Ίκτερος ονομάζεται η κατάσταση που κάποιος εμφανίζει κίτρινο χρώμα στο δέρμα και τα μάτια του. Ο ίκτερος δεν αποτελεί κάποια συγκεκριμένη ασθένεια, αλλά κυρίως εμφανίζεται ως σύμπτωμα διαφόρων ασθενειών. Αυτός προκαλείται όταν υπάρχει υπερβολική ποσότητα χολερυθρίνης στον οργανισμό, η οποία αποτελεί μια κίτρινη χρωστική που απελευθερώνεται κατά την καταστροφή νεκρών ερυθρών αιμοσφαιρίων στο ήπαρ.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η χολερυθρίνη απομακρύνεται από το ήπαρ και τον οργανισμό μαζί με τα νεκρά ερυθροκύτταρα, ενώ η παραμονή της στον σώμα υποδηλώνει την ύπαρξη κάποιας παθολογικής κατάστασης. Συγκεκριμένα, ο ίκτερος μπορεί να είναι σημάδι σοβαρών προβλημάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία των ερυθροκυττάρων, του ήπατος, του παγκρέατος ή της χοληδόχου κύστης.
Ο ίκτερος χαρακτηρίζεται κυρίως από κίτρινο χρώμα στο δέρμα και τα μάτια, ενώ σε πιο σοβαρές περιπτώσεις το λευκό τμήμα των ματιών μπορεί να γίνει πορτοκαλί. Επίσης, ένα άτομο μπορεί να εμφανίσει σκουρόχρωμα ούρα και ωχρά κόπρανα.
Ανάλογα με την παθολογική κατάσταση που προκαλεί τον ίκτερο, μπορεί να εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα στο άτομο. Για παράδειγμα, εάν κάποιος έχει ιογενείς ηπατίτιδα, πιθανότατα θα έχει επίσης υπερβολική κούραση και τάση για εμετό.
Τέλος, είναι σημαντικό να αναφερθεί, ότι για να έχει κάποιος ίκτερο, θα πρέπει να εμφανίζει κίτρινο χρώμα στο δέρμα και στα μάτια του. Εάν κάποιος εμφανίζει κίτρινο χρώμα, μόνο στο δέρμα, αυτό μπορεί να οφείλεται σε υπερβολική ποσότητα β-καροτίνης στον οργανισμό. Η β-καροτίνη είναι μια αντιοξειδωτική ουσία που περιέχεται σε τρόφιμα, όπως τα καρότα, η κολοκύθα και η γλυκοπατάτα και δεν έχει καμία συσχέτιση με τον ίκτερο.
Τα πιο παλιά ερυθρά αιμοσφαίρια του αίματος, όταν πρέπει να καταστραφούν για να αντικατασταθούν από νέα, μεταφέρονται στο ήπαρ, απ’ όπου και αποβάλλονται από τον οργανισμό. Κατά την διαδικασία καταστροφής των ερυθροκυττάρων στο ήπαρ, απελευθερώνεται μια κίτρινη χρωστική που ονομάζεται χολερυθρίνη.
Ο ίκτερος προκαλείται όταν το ήπαρ, δεν μεταβολίζει σωστά την χολερυθρίνη, με αποτέλεσμα αυτή να συσσωρεύεται στον οργανισμό. Αυτό σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να οφείλεται σε κάποια βλάβη στο ήπαρ, που δεν επιτρέπει τη σωστή λειτουργία του. Ενώ σε άλλες περιπτώσεις, το ήπαρ μπορεί να λειτουργεί κανονικά, αλλά η χολερυθρίνη να μην μπορεί για κάποιο λόγο να φτάσει στο πεπτικό σύστημα, απ’ όπου και θα αποβληθεί από τα κόπρανα.
Ακόμα είναι πιθανό, να παράγεται υπερβολικά μεγάλη ποσότητα χρωστικής, για παράδειγμα εξαιτίας κάποιας νόσου που καταστρέφει τα ερυθροκύτταρα, με αποτέλεσμα αυτή να μην προλαβαίνει να μεταβολιστεί από το ήπαρ και να απομακρυνθεί από τον οργανισμό.
