Τι είναι η ηπατομεγαλία;

Η ηπατομεγαλία είναι η διόγκωση του ήπατος.

Δεν είναι ασθένεια, αλλά ένδειξη ενός υποκειμένου προβλήματος, όπως ηπατική νόσος, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια ή καρκίνος. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει τον εντοπισμό και τον έλεγχο της υποκείμενης αιτίας.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ηπατομεγαλίας;

Η ηπατομεγαλία μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα.

Αν είναι το αποτέλεσμα ηπατικής νόσου, ωστόσο, μπορεί να συνοδεύεται από:

• Κοιλιακό άλγος
• Κόπωση
• Ναυτία και έμετο
• Ίκτερο (κιτρίνισμα του δέρματος και των οφθαλμών)

Πότε πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας

Πραγματοποιήστε ένα ραντεβού με το γιατρό σας αν έχετε συμπτώματα που σας ανησυχούν.

Ποιες είναι οι αιτίες της ηπατομεγαλίας;

Το ήπαρ είναι ένα μεγάλο όργανο που εντοπίζεται στην άνω δεξιά πλευρά της κοιλιακής χώρας. Το μέγεθός του διαφέρει ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και το σωματικό μέγεθος. Πολλές παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν διόγκωση του ήπατος, συμπεριλαμβανομένων των εξής:

Ηπατικές ασθένειες

• Κίρρωση
• Ιογενής ηπατίτιδα, όπως ηπατίτιδα A, B και C, ή ηπατίτιδα που προκαλείται από λοιμώδη μονοπυρήνωση
• Μη αλκοολική ηπατοπάθεια
• Αλκοολική ηπατοπάθεια
• Διαταραχή που προκαλεί τη συσσώρευση μη φυσιολογικών πρωτεϊνών στο ήπαρ (αμυλοείδωση)
• Διαταραχή που προκαλεί τη συσσώρευση σιδήρου στο ήπαρ (αιμοχρωμάτωση)
• Διαταραχή που προκαλεί τη συσσώρευση λιπαρών ουσιών στο ήπαρ (νόσος Gaucher)
• Κύστεις στο ήπαρ
• Μη καρκινικοί ηπατικοί όγκοι, όπως αιμαγγείωμα και αδένωμα
• Απόφραξη της χοληδόχου κύστης ή των χοληφόρων πόρων
• Τοξική ηπατίτιδα

Καρκίνοι

• Καρκίνος που ξεκινά σε άλλο μέρος του σώματος και κάνει μετάσταση στο ήπαρ
• Λευχαιμία
• Καρκίνος του ήπατος
• Λέμφωμα

Προβλήματα της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων

• Απόφραξη των φλεβών του ήπατος (σύνδρομο Budd-Chiari)
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Φλεγμονή των ιστών που περιβάλλουν την καρδιά (περικαρδίτιδα)

Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση ηπατομεγαλίας;

Είναι πιο πιθανό να εμφανίσετε ηπατομεγαλία αν έχετε ηπατική νόσο. Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο προβλημάτων στο ήπαρ είναι οι εξής:

• Κατάχρηση αλκοόλ. Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ προκαλεί βλάβη στο ήπαρ.
• Μεγάλες δόσεις φαρμάκων, βιταμινών και συμπληρωμάτων. Η λήψη μεγαλύτερης από τη συνιστώμενη δόσης βιταμινών, συμπληρωμάτων και συνταγογραφούμενων ή μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων αυξάνει τον κίνδυνο βλάβης του ήπατος.

Η υπερδοσολογία ακεταμινοφαίνης (παρακεταμόλης) είναι η πιο κοινή αιτία οξείας ηπατικής ανεπάρκειας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πέραν του ότι αποτελεί βασικό συστατικό σε μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα (όπως το Depon και το Panadol), η παρακεταμόλη υπάρχει σε περισσότερα από 600 συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα.

Για αυτό, οφείλετε να διαβάζετε προσεκτικά το φυλλάδιο οδηγιών των φαρμάκων που λαμβάνετε. Αν δεν γνωρίζετε αν κάποιο σκεύασμα περιέχει παρακεταμόλη ή αν μπορεί να οδηγηθείτε σε υπερδοσολογία, ρωτήστε το γιατρό σας.

• Φυτικά συμπληρώματα. Ορισμένα συμπληρώματα, όπως η τσιμιτσιφούγκα, το μα χουάνγκ και η βαλεριάνα, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ηπατικής βλάβης.
• Λοιμώξεις. Λοιμώδεις ασθένειες, ιογενείς, βακτηριακές ή παρασιτικές, αυξάνουν τον κίνδυνο ηπατικής βλάβης.
• Ιοί της ηπατίτιδας. Η ηπατίτιδα A, B και C μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο ήπαρ.
• Κακές διατροφικές συνήθειες. Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο ηπατικής βλάβης, όπως και η κατανάλωση ανθυγιεινών τροφών που περιέχουν περίσσεια λιπαρών ή ζάχαρης.

