Ίκτερος ονομάζεται η κατάσταση που κάποιος εμφανίζει κίτρινο χρώμα στο δέρμα και τα μάτια του. Ο ίκτερος δεν αποτελεί κάποια συγκεκριμένη ασθένεια, αλλά κυρίως εμφανίζεται ως σύμπτωμα διαφόρων ασθενειών. Αυτός προκαλείται όταν υπάρχει υπερβολική ποσότητα χολερυθρίνης στον οργανισμό, η οποία αποτελεί μια κίτρινη χρωστική που απελευθερώνεται κατά την καταστροφή νεκρών ερυθρών αιμοσφαιρίων στο ήπαρ.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η χολερυθρίνη απομακρύνεται από το ήπαρ και τον οργανισμό μαζί με τα νεκρά ερυθροκύτταρα, ενώ η παραμονή της στον σώμα υποδηλώνει την ύπαρξη κάποιας παθολογικής κατάστασης. Συγκεκριμένα, ο ίκτερος μπορεί να είναι σημάδι σοβαρών προβλημάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία των ερυθροκυττάρων, του ήπατος, του παγκρέατος ή της χοληδόχου κύστης.
Ο ίκτερος χαρακτηρίζεται κυρίως από κίτρινο χρώμα στο δέρμα και τα μάτια, ενώ σε πιο σοβαρές περιπτώσεις το λευκό τμήμα των ματιών μπορεί να γίνει πορτοκαλί. Επίσης, ένα άτομο μπορεί να εμφανίσει σκουρόχρωμα ούρα και ωχρά κόπρανα.
Ανάλογα με την παθολογική κατάσταση που προκαλεί τον ίκτερο, μπορεί να εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα στο άτομο. Για παράδειγμα, εάν κάποιος έχει ιογενείς ηπατίτιδα, πιθανότατα θα έχει επίσης υπερβολική κούραση και τάση για εμετό.
Τέλος, είναι σημαντικό να αναφερθεί, ότι για να έχει κάποιος ίκτερο, θα πρέπει να εμφανίζει κίτρινο χρώμα στο δέρμα και στα μάτια του. Εάν κάποιος εμφανίζει κίτρινο χρώμα, μόνο στο δέρμα, αυτό μπορεί να οφείλεται σε υπερβολική ποσότητα β-καροτίνης στον οργανισμό. Η β-καροτίνη είναι μια αντιοξειδωτική ουσία που περιέχεται σε τρόφιμα, όπως τα καρότα, η κολοκύθα και η γλυκοπατάτα και δεν έχει καμία συσχέτιση με τον ίκτερο.
Τα πιο παλιά ερυθρά αιμοσφαίρια του αίματος, όταν πρέπει να καταστραφούν για να αντικατασταθούν από νέα, μεταφέρονται στο ήπαρ, απ’ όπου και αποβάλλονται από τον οργανισμό. Κατά την διαδικασία καταστροφής των ερυθροκυττάρων στο ήπαρ, απελευθερώνεται μια κίτρινη χρωστική που ονομάζεται χολερυθρίνη.
Ο ίκτερος προκαλείται όταν το ήπαρ, δεν μεταβολίζει σωστά την χολερυθρίνη, με αποτέλεσμα αυτή να συσσωρεύεται στον οργανισμό. Αυτό σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να οφείλεται σε κάποια βλάβη στο ήπαρ, που δεν επιτρέπει τη σωστή λειτουργία του. Ενώ σε άλλες περιπτώσεις, το ήπαρ μπορεί να λειτουργεί κανονικά, αλλά η χολερυθρίνη να μην μπορεί για κάποιο λόγο να φτάσει στο πεπτικό σύστημα, απ’ όπου και θα αποβληθεί από τα κόπρανα.
Ακόμα είναι πιθανό, να παράγεται υπερβολικά μεγάλη ποσότητα χρωστικής, για παράδειγμα εξαιτίας κάποιας νόσου που καταστρέφει τα ερυθροκύτταρα, με αποτέλεσμα αυτή να μην προλαβαίνει να μεταβολιστεί από το ήπαρ και να απομακρυνθεί από τον οργανισμό.