Συγκεκριμένες ασθένειες ή παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν ίκτερο σε έναν ενήλικα, περιλαμβάνουν:
Ο ίκτερος είναι επίσης ιδιαίτερα κοινός σε νεογνά, ειδικότερα όταν αυτά έχουν γεννηθεί πρόωρα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το ήπαρ τους μπορεί να μην έχει αναπτυχθεί πλήρως και έτσι δυσκολεύεται να μεταβολίσει την χολερυθρίνη. Η κατάσταση αυτή είναι γνωστή ως ίκτερος μητρικού γάλακτος.
Αρχικά, ο ιατρός θα ζητήσει την πραγματοποίηση εξετάσεων αίματος, στις οποίες θα μετρηθεί η ποσότητα χολερυθρίνης στον οργανισμό. Ταυτόχρονα, στο αίμα μπορεί να ανιχνευτούν και διάφορες νόσοι που είναι πιθανό να προκαλούν τον ίκτερο, όπως οι ηπατίτιδες. Κατόπιν μπορεί να διεξαχθούν και άλλα διαγνωστικά τεστ, όπως:
Όσον αφορά τα νεογνά, συνήθως η σοβαρότητα του ίκτερου υπολογίζεται με βάση εξετάσεις αίματος, οι οποίες πραγματοποιούνται λαμβάνοντας λίγο αίμα τρυπώντας το δάκτυλο του ποδιού του νεογνού. Κατόπιν, παιδίατρος θα προτείνει κατάλληλη θεραπεία, κυρίως στην περίπτωση που τα αποτελέσματα των εξετάσεων υποδεικνύουν μέτριας ή υψηλής σοβαρότητας ίκτερο.
Ο ίκτερος, κατά βάση δεν αποτελεί ασθένεια, αλλά σύμπτωμα διαφόρων ασθενειών, ως εκ τούτου η αντιμετώπιση του έγκειται στη θεραπεία των ασθενειών αυτών. Ο ιατρός θα πρέπει αρχικά να προσδιορίσει τη παθολογική κατάσταση που προκαλεί τον ίκτερο και κατόπιν να προτείνει ένα κατάλληλο θεραπευτικό πλάνο για την αντιμετώπιση της. Εφόσον, αυτή θεραπευτεί αποτελεσματικά, το χρώμα του δέρματος θα επανέλθει στο φυσιολογικό.
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Ίδρυμα για την υγεία του Ήπατος, οι περισσότερες περιπτώσεις ίκτερου σε παιδιά, υποχωρούν μέσα σε 1 με 2 εβδομάδες, μετά την χορήγηση κατάλληλης θεραπείας.
Πιο συγκεκριμένα, για μέτριας σοβαρότητας ίκτερο σε μικρά παιδιά, συνίσταται διεξαγωγή φωτοθεραπεία στο νοσοκομείο ή το σπίτι, η οποία βοηθάει στην απομάκρυνση της επιπλέον χολερυθρίνης από τον οργανισμό. Τα κύματα φωτός που χρησιμοποιούνται κατά τη διαδικασία της φωτοθεραπείας, απορροφώνται από το δέρμα και το αίμα του μωρού και βοηθούν τον οργανισμό να απομακρύνει την χολερυθρίνη. Για τη διαδικασία αυτή, μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν ειδικά μαξιλάρια με φως, τα οποία τοποθετούνται πάνω στο δέρμα του μωρού και προσομοιάζουν το ηλιακό φως.
Συχνή παρενέργεια της φωτοθεραπείας, είναι η αυξημένη κινητικότητα του εντέρου και η εμφάνιση πράσινου χρώματος στα κόπρανα. Το χρώμα αυτό οφείλεται στη χολερυθρίνη που αποβάλλεται από τον οργανισμό μέσω των περιττωμάτων.
Από την άλλη, σε σοβαρές περιπτώσεις ίκτερου, είναι πιθανό να χρειαστεί μετάγγιση αίματος, προκειμένου να απομακρυνθεί άμεσα η χολερυθρίνη από την κυκλοφορία.
