προκαλούν συγκεκριμένες παθήσεις. Για παράδειγμα, η κατανάλωση αλκοόλ σε τέτοια ποσότητα που να προκαλέσει αύξηση των επιπέδων των τοξινών στο αίμα θα έχει ως αποτέλεσμα τον έμετο καθώς ο οργανισμός σας προσπαθεί να επανέλθει στα μη τοξικά επίπεδα.

Ποια είναι η απαιτούμενη φροντίδα και ανάρρωση μετά τον έμετο;

Είναι σημαντικό να καταναλώσετε αρκετή ποσότητα νερού και άλλων υγρών τα οποία θα αντικαταστήσουν τα υγρά που χάσατε μετά από μια περίοδο έμετου. Ξεκινήστε να πίνετε νερό ή να αναρροφάτε πολύ λεπτά κομματάκια πάγου με αργούς ρυθμούς και αργότερα προσθέστε καθαρότερα υγρά όπως αναψυκτικά που καταναλώνουν οι αθλητές ή χυμούς. Μπορείτε να φτιάξετε το δικό σας διάλυμα επανυδάτωσης χρησιμοποιώντας:

• ½ κ.γ. αλάτι
• 6 κ.γ. ζάχαρη
• 1 λ νερό

Δεν θα πρέπει να καταναλώσετε κάποιο μεγάλο γεύμα μετά από έμετο. Ξεκινήστε με αλμυρά κράκερς ή σκέτο ρύζι ή ψωμί. Θα πρέπει επίσης να αποφύγετε φαγητά τα οποία σας δυσκολεύουν στην πέψη, όπως:

• το γάλα
• το τυρί
• η καφεΐνη
• οι λιπαρές ή τηγανητές τροφές
• οι πικάντικες τροφές

Μετά τον έμετο, θα πρέπει να ξεπλύνετε το στόμα σας με δροσερό νερό ώστε να απομακρύνετε οποιοδήποτε οξύ του στομάχου το οποίο θα μπορούσε να καταστρέψει τα δόντια σας. Μην βουρτσίζετε τα δόντια σας αμέσως μετά τον έμετο καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να προκαλέσει βλάβη στο ήδη εξασθενημένο σμάλτο.

Τι είναι σημαντικό να γνωρίζω σχετικά με τον έμετο;

Ο έμετος είναι ένα σύμπτωμα κοινό σε πολλές παθήσεις. Πολύ συχνά, ο έμετος στους ενήλικες και τα βρέφη είναι αποτέλεσμα μιας λοίμωξης αποκαλούμενης γαστρεντερίτιδας, δυσπεψίας ή τροφικής δηλητηρίασης. Μπορεί όμως να οφείλεται και σε πολλές άλλες αιτίες.

Για τις έγκυες, ο έμετος συχνά αποτελεί ένδειξη πρωινής αδιαθεσίας.

Ο έμετος μπορεί να αποτελεί αιτία ανησυχίας όταν το άτομο εμφανίζει ενδείξεις αφυδάτωσης, ή όταν συνοδεύεται από στηθάγχη, ξαφνικό και έντονο άλγος στην κοιλιακή χώρα, υψηλό πυρετό ή δυσκαμψία στο λαιμό. Τα άτομα που υπέστησαν πρόσφατα κάποιο τραυματισμό στο κεφάλι ή κάνουν έμετο με αίμα θα πρέπει να επισκεφθούν τον ιατρό τους άμεσα.

Αν κάνετε έμετο, βεβαιωθείτε ότι πίνετε νερό ή άλλα καθαρά υγρά ώστε να προλάβετε την αφυδάτωση. Καταναλώνετε μικρά γεύματα όταν αυτό είναι δυνατό τα οποία να περιέχουν απλά τρόφιμα, όπως κράκερς.

Αν ο έμετος δεν υποχωρήσει σε διάστημα μερικών ημερών, επισκεφθείτε τον ιατρό σας.