Τι είναι η ευερεθιστότητα;

Η ευερεθιστότητα είναι ένα αίσθημα εκνευρισμού. Παρόλα αυτά, κάποιοι περιγράφουν τον εκνευρισμό ως μία σοβαρή μορφή ευερεθιστότητας.

Ανεξάρτητα από τον όρο που χρησιμοποιείτε, όταν είστε ευερέθιστος/η, είναι πιο πιθανό να χάσετε την ψυχραιμία σας εύκολα. Μπορεί να βιώσετε ευερεθιστότητα ως απόκριση σε αγχωτικές καταστάσεις ή ως σύμπτωμα κάποιας ψυχικής ή σωματικής πάθησης.

Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά συχνά αναφέρονται ως ευερέθιστα, ιδιαίτερα όταν είναι κουρασμένα ή άρρωστα. Για παράδειγμα, τα παιδιά μπορεί να γίνουν ευερέθιστα όταν έχουν ωτίτιδα ή στομαχόπονο.

Οι ενήλικες μπορεί επίσης να γίνουν ευερέθιστοι για μία πληθώρα αιτιών. Αν αισθάνεστε ευερεθιστότητα σε τακτική βάση, πραγματοποιήστε ένα ραντεβού με το γιατρό σας. Μπορεί να έχετε κάποια υποκείμενη ιατρική πάθηση που χρήζει άμεσης θεραπείας.

Ποιες είναι οι αιτίες της ευερεθιστότητας;

Πολλοί παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν ευερεθιστότητα και ταξινομούνται σε δύο γενικές κατηγορίες: σωματικοί και ψυχολογικοί.

Κοινές ψυχολογικές αιτίες της ευερεθιστότητας περιλαμβάνουν:

• Άγχος
• Αγωνία
• Αυτισμό

Ορισμένες ψυχικές διαταραχές έχουν σχετιστεί με την ευερεθιστότητα και μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν:

• Κατάθλιψη
• Διπολική διαταραχή
• Σχιζοφρένεια

Κοινές σωματικές αιτίες είναι οι εξής:

• Στέρηση ύπνου
• Υπογλυκαιμία
• Ωτίτιδα
• Πονόδοντος
• Ορισμένα συμπτώματα που σχετίζονται με το διαβήτη
• Συγκεκριμένες αναπνευστικές διαταραχές
• Γρίπη

Ιατρικές παθήσεις που προκαλούν ορμονικές αλλαγές μπορεί επίσης να επηρεάσουν τη διάθεσή σας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι:

• Η εμμηνόπαυση
• Το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο
• Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
• Ο υπερθυρεοειδισμός
• Ο διαβήτης

Μπορεί επίσης να βιώσετε ευερεθιστότητα ως παρενέργεια κάποιου φαρμάκου που λαμβάνετε. Άλλες πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν:

• Χρήση ουσιών
• Αλκοολισμό
• Στέρηση νικοτίνης
• Στέρηση καφεΐνης

Τα περισσότερα άτομα αισθάνονται ευερεθιστότητα περιστασιακά. Για παράδειγμα, είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε ευερεθιστότητα ή εκνευρισμό μετά από μία νύχτα ανεπαρκούς ύπνου,

Όταν, όμως, η ευερεθιστότητα εκδηλώνεται σε τακτική βάση ή αισθάνεστε ότι παρεμποδίζει την καθημερινή σας ζωή, είναι καιρός να μιλήσετε με τον γιατρό σας. Εκείνος θα σας βοηθήσει να ταυτοποιήσετε πιθανές αιτίες της κατάστασης.

Συμπτώματα που συχνά συνοδεύουν την ευερεθιστότητα

Σε ορισμένες περιπτώσεις, το αίσθημα ευερεθιστότητας μπορεί να συνοδεύεται ή να ακολουθείται από άλλα συμπτώματα, όπως:

• Εφίδρωση
• Γρήγορο καρδιακό ρυθμό
• Ταχεία αναπνοή
• Σύγχυση
• Θυμό

Εάν μία ορμονική διαταραχή προκαλεί ευερεθιστότητα, μπορεί να παρουσιάσετε τα εξής συμπτώματα:

• Πυρετό
• Πονοκέφαλο
• Εξάψεις
• Άτακτο εμμηνορροϊκό κύκλο
• Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία
• Τριχόπτωση

Πώς διαγιγνώσκεται η αιτία της ευερεθιστότητας;

Εάν αισθάνεστε ευερεθιστότητα σε τακτική βάση και δεν γνωρίζετε γιατί, πραγματοποιήστε ένα ραντεβού με το γιατρό σας. Εκείνος θα σας βοηθήσει να ταυτοποιήσετε πιθανές αιτίες και θα σας προτείνει θεραπευτικές επιλογές για τη διαχείριση της διάθεσης μόλις η αιτία εντοπιστεί.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ο γιατρός θα ζητήσει το ιατρικό ιστορικό σας, συμπεριλαμβανομένων οποιοδήποτε συνταγογραφούμενων φαρμάκων που λαμβάνετε.