Σε κάθε περίπτωση, εφόσον η νόσος που προκαλεί τον ίκτερο αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά, ο ίκτερος υποχωρεί. Ενώ, είναι πολύ σημαντικό εάν ένα άτομο εμφανίσει ίκτερο να απευθυνθεί σε κάποιον ιατρό, καθώς αυτός μπορεί να είναι σημάδι κάποιας αρκετά σοβαρής νόσου που χρήζει άμεσης ιατρικής μέριμνας.
Τέλος, ο ήπιος ίκτερος που συνήθως παρατηρείται στα νεογνά τείνει να υποχωρεί μόνος του, χωρίς να απαιτείται κάποια θεραπεία και χωρίς να προκαλεί κάποιο μόνιμο πρόβλημα στην λειτουργικότητα του ήπατος.
Τι είναι η θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα; Η θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα είναι μία σπάνια διαταραχή που επηρεάζει την τάση θρόμβωσης του αίματος. Σε αυτή την ασθένεια, μικροσκοπικοί θρόμβοι σχηματίζονται σε όλο …
Τι είναι η κληρονομική σφαιροκυττάρωση; Η κληρονομική σφαιροκυττάρωση (HS) είναι μία διαταραχή της μεμβράνης των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Στην πάθηση αυτή, τα ερυθρά αιμοσφαίρια έχουν σχήμα σφαίρας αντί για πεπλατυσμένου δίσκου. …
Τι είναι η αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία; Η αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία (ΑΗΑ) είναι μία ομάδα διαταραχών όπου το ανοσοποιητικό σύστημα λανθασμένα επιτίθεται και καταστρέφει τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Αυτές οι σπάνιες παθήσεις …
Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ) αποτελούν μια κατηγορία φαρμάκων που βοηθούν στην ελάττωση της φλεγμονής και κατ’επέκταση στην ανακούφιση από τον πόνο. Τα πιο κοινά ΜΣΑΦ είναι: Ασπιρίνη (υψηλή δόση) Ιβουπροφαίνη …
Τι είναι η θρόμβωση ηπατικών φλεβών; Η θρόμβωση ηπατικών φλεβών (HVT) είναι μία απόφραξη στις ηπατικές φλέβες που προκαλείται από θρόμβο του αίματος. Αυτή η πάθηση αποφράσσει το σύστημα παροχέτευσης …
Τι είναι η αλκοολική κίρρωση του ήπατος; Το ήπαρ είναι ένα μεγάλο όργανο που διαδραματίζει έναν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στο σώμα. Φιλτράρει τοξίνες από το αίμα, διασπά πρωτεΐνες και δημιουργεί …
Τι είναι η αιμολυτική αναιμία; Τα ερυθρά αιμοσφαίρια έχουν το σημαντικό ρόλο της μεταφοράς οξυγόνου από τους πνεύμονες στην καρδιά και στο υπόλοιπο σώμα. Ο μυελός των οστών είναι υπεύθυνος …
Τι είναι η νόσος Wilson; Η νόσος Wilson, επίσης γνωστή ως ηπατοφακοειδής εκφύλιση, είναι μία σπάνια γενετική διαταραχή που προκαλεί τη συσσώρευση χαλκού στο σώμα, οδηγώντας σε δηλητηρίαση. Επηρεάζει περίπου …
Τι είναι οι ηπατικές νόσοι; Το ήπαρ είναι ένα σημαντικό όργανο που πραγματοποιεί εκατοντάδες λειτουργείς που σχετίζονται με το μεταβολισμό, την αποθήκευση ενέργειας και την απομάκρυνση των αποβλήτων από το …
Τι πρέπει να γνωρίζει κάποιος για τη νόσο του Weil; Η νόσος του Weil αποτελεί μια σοβαρή μορφή λεπτοσπείρωσης. Η λεπτοσπείρωση είναι ένα είδος λοίμωξης που προκαλείται από βακτήρια του …