Τι είναι ο εξόφθαλμος;

Τα μάτια που προεξέχουν από την εσοχή του κρανίου μπορεί να αποτελούν ένδειξη μιας σοβαρής πάθησης. Η πρόπτωση και ο εξόφθαλμος είναι οι ιατρικοί όροι που χρησιμοποιούνται για τα διογκωμένα μάτια.

Παρόλο που κάποια άτομα γεννιούνται με μάτια που προεξέχουν περισσότερο από το φυσιολογικό, άλλα εμφανίζουν αυτό το σύμπτωμα λόγω μιας υποκείμενης πάθησης.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, το λευκό τμήμα του οφθαλμού δεν θα πρέπει να είναι ορατό πάνω από την ίριδα χωρίς να σηκώσετε τα βλέφαρά σας.

Εάν το λευκό τμήμα του οφθαλμού φαίνεται μεταξύ της ίριδας και του άνω βλεφάρου, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη εξόφθαλμου. Το συνιστώμενο θεραπευτικό πλάνο θα εξαρτηθεί από την αιτία της πάθησης.

Ο εξόφθαλμος στο ένα μάτι αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό. Αναζητήστε επείγουσα ιατρική φροντίδα, διότι μπορεί να αποτελεί ένδειξη σοβαρού προβλήματος υγείας.

Ποιες είναι οι αιτίες του εξόφθαλμου;

Η πιο κοινή αιτία του εξόφθαλμου είναι ο υπερθυρεοειδισμός (υπερδραστήριος θυρεοειδής αδένας). Ο θυρεοειδής αδένας εντοπίζεται στο πρόσθιο μέρος του λαιμού σας και απελευθερώνει ορμόνες που βοηθούν στον έλεγχο του μεταβολισμού, μεταξύ άλλων.

Ο υπερθυρεοειδισμός συμβαίνει όταν ο θυρεοειδής αδένας απελευθερώνει μεγάλη ποσότητα αυτών των ορμονών.

Μία αυτοάνοση διαταραχή που ονομάζεται νόσος του Graves είναι η πιο κοινή αιτία υπερθυρεοειδισμού και εξόφθαλμου. Σε αυτή την πάθηση, οι ιστοί γύρω από τον οφθαλμό υφίστανται φλεγμονή, με αποτέλεσμα τα μάτια να διογκώνονται και να προεξέχουν.

Οποιοσδήποτε δεν εμφανίσει νόσο του Graves. Όμως, οι γυναίκες μεταξύ 30 και 60 ετών επηρεάζονται πιο συχνά, όπως αναφέρει το Γραφείο για την Υγεία της Γυναίκας των ΗΠΑ.

Άλλες πιθανές του εξόφθαλμου είναι οι εξής:

• Νευροβλάστωμα, ένας τύπος καρκίνου που επηρεάζει το συμπαθητικό νευρικό σύστημα
• Λευχαιμία, ένας τύπος καρκίνου που επηρεάζει τα λευκά αιμοσφαίρια
• Ραβδομυοσάρκωμα, ένας τύπος καρκίνου που μπορεί να αναπτυχθεί στους μαλακούς ιστούς
• Λέμφωμα, πιο συχνά το μη-Hodgkin λέμφωμα
• Κυτταρίτιδα οφθαλμικού κόγχου, μία λοίμωξη που μπορεί να επηρεάσει τους ιστούς γύρω από το μάτι
• Αιμαγγείωμα, μη φυσιολογική συλλογή αιμοφόρων αγγείων
• Αιμορραγία πίσω από το μάτι που προκλήθηκε από τραυματισμό
• Μεταστατικοί όγκοι από καρκίνο σε άλλο μέρος του σώματος
• Ασθένειες του συνδετικού ιστού, όπως η σαρκοείδωση

Πώς διαγιγνώσκεται ο εξόφθαλμος;

Εάν εμφανίσετε εξόφθαλμο στο ένα ή και τα δύο μάτια, πραγματοποιήστε ένα ραντεβού με το γιατρό σας ως το δυνατόν πιο σύντομα. Θα πρέπει να είστε έτοιμοι να παρέχετε το πλήρες ιατρικό ιστορικό σας, καθώς και όλα τα συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα και συμπληρώματα που λαμβάνετε.

