Τι είναι η Ευσαρκία (Παχυσαρκία);

Η παχυσαρκία είναι μια πολύπλοκη ασθένεια που περιλαμβάνει υπερβολική ποσότητα σωματικού λίπους. Η παχυσαρκία δεν έχει να κάνει μόνο με την εξωτερική εμφάνιση. Είναι ένα ιατρικό πρόβλημα που επιβαρύνει την υγεία και τις ήδη υπάρχουσες ασθένειες όπως τις καρδιακές παθήσεις, τον διαβήτη, την υψηλή αρτηριακή πίεση και κάποιους καρκίνους.

Ακόμα και η μέτρια απώλεια βάρους μπορεί να βελτιώσει ή να αποτρέψει τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την παχυσαρκία. Η σωστή διατροφή, η αυξημένη σωματική δραστηριότητα και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να βοηθήσουν στην απώλεια βάρους.

Ποιοι παράγοντες την προκαλούν;

Κύρια αιτία της παχυσαρκίας είναι η υπερβολική κατανάλωση θερμίδων (συγκριτικά με τις καύσεις του κάθε ατόμου). Η διατροφή κι η φυσική δραστηριότητα είναι οι παράγοντες που μπορούν να ελεγχθούν.

Ωστόσο, κάποιοι παράγοντες δεν εξαρτώνται από εμάς:

1. Γονιδιακά: επηρεάζεται ο τρόπος με τον οποίο το σώμα επεξεργάζεται τα τρόφιμα σε ενέργεια και πώς αποθηκεύεται το λίπος
2. Γήρας: μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερη μυϊκή μάζα και χαμηλότερο μεταβολικό ρυθμό, καθιστώντας ευκολότερη την αύξηση βάρους
3. Έλλειψη ύπνου: μπορεί να οδηγήσει σε ορμονικές αλλαγές που αυξάνουν το αίσθημα της πείνας και τις λιγούρες για τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες
4. Εγκυμοσύνη: το βάρος που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να είναι δύσκολο να χαθεί και τελικά να οδηγήσει σε παχυσαρκία

Κάποιες παθήσεις μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία. Αυτές περιλαμβάνουν:

1. Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών: μια κατάσταση που προκαλεί ανισορροπία των γυναικείων αναπαραγωγικών ορμονών
2. Σύνδρομο Prader-Willi: μια σπάνια κατάσταση που υπάρχει κατά τη γέννηση που προκαλεί υπερβολική πείνα
3. Σύνδρομο Cushing: μια κατάσταση που προκαλείται από την ύπαρξη υψηλών επιπέδων κορτιζόλης (της ορμόνης του στρες) στο σύστημά σας
4. Υποθυρεοειδισμός (ανενεργός θυρεοειδής): μια κατάσταση στην οποία ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει αρκετές σημαντικές ορμόνες
5. Οστεοαρθρίτιδα και άλλες καταστάσεις: προκαλούν πόνο που μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη φυσική δραστηριότητα

Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι:

1. Κοινωνική και οικονομική κατάσταση: Η αποφυγή της παχυσαρκίας είναι δύσκολη εάν δεν υπάρχουν ασφαλείς περιοχές για άθληση. Ομοίως, μπορεί να υπάρχει έλλειψη γνώσεων για υγιεινούς τρόπους μαγειρέματος ή έλλειψη πρόσβασης σε πιο υγιεινά τρόφιμα.
2. Διακοπή καπνίσματος: Το κάπνισμα συνδέεται με την αύξηση βάρους. Η διακοπή του μπορεί να οδηγήσει σε αρκετή αύξηση βάρους και να χαρακτηριστεί ως παχυσαρκία. Αυτό συμβαίνει καθώς οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τρόφιμα για να αντιμετωπίσουν την διακοπή του καπνίσματος. Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, η διακοπή του καπνίσματος εξακολουθεί να είναι μεγαλύτερο όφελος για την υγεία.
3. Άγχος: Πολλοί εξωτερικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη διάθεση και την ευεξία μπορεί να συμβάλλουν στην παχυσαρκία. Οι άνθρωποι αναζητούν συχνά περισσότερα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες όταν αντιμετωπίζουν καταστάσεις άγχους.
4. Μικροοργανισμοί: Τα βακτήρια του εντέρου επηρεάζονται από αυτό που τρώτε και μπορεί να συμβάλουν στην αύξηση βάρους ή στη δυσκολία απώλειας βάρους.
5. Προηγούμενες προσπάθειες για απώλεια βάρους: Προηγούμενες προσπάθειες απώλειας βάρους που ακολουθούνται από γρήγορη ανάκτηση βάρους μπορεί να συμβάλουν στην περαιτέρω αύξηση βάρους.