Επίσης, θα σας ρωτήσει αν έχετε ιστορικό ψυχικών παθήσεων. Θα συζητήσετε για τις συνήθειες του τρόπου ζωής σας, όπως τα πρότυπα ύπνου και την κατανάλωση αλκοόλ ή οποιωνδήποτε άλλων ουσιών. Ο γιατρός επίσης θα πρέπει να γνωρίζει πήγες άγχους στη ζωή σας.

Ανάλογα με τα συμπτώματα και το ιατρικό ιστορικό σας, θα ζητήσει μία ή περισσότερες εξετάσεις, όπως ανάλυση αίματος και ούρων. Οι συγκεντρώσεις ορισμένων ορμονών στο αίμα σας μπορεί να υποδεικνύουν ορμονική διαταραχή. Τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και τα ούρα μπορεί να υποδεικνύουν διαβήτη.

Επιπλέον, μπορεί να παραπεμφθείτε σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας για μία ψυχολογική αξιολόγηση.

Πώς αντιμετωπίζεται η αιτία της ευερεθιστότητας;

Ο γιατρός θα σας προτείνει ένα θεραπευτικό πλάνο με βάση τη διάγνωση. Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της ευερεθιστότητας είναι η διευθέτηση της υποκείμενης αιτίας.

Εάν ο γιατρός σάς διαγνώσει με μία ψυχική νόσο, θα σας παραπέμψει σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας για συμβουλευτική. Μπορεί να σας προτείνει συνταγογραφούμενα φάρμακα για τον έλεγχο της διάθεσης. Η θεραπεία συζήτησης και η φαρμακευτική αγωγή συχνά συνδυάζονται για την αντιμετώπιση παθήσεων, όπως η κατάθλιψη.

Εάν υποπτεύεστε ότι η ευερεθιστότητα προκαλείται από στέρηση αλκοόλ, καφεΐνης, νικοτίνης ή οποιασδήποτε άλλης ουσίας, ο γιατρός θα σας προτείνει έναν συνδυασμό θεραπείας συζήτησης και φαρμακευτικής αγωγής.

Εάν διαγνωστείτε με ορμονική διαταραχή, ο γιατρός θα σας προτείνει θεραπεία υποκατάστασης ορμονών. Ωστόσο, η συγκεκριμένη θεραπεία δεν είναι κατάλληλη για όλους. Συζητήστε προσεκτικά όλες τις επιλογές με το γιατρό σας προτού δοκιμάσετε μία θεραπεία υποκατάστασης ορμονών.

Εάν βιώνετε ευερεθιστότητα ως σύμπτωμα μιας λοίμωξης, αυτή θα υποχωρήσει όταν η λοίμωξη κάνει τον κύκλο της. Ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει αντιβιοτικά ή άλλα φάρμακα.

Ο γιατρός επίσης θα σας προτείνει αλλαγές στον τρόπο ζωής για τον έλεγχο της διάθεσης. Για παράδειγμα, θα σας ενθαρρύνει να προσαρμόσετε:

• Τη διατροφή σας
• Τη ρουτίνα άθλησης
• Τις συνήθειες ύπνου
• Τις πρακτικές διαχείρισης άγχους

Βιβλιογραφία

Your health and hormones. (2016).
hormone.org/your-health-and-hormones

Judd L, et al. (2012). Prevalence and clinical significance of subsyndromal manic symptoms, including irritability and psychomotor agitation, during bipolar major depressive episodes. DOI:
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0165032712000043?via%3Dihub

Mayo Clinic Staff. (2019). Stress symptoms: Effects on your body and behavior.
mayoclinic.org/healthy-lifestyle/stress-management/in-depth/stress-symptoms/art-20050987

Mayo Clinic Staff. (2018). Mood disorders.
mayoclinic.org/diseases-conditions/mood-disorders/basics/definition/con-20035907