Τι είναι οι επιληπτικές κρίσεις;

Οι επιληπτικές κρίσεις είναι αλλαγές στην ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να προκαλέσουν δραματικά, εμφανή συμπτώματα ή να μην προκαλέσουν καθόλου συμπτώματα.

Τα συμπτώματα μιας σοβαρής κρίσης περιλαμβάνουν βίαιο ταρακούνημα του σώματος και απώλεια ελέγχου. Ωστόσο, οι ήπιες κρίσεις μπορεί επίσης να αποτελούν ένδειξη σημαντικού ιατρικού προβλήματος, οπότε η αναγνώρισή τους είναι κρίσιμη.

Επειδή ορισμένες κρίσεις μπορεί να οδηγήσουν σε τραυματισμό ή να είναι σύμπτωμα μιας υποθάλπουσας ιατρικής πάθησης, είναι πολύ σημαντικό να αναζητήσετε άμεση θεραπεία.

Ποιοι είναι οι τύποι των επιληπτικών κρίσεων;

Η Διεθνής Ένωση κατά της Επιληψίας (ILAE) εισήγαγε την αναβαθμισμένη κατάταξη το 2017 η οποία περιγράφει τους διαφορετικούς τύπους επιληπτικών κρίσεων. Οι δύο κύριοι τύποι είναι οι εστιακές και οι γενικευμένες επιληπτικές κρίσεις.

Εστιακές επιληπτικές κρίσεις

Οι εστιακές επιληπτικές κρίσεις αναφέρονται και ως μερικές επιληπτικές κρίσεις, διότι συμβαίνουν μόνο στη μία πλευρά του εγκεφάλου. Ως αποτέλεσμα, η μία πλευρά του σώματος επηρεάζεται κατά τη διάρκεια μιας επιληπτικής κρίσης.

Αν έχετε επίγνωση της επιληπτικής κρίσης τη στιγμή που συμβαίνει, αυτό ονομάζεται εστιακή κρίση χωρίς απώλεια συνείδησης. Αν δεν αντιλαμβάνεστε πότε συμβαίνουν οι κρίσεις, αυτό είναι γνωστό ως εστιακή κρίση με απώλεια συνείδησης.

Γενικευμένες επιληπτικές κρίσεις

Αυτές οι κρίσεις συμβαίνουν και στα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου ταυτόχρονα και επηρεάζουν και τις δύο πλευρές του σώματος. Στις γενικευμένες επιληπτικές κρίσεις συμπεριλαμβάνονται οι τονικοκλονικές, οι ατονικές και οι επιληπτικές κρίσεις απουσίας.

• Τονικοκλονικές επιληπτικές κρίσεις: Το πρώτο συνθετικό («τονικο-») αναφέρεται στην ακαμψία των μυών. Το δεύτερο («-κλονικές») αναφέρεται στις σπασμωδικές κινήσεις χεριών και ποδιών κατά τη διάρκεια των κρίσεων. Είναι πολύ πιθανό ότι θα χάσετε τις αισθήσεις σας στις τονικοκλονικές κρίσεις, οι οποίες μπορεί να διαρκέσουν λίγα λεπτά.
• Επιληπτικές κρίσεις απουσίας: Αυτές διαρκούν μόνο για λίγα δευτερόλεπτα. Το άτομο μπορεί να ανοιγοκλείνει τα βλέφαρα επανειλημμένα ή να κοιτά το κενό. Κάποιοι μπορεί λανθασμένα να μπερδέψουν αυτόν τον τύπο κρίσης με την ονειροπόληση.
• Ατονικές επιληπτικές κρίσεις: Κατά τη διάρκεια αυτών των κρίσεων, οι μύες ξαφνικά καταρρέουν. Το κεφάλι μπορεί να πέσει στο πλάι ή ολόκληρο το σώμα να πέσει στο έδαφος. Οι ατονικές κρίσεις είναι σύντομες, διαρκούν περίπου 15 δευτερόλεπτα.