Συγκεκριμένες ασθένειες ή παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν ίκτερο σε έναν ενήλικα, περιλαμβάνουν:
Ο ίκτερος είναι επίσης ιδιαίτερα κοινός σε νεογνά, ειδικότερα όταν αυτά έχουν γεννηθεί πρόωρα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το ήπαρ τους μπορεί να μην έχει αναπτυχθεί πλήρως και έτσι δυσκολεύεται να μεταβολίσει την χολερυθρίνη. Η κατάσταση αυτή είναι γνωστή ως ίκτερος μητρικού γάλακτος.
Αρχικά, ο ιατρός θα ζητήσει την πραγματοποίηση εξετάσεων αίματος, στις οποίες θα μετρηθεί η ποσότητα χολερυθρίνης στον οργανισμό. Ταυτόχρονα, στο αίμα μπορεί να ανιχνευτούν και διάφορες νόσοι που είναι πιθανό να προκαλούν τον ίκτερο, όπως οι ηπατίτιδες. Κατόπιν μπορεί να διεξαχθούν και άλλα διαγνωστικά τεστ, όπως:
Όσον αφορά τα νεογνά, συνήθως η σοβαρότητα του ίκτερου υπολογίζεται με βάση εξετάσεις αίματος, οι οποίες πραγματοποιούνται λαμβάνοντας λίγο αίμα τρυπώντας το δάκτυλο του ποδιού του νεογνού. Κατόπιν, παιδίατρος θα προτείνει κατάλληλη θεραπεία, κυρίως στην περίπτωση που τα αποτελέσματα των εξετάσεων υποδεικνύουν μέτριας ή υψηλής σοβαρότητας ίκτερο.
Ο ίκτερος, κατά βάση δεν αποτελεί ασθένεια, αλλά σύμπτωμα διαφόρων ασθενειών, ως εκ τούτου η αντιμετώπιση του έγκειται στη θεραπεία των ασθενειών αυτών. Ο ιατρός θα πρέπει αρχικά να προσδιορίσει τη παθολογική κατάσταση που προκαλεί τον ίκτερο και κατόπιν να προτείνει ένα κατάλληλο θεραπευτικό πλάνο για την αντιμετώπιση της. Εφόσον, αυτή θεραπευτεί αποτελεσματικά, το χρώμα του δέρματος θα επανέλθει στο φυσιολογικό.
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Ίδρυμα για την υγεία του Ήπατος, οι περισσότερες περιπτώσεις ίκτερου σε παιδιά, υποχωρούν μέσα σε 1 με 2 εβδομάδες, μετά την χορήγηση κατάλληλης θεραπείας.
Πιο συγκεκριμένα, για μέτριας σοβαρότητας ίκτερο σε μικρά παιδιά, συνίσταται διεξαγωγή φωτοθεραπεία στο νοσοκομείο ή το σπίτι, η οποία βοηθάει στην απομάκρυνση της επιπλέον χολερυθρίνης από τον οργανισμό. Τα κύματα φωτός που χρησιμοποιούνται κατά τη διαδικασία της φωτοθεραπείας, απορροφώνται από το δέρμα και το αίμα του μωρού και βοηθούν τον οργανισμό να απομακρύνει την χολερυθρίνη. Για τη διαδικασία αυτή, μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν ειδικά μαξιλάρια με φως, τα οποία τοποθετούνται πάνω στο δέρμα του μωρού και προσομοιάζουν το ηλιακό φως.
Συχνή παρενέργεια της φωτοθεραπείας, είναι η αυξημένη κινητικότητα του εντέρου και η εμφάνιση πράσινου χρώματος στα κόπρανα. Το χρώμα αυτό οφείλεται στη χολερυθρίνη που αποβάλλεται από τον οργανισμό μέσω των περιττωμάτων.
