Τι είναι το φτέρνισμα;

Το φτέρνισμα, ή πτερνισμός, είναι ο τρόπος του σώματος να απομακρύνει ερεθιστικά από τη μύτη ή το λαιμό. Το φτέρνισμα είναι μία δυνατή, ακούσια εξαγωγή αέρα. Συνήθως συμβαίνει ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση.

Παρόλο που αυτό το σύμπτωμα μπορεί να είναι ενοχλητικό, συνήθως δεν είναι το αποτέλεσμα κάποιου σοβαρού προβλήματος της υγείας.

Ποιες είναι οι αιτίες του φτερνίσματος;

Μέρος του ρόλου της μύτης είναι να φιλτράρει και να καθαρίζει τον αέρα που αναπνέετε, ώστε να μην εισέρχονται στους αεραγωγούς βακτήρια, σκόνη ή οτιδήποτε άλλο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η μύτη παγιδεύει τη βρωμιά και τα βακτήρια στη βλέννα που περιέχει. Ο στόμαχος στη συνέχεια πέπτει τη βλέννα, εξουδετερώνοντας δυνητικά επιβλαβείς εισβολείς.

Μερικές φορές, ωστόσο, η βρωμιά και τα βακτήρια μπορούν να εισέλθουν εντός της μύτης και να ερεθίσουν τους ευαίσθητους βλεννογόνους στο εσωτερικό της μύτης και του λαιμού. Όταν αυτές οι μεμβράνες υφίστανται ερεθισμό, προκαλείται το φτέρνισμα.

Το φτέρνισμα μπορεί να πυροδοτηθεί από μία πληθώρα παραγόντων, όπως:

• Αλλεργιογόνα
• Ιούς, όπως το κοινό κρυολόγημα ή η γρίπη
• Ρινικά ερεθιστικά
• Εισπνοή κορτικοστεροειδών μέσω ενός ρινικού σπρέι
• Στέρηση κάποιας ουσίας

Αλλεργίες

Οι αλλεργίες είναι μία εξαιρετικά κοινή πάθηση που προκαλούνται από την απόκριση του σώματος σε εξωγενείς οργανισμούς και ουσίες. Υπό φυσιολογικές περιστάσεις, το ανοσοποιητικό σύστημα σάς προστατεύει από επιβλαβείς εισβολείς, όπως τα βακτήρια που προκαλούν ασθένειες.

Αν όμως έχετε αλλεργίες, το ανοσοποιητικό σας σύστημα ταυτοποιεί τυπικά αβλαβείς οργανισμούς ή ουσίες ως απειλή. Οι αλλεργίες προκαλούν φτέρνισμα, όταν το σώμα προσπαθεί να αποβάλει αυτές τις ουσίες.

Λοιμώξεις

Οι λοιμώξεις που προκαλούνται από ιούς, όπως το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη, επίσης σας δημιουργούν φτέρνισμα. Υπάρχουν περισσότεροι από 200 διαφορετικοί ιοί που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα. Όμως, οι περισσότερες περιπτώσεις κρυολογήματος είναι το αποτέλεσμα του ρινοϊού.

Λιγότερο κοινές αιτίες

Άλλες, λιγότερο κοινές αιτίες του φτερνίσματος είναι οι εξής:

• Τραύμα στη μύτη
• Στέρηση συγκεκριμένων ουσιών, όπως τα οπιοειδή ναρκωτικά
• Εισπνοή ερεθιστικών, όπως σκόνη και πιπέρι
• Αναπνοή σε κρύο αέρα

Τα ρινικά σπρέι που περιέχουν κορτικοστεροειδή μειώνουν τη φλεγμονή των ρινικών διόδων, καθώς και τη συχνότητα του φτερνίσματος. Άτομα με αλλεργίες συχνά χρησιμοποιούν αυτά τα σπρέι.

Πώς να αντιμετωπίσετε το φτέρνισμα στο σπίτι

Ένας από τους καλύτερους τρόπους να αποφύγετε το φτέρνισμα είναι να αποφύγετε τους πυροδοτικούς παράγοντες. Μπορείτε να κάνετε ορισμένες μικρές αλλαγές στο σπίτι σας για να μειώσετε τα ερεθιστικά.