Άγνωστες επιληπτικές κρίσεις

Μερικές φορές κανείς δεν βλέπει την αρχή μιας επιληπτικής κρίσης. Μπορεί, για παράδειγμα, κάποιος να ξυπνήσει μέσα στη νύχτα και να διαπιστώσει ότι ο/η σύντροφός του παθαίνει κρίση. Αυτές ονομάζονται άγνωστες επιληπτικές κρίσεις. Δεν κατηγοριοποιούνται εξαιτίας των ανεπαρκών πληροφοριών αναφορικά με το πώς ξεκίνησαν.

Ποια είναι τα συμπτώματα μιας επιληπτικής κρίσης;

Μπορεί να βιώσετε ταυτόχρονα τόσο εστιακές όσο και γενικευμένες επιληπτικές κρίσεις ή μπορεί να προηγηθεί η μία της άλλης. Τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν από μερικά δευτερόλεπτα έως 15 λεπτά ανά επεισόδιο.

Μερικές φορές, τα συμπτώματα εμφανίζονται πριν παρουσιαστεί η επιληπτική κρίση. Αυτά είναι:

• ένα ξαφνικό αίσθημα φόβου ή αγωνίας
• ένα αίσθημα ναυτίας
• ζάλη
• αλλαγές στην όραση
• μια σπασμωδική κίνηση των χεριών και των ποδιών που μπορεί να σας αναγκάσει να ρίξετε αντικείμενα που κρατάτε
• μια εξωσωματική αίσθηση
• πονοκέφαλος

Τα συμπτώματα που δείχνουν ότι μια κρίση είναι σε εξέλιξη περιλαμβάνουν:

• απώλεια της συνείδησης, η οποία ακολουθείται από σύγχυση
• ανεξέλεγκτους μυϊκούς σπασμούς
• σάλιο ή αφρό στο στόμα
• πτώση
• παράξενη γεύση στο στόμα
• σφίξιμο των δοντιών σας
• δάγκωμα τη γλώσσα σας
• αιφνίδιες, γρήγορες κινήσεις των ματιών
• παραγωγή ασυνήθιστων ήχοι, όπως γρύλισμα
• απώλεια ελέγχου της λειτουργίας της ουροδόχου κύστης ή του εντέρου
• ξαφνικές αλλαγές στη διάθεση

Τι προκαλεί τις επιληπτικές κρίσεις;

Οι επιληπτικές κρίσεις μπορεί να προέρχονται από διάφορα προβλήματα υγείας. Οτιδήποτε επηρεάζει το σώμα μπορεί επίσης να διαταράξει τον εγκέφαλο και να οδηγήσει σε επιληπτική κρίση. Μερικά παραδείγματα αποτελούν:

• το σύνδρομο στέρησης από το αλκοόλ
• μια εγκεφαλική λοίμωξη, όπως η μηνιγγίτιδα
• ένα εγκεφαλικό τραύμα κατά τη διάρκεια του τοκετού
• μια εκ γενετής ανωμαλία του εγκεφάλου
• η πνιγμονή
• η κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών
• το σύνδρομο στέρησης από εξαρτησιογόνες ουσίες
• μια ανισορροπία ηλεκτρολυτών
• η ηλεκτροπληξία
• η επιληψία
• η εξαιρετικά υψηλή αρτηριακή πίεση
• ο πυρετός
• ένα τραύμα στο κεφάλι
• η νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια
• τα χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα
• ένα εγκεφαλικό επεισόδιο
• ο όγκος στον εγκέφαλο
• αγγειακές ανωμαλίες στον εγκέφαλο

Οι επιληπτικές κρίσεις μπορεί να είναι κληρονομικές. Ενημερώστε το γιατρό σας εάν εσείς ή κάποιος στην οικογένειά σας έχει ιστορικό επιληπτικών κρίσεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά των μικρών παιδιών, η αιτία της επιληπτικής κρίσης μπορεί να είναι άγνωστη.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις των επιληπτικών κρίσεων;

Αν δεν λάβετε θεραπεία για τις επιληπτικές κρίσεις, τα συμπτώματά τους μπορεί να επιδεινώνονται και να έχουν σταδιακά μεγαλύτερη διάρκεια. Εξαιρετικά μεγάλες κρίσεις μπορεί να οδηγήσουν σε κώμα ή θάνατο.