Ο γιατρός θα σας κάνει συγκεκριμένες ερωτήσεις για τα συμπτώματά σας, όπως:

• Πότε παρατηρήσατε για πρώτη φορά τα προεξέχοντα μάτια;
• Το σύμπτωμα αυτό έχει επιδεινωθεί από τότε;
• Έχετε άλλα συμπτώματα, ιδιαίτερα πονοκεφάλους ή αλλαγές στην όραση;

Μετά την πραγματοποίηση της κλινικής εξέτασης, ο γιατρός θα ζητήσει μία ή περισσότερες διαγνωστικές εξετάσεις, όπως:

• Οφθαλμολογικό έλεγχο
• Έλεγχο διεσταλμένων οφθαλμών
• Εξέταση με σιγμοειδή λυχνία, στην οποία ο γιατρός χρησιμοποιεί ένα μικροσκόπιο και μία λάμπα υψηλής έντασης για να εξετάσει τις δομές στο πρόσθιο τμήμα του οφθαλμού
• Απεικονιστικές τεχνικές, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία
• Εξετάσεις αίματος

Πώς αντιμετωπίζεται ο εξόφθαλμος;

Το συνιστώμενο θεραπευτικό πλάνο θα εξαρτηθεί από την υποκείμενη αιτία του εξόφθαλμου. Για παράδειγμα, ανάλογα με τη διάγνωση, ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα:

• Οφθαλμικές σταγόνες
• Αντιβιοτικά
• Κορτικοστεροειδή για τη μείωση της φλεγμονής
• Χειρουργική επέμβαση στο μάτι
• Χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία για την αντιμετώπιση καρκινικών όγκων

Αν έχετε διαγνωστεί με νόσο του Graves ή άλλη θυρεοειδική πάθηση, ο γιατρός θα σας προτείνει:

• Φάρμακα, όπως β-αναστολείς ή αντιθυρεοειδικά φάρμακα
• Ραδιενεργό ιώδιο ή χειρουργική επέμβαση για την καταστροφή ή την αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα
• Θεραπεία υποκατάστασης ορμονών εάν ο θυρεοειδής αδένας έχει καταστραφεί ή αφαιρεθεί

Αν έχετε οφθαλμολογικά προβλήματα που σχετίζονται με τον υπερθυρεοειδισμό, το κάπνισμα μπορεί να τα επιδεινώσει. Ο τερματισμός του βοηθά στη μείωση των συμπτωμάτων. Ο γιατρός θα σας προτείνει ένα συνδυασμό συνταγογραφούμενων φαρμάκων, θεραπείας υποκατάστασης με νικοτίνη ή συμβουλευτικής ώστε να τερματίσετε το κάπνισμα.

Ο εξόφθαλμος μπορεί να σας προκαλεί αμηχανία ή ανασφάλεια. Η συναισθηματική υποστήριξη είναι σημαντική για την ψυχική σας υγεία. Ανάλογα με την αιτία, είναι πιθανό ότι θα είστε σε θέση να επιδιορθώσετε το πρόβλημα με την κατάλληλη θεραπεία.

Βιβλιογραφία

Exophthalmos (bulging eyes). (2016).
nhs.uk/conditions/bulging-eyes/

Graves’ disease. (2018).
womenshealth.gov/publications/our-publications/fact-sheet/graves-disease.html

Nippoldt TB. (2016). Hypothyroidism symptoms: Can hypothyroidism cause eye problems?
mayoclinic.org/diseases-conditions/hypothyroidism/expert-answers/hypothyroidism-symptoms/faq-20058058