Αλλάξτε τα φίλτρα στο σύστημα καθαρισμού του αέρα στο σπίτι σας (αν υπάρχει). Εάν έχετε κατοικίδια που βγάζουν τρίχωμα, μπορείτε να τα κουρεύετε ή να τα κρατάτε εκτός σπιτιού εάν το τρίχωμα σάς ενοχλεί πολύ.

Μπορείτε να σκοτώσετε τα ακάρεα σε σεντόνια, μαξιλαροθήκες και παπλώματα πλένοντάς τα σε καυτό νερό (νερό πάνω από 54,4ᵒC). μπορείτε επίσης να αγοράσετε μία μηχανή καθαρισμού του αέρα για να καθαρίζετε τον αέρα στο σπίτι σας.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί να ελέγξετε το σπίτι σας για σπόρια μούχλας, τα οποία είναι πιθανό να προκαλούν το φτέρνισμα. Εάν η μούχλα έχει εγκατασταθεί στο σπίτι σας, ίσως χρειαστεί να μετακομίσετε.

Πώς αντιμετωπίζεται η υποκείμενη αιτία του φτερνίσματος;

Εάν το φτέρνισμα είναι αποτέλεσμα αλλεργίας ή λοίμωξης, θα συνεργαστείτε με το γιατρό σας για να αντιμετωπίσετε την αιτία και να απαλλαγείτε από το δυσάρεστο σύμπτωμα.

Εάν μία αλλεργία προκαλεί το φτέρνισμα, το πρώτο βήμα είναι να αποφεύγετε τα γνωστά αλλεργιογόνα. Ο γιατρός θα σας δείξει πώς να αναγνωρίζετε τα εν λόγω αλλεργιογόνα, ώστε να μένετε μακριά από αυτά.

Μη συνταγογραφούμενα και συνταγογραφούμενα φάρμακα που ονομάζονται αντιισταμινικά είναι επίσης διαθέσιμα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων σας. Κάποια από τα πιο κοινά αντιαλλεργικά φάρμακα είναι η λοραταδίνη και η σετιριζίνη.

Εάν έχετε σοβαρή αλλεργία, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει ανοσοθεραπεία. Η ανοσοθεραπεία είναι ενέσεις που περιέχουν εκχυλίσματα καθαρών αλλεργιογόνων. Η έκθεση του σώματος στα αλλεργιογόνα σε μικρές, ρυθμιζόμενες δόσεις βοηθά την απευαισθητοποίηση του οργανισμού στις συγκεκριμένες ουσίες.

Αν έχετε μία λοίμωξη, όπως το κοινό κρυολόγημα ή η γρίπη, οι θεραπευτικές επιλογές είναι κάπως περιορισμένες. Προς το παρόν κανένα αντιβιοτικό δεν είναι αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση ιών που προκαλούν κρυολόγημα ή γρίπη.

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα ρινικό σπρέι για να ανακουφιστείτε από τη ρινική συμφόρηση ή τη ρινική καταρροή, ή να λάβετε ένα αντιϊικό φάρμακο για να επιταχύνετε το χρόνο ανάρρωσης αν έχετε γρίπη. Θα πρέπει να ξεκουράζεστε επαρκώς και να πίνετε πολλά υγρά, ώστε να βοηθήσετε το σώμα να αναρρώσει ταχύτερα.

Βιβλιογραφία

Allergic rhinitis. (2018).
acaai.org/allergies/types/hay-fever-rhinitis

Mayo Clinic Staff. (2019). Common cold.
mayoclinic.org/diseases-conditions/common-cold/symptoms-causes/dxc-20199808

Sharma B, et al. (2016). Opioid use disorders. 
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1056499316300293?via%3Dihub

Sneezing and sniffling: How to tell if it’s allergies or a cold. (2016).
community.aafa.org/blog/sneezing-and-sniffling-how-to-tell-if-its-allergies-or-a-cold-and-warning-for-people-with-asthma

Upper respiratory infection (URI or common cold). (n.d.).
hopkinsmedicine.org/healthlibrary/conditions/pediatrics/upper_respiratory_infection_uri_or_common_cold_90,P02966

What you should know about flu antiviral drugs. (2019).
cdc.gov/flu/antivirals/whatyoushould.htm