Οι επιληπτικές κρίσεις μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε τραυματισμούς, όπως πτώσεις ή εκδορές στο σώμα. Είναι σημαντικό να φοράτε ένα ιατρικό βραχιόλι ταυτοποίησης που ενημερώνει τους διασώστες ότι έχετε επιληψία.

Πώς διαγιγνώσκονται οι επιληπτικές κρίσεις;

Η διάγνωση του τύπου των κρίσεων μπορεί να είναι μια δύσκολη διαδικασία. Ο γιατρός θα σας υποβάλει σε ορισμένες εξετάσεις για να εντοπίσει με ακρίβεια τον τύπο της επιληπτικής κρίσης και να διασφαλίσει ότι οι συνιστώμενες θεραπείες θα είναι αποτελεσματικές.

Ο γιατρός θα εξετάσει το πλήρες ιατρικό σας ιστορικό και τα γεγονότα που οδηγούν στην επιληπτική κρίση. Για παράδειγμα, παθήσεις όπως οι ημικρανίες, οι διαταραχές του ύπνου και το ακραίο ψυχολογικό στρες, μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά των επιληπτικών κρίσεων.

Οι εργαστηριακές εξετάσεις θα βοηθήσουν το γιατρό να αποκλείσει άλλες παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν δραστηριότητα που μοιάζει με επιληπτική κρίση. Οι εξετάσεις αυτές περιλαμβάνουν:

• εξέταση αίματος για έλεγχο ανωμαλιών στους ηλεκτρολύτες
• οσφυονωτιαία παρακέντηση για να αποκλειστεί η περίπτωση λοίμωξης
• τοξικολογική εξέταση για έλεγχο ναρκωτικών, δηλητηρίων ή τοξινών

Ένα ηλεκτροεγκεφαλογράφημα μπορεί να βοηθήσει το γιατρό σας να διαγνώσει μια κρίση. Αυτά τα τεστ μετράνε τα εγκεφαλικά κύματα. Η παρακολούθηση των εγκεφαλικών κυμάτων κατά τη διάρκεια μιας επιληπτικής κρίσης μπορεί να συνεισφέρει στη διάγνωση του τύπου της επιληπτικής κρίσης.

Οι απεικονιστικές τεχνικές, όπως η αξονική ή η μαγνητική τομογραφία, μπορούν επίσης να βοηθήσουν παρέχοντας μια σαφή εικόνα του εγκεφάλου. Αυτές οι εξετάσεις επιτρέπουν στο γιατρό να εντοπίσει ανωμαλίες, όπως μία μπλοκαρισμένη ροή αίματος ή έναν όγκο.

Πώς αντιμετωπίζονται οι επιληπτικές κρίσεις;

Οι θεραπείες για τις επιληπτικές κρίσεις εξαρτώνται από την αιτία. Με τη θεραπεία της αιτίας των επιληπτικών κρίσεων, μπορεί να είστε σε θέση να αποφύγετε μελλοντικές κρίσεις. Η θεραπεία για επιληπτικές κρίσεις λόγω επιληψίας περιλαμβάνει:

• φάρμακα
• χειρουργική επέμβαση για τη διόρθωση εγκεφαλικών ανωμαλιών
• νευρική διέγερση
• ειδική διατροφή, γνωστή ως μια κετογονική διατροφή

Με την τακτική θεραπεία, μπορείτε να μειώσετε ή να σταματήσετε τα συμπτώματα των επιληπτικών κρίσεων.

Πώς μπορώ να βοηθήσω κάποιον που παθαίνει επιληπτική κρίση;

Αρχικά, θα πρέπει να απομακρύνετε όσο το δυνατόν περισσότερα αντικείμενα από την περιοχή γύρω από το άτομο που παθαίνει μια επιληπτική κρίση για να αποτρέψετε πιθανό τραυματισμό. Θα πρέπει επίσης να ξαπλώσετε τον/την ασθενή στο πλάι και να τοποθετήσετε μαξιλάρια στο κεφάλι του/της.