Πως γίνεται η διάγνωση της ευσαρκίας;

Η διάγνωση γίνεται μέσω του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ). Παχύσαρκος θεωρείται κάποιος όταν ο δείκτης μάζας σώματος είναι 30 και πάνω. Για τον υπολογισμό του δείκτη μάζας σώματος ακολουθούμε τον τύπο: ΔΜΣ = βάρος(kg) / (ύψος)2 (m2). Για ενήλικες, η Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει το υπέρβαρο και την παχυσαρκία ως εξής:

• Το υπέρβαρο: ΔΜΣ μεγαλύτερο ή ίσο με 25. και
• Την παχυσαρκία: ΔΜΣ μεγαλύτερος ή ίσος με 30.

Ο ΔΜΣ παρέχει το πιο χρήσιμο μέτρο σε επίπεδο πληθυσμού υπέρβαρου και παχυσαρκίας, καθώς είναι το ίδιο και για τα δύο φύλα και για όλες τις ηλικίες των ενηλίκων. Ωστόσο, θα πρέπει να μη θεωρούνται τα αποτελέσματα απόλυτα σωστά καθώς μπορεί να υπάρχουν διαφορές από σώμα σε σώμα.

Ωστόσο γενικά ισχύει:

Ποια είναι τα σημεία και τα συμπτώματα της παχυσαρκίας;

1. Δυσκολία στον ύπνο
2. Πόνος στις αρθρώσεις
3. Υπερβολική εφίδρωση
4. Υπερευαισθησία στη θερμότητα
5. Δερματικές λοιμώξεις
6. Κόπωση
7. Κατάθλιψη
8. Δύσπνοια
9. Ραγάδες
10. Η περιφέρεια της μέσης είναι μεγαλύτερη από 102 cm στους άνδρες και 88 cm στις γυναίκες

Ποιες είναι οι επιπλοκές της ευσαρκίας;

Τα παχύσαρκα άτομα είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ορισμένα σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως:

1. Καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια: Η παχυσαρκία κάνει πιο πιθανή την εμφάνιση υψηλής αρτηριακής πίεσης και μη φυσιολογικών επίπεδων χοληστερόλης, τα οποία είναι παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια.
2. Διαβήτης τύπου 2: Η παχυσαρκία μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα σας χρησιμοποιεί ινσουλίνη για τον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο αντοχής στην ινσουλίνη και του διαβήτη.
3. Ορισμένοι καρκίνοι: Η παχυσαρκία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου της μήτρας, του τραχήλου της μήτρας, του ενδομητρίου, των ωοθηκών, του μαστού, του παχέος εντέρου, του ορθού, του οισοφάγου, του ήπατος, της χοληδόχου κύστης, του παγκρέατος, των νεφρών και του προστάτη.
4. Πεπτικά προβλήματα: Η παχυσαρκία αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καούρας, νόσου της χοληδόχου κύστης και ηπατικών προβλημάτων.
5. Γυναικολογικά και σεξουαλικά προβλήματα: Η παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει στειρότητα και ακανόνιστες περιόδους στις γυναίκες. Η παχυσαρκία μπορεί επίσης να προκαλέσει στυτική δυσλειτουργία στους άνδρες.
6. Υπνική άπνοια: Τα άτομα με παχυσαρκία είναι πιο πιθανό να έχουν υπνική άπνοια, μια δυνητικά σοβαρή διαταραχή στην οποία η αναπνοή σταματά επανειλημμένα και ξεκινά κατά τη διάρκεια του ύπνου.
7. Οστεοαρθρίτιδα: Η παχυσαρκία αυξάνει το φορτίο που ασκείται στις αρθρώσεις και ευνοεί φλεγμονώδεις καταστάσεις στο σώμα. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε επιπλοκές όπως η οστεοαρθρίτιδα.
8. Σοβαρά συμπτώματα COVID-19: Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών συμπτωμάτων εάν μολυνθείτε από τον COVID-19. Άτομα που έχουν σοβαρές περιπτώσεις COVID-19 μπορεί να χρειάζονται θεραπεία σε μονάδες εντατικής θεραπείας ή ακόμη και διασωλήνωση.