Από την άλλη, σε σοβαρές περιπτώσεις ίκτερου, είναι πιθανό να χρειαστεί μετάγγιση αίματος, προκειμένου να απομακρυνθεί άμεσα η χολερυθρίνη από την κυκλοφορία.
Σε κάθε περίπτωση, εφόσον η νόσος που προκαλεί τον ίκτερο αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά, ο ίκτερος υποχωρεί. Ενώ, είναι πολύ σημαντικό εάν ένα άτομο εμφανίσει ίκτερο να απευθυνθεί σε κάποιον ιατρό, καθώς αυτός μπορεί να είναι σημάδι κάποιας αρκετά σοβαρής νόσου που χρήζει άμεσης ιατρικής μέριμνας.
Τέλος, ο ήπιος ίκτερος που συνήθως παρατηρείται στα νεογνά τείνει να υποχωρεί μόνος του, χωρίς να απαιτείται κάποια θεραπεία και χωρίς να προκαλεί κάποιο μόνιμο πρόβλημα στην λειτουργικότητα του ήπατος.
Τι είναι η θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα; Η θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα είναι μία σπάνια διαταραχή που επηρεάζει την τάση θρόμβωσης του αίματος. Σε αυτή την ασθένεια, μικροσκοπικοί θρόμβοι σχηματίζονται σε όλο …
Τι είναι η αιμολυτική αναιμία; Τα ερυθρά αιμοσφαίρια έχουν το σημαντικό ρόλο της μεταφοράς οξυγόνου από τους πνεύμονες στην καρδιά και στο υπόλοιπο σώμα. Ο μυελός των οστών είναι υπεύθυνος …
Τι πρέπει να γνωρίζει κάποιος για τη νόσο του Weil; Η νόσος του Weil αποτελεί μια σοβαρή μορφή λεπτοσπείρωσης. Η λεπτοσπείρωση είναι ένα είδος λοίμωξης που προκαλείται από βακτήρια του …
Τι πρέπει να γνωρίζει κάποιος για την ηπατίτιδα Ε; Η ηπατίτιδα Ε είναι μια δυνητικά σοβαρή οξεία νόσος που προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Ε (ΗΕV), ο οποίος προσβάλει …
Τι πρέπει κάποιος να γνωρίζει για την ηπατίτιδα Β; Η ηπατίτιδα Β είναι μια λοίμωξη στο ήπαρ, η οποία προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Β (ΗΒV). Συνολικά υπάρχουν 5 …
Τι είναι η ηπατίτιδα C; Η ηπατίτιδα C είναι μία ασθένεια που προκαλεί φλεγμονή και μόλυνση του ήπατος. Η πάθηση αναπτύσσεται ύστερα από τη μόλυνση ενός ατόμου με τον ιό …
Τι είναι ο κίτρινος πυρετός; Ο κίτρινος πυρετός είναι μία σοβαρή, πιθανώς θανατηφόρα, ασθένεια σαν τη γρίπη που μεταδίδεται μέσω των κουνουπιών. Χαρακτηρίζεται από υψηλό πυρετό και ίκτερο. Ο ίκτερος …
Τι είναι η ηπατίτιδα Α; Ο όρος ηπατίτιδα αναφέρεται σε φλεγμονή του ήπατος που προκαλείται από έκθεση σε τοξίνες, κατάχρηση αλκοόλ, αυτοάνοσες ασθένειες ή μόλυνση. Οι ιοί προκαλούν την πλειονότητα …
Τι είναι η οξεία παγκρεατίτιδα; Το πάγκρεας είναι ένα όργανο το οποίο βρίσκεται πίσω από το στομάχι και κοντά στο λεπτό έντερο. Παράγει και διανέμει ινσουλίνη, πεπτικά ένζυμα και απαραίτητες …
Τι είναι η αλκοολική ηπατοπάθεια; Η αλκοολική ηπατοπάθεια προκαλείται από βλάβη στο ήπαρ εξαιτίας της χρόνιας έκθεσης στο αλκοόλ. Η χρόνια κατάχρηση αλκοόλ προξενεί φλεγμονή και διόγκωση του ήπατος. Αυτή …