Μείνετε μαζί με το άτομο και καλέστε το 166 το συντομότερο δυνατόν, αν συμβαίνει κάποιο από τα ακόλουθα:

• Η κρίση διαρκεί περισσότερο από τρία λεπτά.
• Το άτομο δεν ξυπνά μετά την επιληπτική κρίση.
• Το άτομο βιώνει επαναλαμβανόμενες κρίσεις.
• Η κρίση εμφανίζεται σε μία έγκυο.
• Η κρίση εμφανίζεται σε κάποιον που δεν είχε πότε επιληπτική κρίση στο παρελθόν.

Είναι σημαντικό να παραμείνετε ήρεμοι. Παρόλο που δεν υπάρχει τρόπος να σταματήσετε μια επιληπτική κρίση όταν ξεκινήσει, μπορείτε να παρέχετε βοήθεια. Η Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας προτείνει:

• Μόλις εντοπίσετε τα συμπτώματα μιας επιληπτικής κρίσης σε κάποιον, παρακολουθήστε τη διάρκεια. Οι περισσότερες επιληπτικές κρίσεις διαρκούν από ένα έως δύο λεπτά. Αν το άτομο έχει επιληψία και η κρίση διαρκεί περισσότερο από τρία λεπτά, καλέστε το 166.
• Αν το άτομο που παθαίνει την επιληπτική κρίση στέκεται όρθιο, μπορείτε να αποτρέψετε τυχόν πτώση ή τραυματισμό κρατώντας το αγκαλιά ή εναποθέτοντάς το απαλά στο πάτωμα.
• Βεβαιωθείτε ότι βρίσκεται μακριά από έπιπλα ή άλλα αντικείμενα πάνω στα οποία θα μπορούσε να πέσει προκαλώντας τραυματισμό.
• Εάν το άτομο που παθαίνει κρίση είναι στο έδαφος, προσπαθήστε να το τοποθετήσετε στο πλάι, έτσι ώστε το σάλιο ή ο εμετός να εξέλθει από το στόμα του αντί να κατέλθει από την τραχεία.
• Μην βάζετε τίποτα στο στόμα του ατόμου.
• Μην προσπαθήσετε να το συγκρατήσετε ενώ παθαίνει επιληπτική κρίση.

Μετά την επιληπτική κρίση

Μετά την επιληπτική κρίση, πρέπει να κάνετε τα εξής:

• Ελέγξτε το άτομο για τραυματισμούς.
• Εάν δεν μπορούσατε να γυρίσετε το άτομο στο πλευρό του κατά τη διάρκεια της επιληπτικής κρίσης, κάντε το όταν τελειώσει η κρίση.
• Χρησιμοποιήστε το δάχτυλό σας για να καθαρίσετε το στόμα του από σάλιο ή εμετό εάν έχει πρόβλημα με την αναπνοή και χαλαρώστε τυχόν σφιχτά ρούχα γύρω από το λαιμό και τους καρπούς του.
• Μείνετε μαζί του μέχρι να συνέλθει πλήρως και να επανέλθει σε εγρήγορση.
• Παρέχετε μια ασφαλή, άνετη περιοχή για να ξεκουραστεί.
• Μην του προσφέρετε τίποτα για να φάει ή να πιει μέχρι να αποκτήσει πλήρη επίγνωση και να αντιληφθεί το περιβάλλον του.
• Ρωτήστε το πού βρίσκεται, ποιος/α είναι, και ποια μέρα έχουμε. Μπορεί να χρειαστούν αρκετά λεπτά για να συνέλθει και να μπορέσει να απαντήσει στις ερωτήσεις σας.

Συμβουλές για τη διαβίωση με επιληψία

Μπορεί να είναι δύσκολο να ζείτε με επιληψία. Όμως, με τη σωστή υποστήριξη, είναι δυνατόν να ζήσετε μια πλήρη και υγιή ζωή.

Εκπαιδεύστε τους φίλους και την οικογένεια σας

Διδάξτε στους φίλους και την οικογένειά σας περισσότερα για την επιληψία και πώς να σας φροντίσουν αν σας συμβεί μια επιληπτική κρίση.