Ποια είναι η ποιότητα ζωής σε παχύσαρκα άτομα;

Η παχυσαρκία μπορεί να χειροτερεύσει την ποιότητα ζωής. Επηρεάζει την ικανότητα συμμετοχής σε ευχάριστες καθημερινές δραστηριότητες. Τα άτομα με παχυσαρκία μπορεί ακόμη και να αντιμετωπίσουν ρατσισμό. Άλλα ζητήματα που σχετίζονται με το βάρος που μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής περιλαμβάνουν:

1. Κατάθλιψη
2. Αναπηρία
3. Σεξουαλικά προβλήματα
4. Ντροπή και ενοχή
5. Κοινωνική απομόνωση
6. Χαμηλότερη απόδοση εργασίας

Πώς μπορούμε να προλάβουμε την ευσαρκία;

Τα βήματα πρόληψης παχυσαρκίας είναι περίπου τα ίδια με τα βήματα απώλειας βάρους. Είτε είμαστε ήδη στο κίνδυνο είτε το βάρος μας είναι στα φυσιολογικά όρια πρέπει να ακολουθούμε κάποιους κανόνες που σχετίζονται τον τρόπο ζωής μας:

1. Τακτική άσκηση: Προτείνονται 150 έως 300 λεπτά δραστηριότητας μέτριας έντασης την εβδομάδα για να αποφύγετε την αύξηση βάρους. Τέτοιου είδους δραστηριότητες περιλαμβάνουν γρήγορο περπάτημα και κολύμπι.
2. Υγιεινή διατροφή: Επικεντρωθείτε σε τρόφιμα με χαμηλές θερμίδες, θρεπτικά συστατικά, όπως φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως Αποφύγετε τα κορεσμένα λιπαρά και περιορίστε τα γλυκά και το αλκοόλ. Τρώτε τρία τακτικά γεύματα την ημέρα με κάποια σνακ. Μπορείτε ακόμη να απολαύσετε μικρές ποσότητες τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και θερμίδες.
3. Γνώση και αποφυγή των τροφίμων που σας κάνουν να τρώτε: Ένας τρόπος για να το καταφέρετε είναι η δημιουργία ενός ημερολόγιου τροφής (είδος, ποσότητα, ώρα, αίσθημα πείνας κλπ). Ύστερα παρατηρείστε τα μοτίβα που δημιουργούνται και κάντε τις απαραίτητες αλλαγές.
4. Παρακολούθηση βάρους: Τα άτομα που ζυγίζονται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα είναι πιο πιθανό να διατηρήσουν ένα υγείες βάρος. Η παρακολούθηση του βάρους μπορεί να δείξει κατά πόσο οι προσπάθειές σας λειτουργούν ή υπάρχει κάποια ανησυχητική αύξηση βάρους.
5. Συνέπεια: Η τήρηση του προγράμματος που ακολουθείτε όσο το δυνατόν περισσότερο αυξάνει τις πιθανότητες μακροχρόνιας επιτυχίας.

Πηγές:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/obesity/symptoms-causes/syc-20375742

https://www.healthline.com/health/obesity#risk-factors

https://www.clinicbarcelona.org/en/assistance/diseases/obesity/symptoms

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B5%CE%AF%CE%BA%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%BC%CE%AC%CE%B6%CE%B1%CF%82_%CF%83%CF%8E%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82