Αυτό περιλαμβάνει τη λήψη μέτρων για τη μείωση του κινδύνου τραυματισμού, όπως η προφύλαξη του κεφαλιού, η χαλάρωση των σφιχτών ενδυμάτων και η στροφή σας στο πλάι εάν κάνετε εμετό.

Βρείτε τρόπους για να διατηρήσετε τον τρέχοντα τρόπο ζωής σας

Συνεχίστε τις συνήθεις δραστηριότητές σας και βρείτε τρόπους να αντιμετωπίσετε την επιληψία σας έτσι ώστε να μπορείτε να διατηρήσετε τον τρόπο ζωής σας.

Για παράδειγμα, εάν δεν επιτρέπεται πλέον να οδηγείτε επειδή παθαίνετε επιληπτικές κρίσεις, μπορεί να επιθυμείτε να μετακομίσετε σε μια πόλη με καλή δημόσια συγκοινωνία, ώστε να μπορείτε να εξυπηρετείστε.

Άλλες συμβουλές

• Βρείτε έναν καλό γιατρό που σας κάνει να αισθάνεστε άνετα.
• Δοκιμάστε τεχνικές χαλάρωσης όπως γιόγκα, διαλογισμό, τάι τσι ή βαθιά αναπνοή.
• Βρείτε μια ομάδα υποστήριξης για την επιληψία. Μπορείτε να αναζητήσετε τέτοιες ομάδες στο διαδίκτυο ή να ζητήσετε από το γιατρό να σας συστήσει.

Συμβουλές για τη φροντίδα κάποιου που έχει επιληψία

Εάν ζείτε με κάποιον που έχει επιληψία, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε το άτομο αυτό να αντιμετωπίσει την κατάστασή του:

• Μάθετε για την πάθησή του.
• Δημιουργήστε μια λίστα με τα φάρμακά του, τα ραντεβού των γιατρών και άλλες σημαντικές ιατρικές πληροφορίες.
• Συζητήστε με το άτομο για την πάθησή του και το ρόλο που θα ήθελε να έχετε στη βελτίωση της κατάστασής του.

Εάν χρειάζεστε βοήθεια, απευθυνθείτε στο γιατρό ή σε μια ομάδα υποστήριξης για την επιληψία.

Πώς μπορείτε να αποτρέψετε τις επιληπτικές κρίσεις;

Σε πολλές περιπτώσεις, μια επιληπτική κρίση δεν μπορεί να αποφευχθεί. Ωστόσο, η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να σας δώσει την ευκαιρία για τη μείωση του κινδύνου. Ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές:

• Κοιμηθείτε αρκετά
• Ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή
• Παραμείνετε ενυδατωμένοι
• Ασκηθείτε τακτικά
• Συμμετέχετε σε τεχνικές μείωσης του στρες
• Αποφύγετε τη λήψη παράνομων ουσιών

Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή για επιληψία ή άλλα προβλήματα υγείας, θα πρέπει να την ακολουθείτε αυστηρά με βάση τις οδηγίες συνταγογράφησης.

Βιβλιογραφία

Chillemi S, et al. (2011). Quick tips: What to do if someone near you is having a seizure.
brainandlife.org/the-magazine/article/app/7/2/10/quick-tips-what-to-do-if-someone-near-you-is

Epilepsy. (n.d.).
my.clevelandclinic.org/health/diseases/17636-epilepsy

Fisher RS, et al. (2017). Operational classification of seizure types by the International League Against Epilepsy: Position Paper of the ILAE Commission for Classification and Terminology.  
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/epi.13670

Focal seizures. (n.d.).
hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/epilepsy/focal-seizures

Kiriakopoulos E, et al. (2017). Types of seizures.
epilepsy.com/learn/types-seizures

Mayo Clinic Staff. (2019). Epilepsy.
mayoclinic.org/diseases-conditions/epilepsy/diagnosis-treatment/drc-20350098

Mayo Clinic Staff. (2019). Grand mal seizure.
mayoclinic.org/diseases-conditions/grand-mal-seizure/symptoms-causes/syc-20363458

Operational classifications of seizure types. (2017).
ilae.org/guidelines/definition-and-classification/operational-classification-2017

Types of seizures. (2018).
cdc.gov/epilepsy/about/types-of-seizures.htm