Πώς μπορεί να προληφθεί η ηπατομεγαλία;

Για να μειώσετε τον κίνδυνο ηπατικής νόσου μπορείτε:

• Να ακολουθείτε μία υγιεινή διατροφή. Επιλέξτε μία διατροφή με πληθώρα φρούτων, λαχανικών και προϊόντων ολικής άλεσης.
• Να καταναλώνετε αλκοόλ μετριοπαθώς, ή καθόλου. Ρωτήστε το γιατρό σας ποια είναι η σωστή ποσότητα αλκοόλ που μπορείτε να καταναλώνετε.
• Να ακολουθείτε τις οδηγίες όταν λαμβάνετε φάρμακα, συμπληρώματα ή βιταμίνες. Περιοριστείτε στη συνιστώμενη δόση.
• Να περιορίσετε την επαφή σας με χημικά. Χρησιμοποιήστε καθαριστικά αεροζόλ, εντομοκτόνα και άλλα τοξικά χημικά μόνο σε καλά αεριζόμενους χώρους. Όταν τα χρησιμοποιείτε, φορέστε γάντια, μπλούζες με μακριά μανίκια και μάσκα.
• Να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος. Καταναλώστε μία ισορροπημένη διατροφή και περιορίστε τις τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα και λιπαρά. Αν είστε υπέρβαρος/η ή παχύσαρκος/η, απευθυνθείτε στο γιατρό ή το διατροφολόγο σας αναφορικά με το βέλτιστο τρόπο απώλειας βάρους.
• Να τερματίσετε το κάπνισμα. Ρωτήστε το γιατρό σας αναφορικά με τρόπους τερματισμού του καπνίσματος.
• Να λαμβάνετε συμπληρώματα με προσοχή. Συζητήστε με το γιατρό σας τους κινδύνους και τα οφέλη των φυτικών συμπληρωμάτων πριν τη χρήση τους. Ορισμένες εναλλακτικές φαρμακευτικές θεραπείες μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στο ήπαρ.

Βότανα και συμπληρώματα που καλό θα ήταν να αποφεύγετε είναι η τσιμιτσιφούγκα, το μα χουάνγκ και άλλα κινέζικα βότανα, το σύμφυτο, η χαμαιδρυά, το χελιδόνιον, το φλισκούνι, το Κάβα κάβα και η βαλεριάνα.

Πώς διαγιγνώσκεται η ηπατομεγαλία;

Ο γιατρός αρχικά θα ψηλαφίσει την κοιλιακή χώρα κατά την κλινική εξέταση για να καθορίσει το μέγεθος, το σχήμα και την υφή του ήπατος. Ωστόσο, αυτό μπορεί να μην επαρκεί για τη διάγνωση της ηπατομεγαλίας.

Επιπλέον διαδικασίες

Αν ο γιατρός υποπτεύεται ηπατομεγαλία, θα σας προτείνει μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες εξετάσεις:

• Εξετάσεις αίματος. Με ένα απλό δείγμα αίματος ελέγχονται τα επίπεδα ηπατικών ενζύμων και ταυτοποιείται η παρουσία ιών που μπορεί να προκαλέσουν ηπατομεγαλία.
• Απεικονιστικές τεχνικές, όπως αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία ή υπερηχογράφημα.
• Ελαστογραφία μαγνητικού συντονισμού, η οποία χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για τη δημιουργία ενός οπτικού χάρτη ακαμψίας του ηπατικού ιστού. Αυτή η μη επεμβατική εξέταση αποτελεί εναλλακτική επιλογή για τη βιοψία ήπατος.
• Βιοψία ήπατος (αφαίρεση δείγματος ηπατικού ιστού για ανάλυση). Η βιοψία ήπατος συχνά πραγματοποιείται με τη χρήση μιας μακριάς, λεπτής βελόνας που εισάγεται μέσω του δέρματος στο ήπαρ.

Πώς αντιμετωπίζεται η ηπατομεγαλία;

Η αντιμετώπιση της ηπατομεγαλίας περιλαμβάνει τη θεραπεία της υποκείμενης αιτίας.

Προετοιμασία για το ραντεβού με το γιατρό σας

Αρχικά θα πρέπει να επισκεφτείτε τον παθολόγο σας. Αν εκείνος υποπτεύεται ηπατομεγαλία, μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν εξειδικευμένο ιατρό μετά από εξετάσεις για τον καθορισμό της αιτίας. Αν έχετε κάποια ηπατική νόσο, θα παραπεμφθείτε σε έναν ειδικό στα ηπατικά προβλήματα, τον ηπατολόγο.

Ακολουθούν ορισμένες πληροφορίες για το πώς πρέπει να προετοιμαστείτε για το ραντεβού σας.

Τι μπορείτε να κάνετε

Όταν κλείνετε το ραντεβού σας, ρωτήστε αν πρέπει να ακολουθήσετε κάποια προετοιμασία, όπως νηστεία πριν από μία συγκεκριμένη εξέταση. Κάντε μία λίστα:

• Με τα συμπτώματά σας, ακόμη και αυτά που φαίνονται να είναι άσχετα, καθώς και πότε ξεκίνησε
• Με όλα τα συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, βιταμίνες και συμπληρώματα που λαμβάνετε, καθώς και τη δοσολογία
• Με ερωτήσεις για το γιατρό σας

Οι ερωτήσεις που μπορείτε να ρωτήσετε το γιατρό σας αναφορικά με την ηπατομεγαλία είναι οι εξής:

• Τι είναι πιθανό να προκαλεί τα συμπτώματά μου;
• Ποιες εξετάσεις χρειάζομαι;
• Η πάθηση μου φαίνεται προσωρινή ή χρόνια;
• Ποια είναι η καλύτερη θεραπεία;
• Ποιες είναι οι καλύτερες εναλλακτικές επιλογές στην κύρια θεραπεία που προτείνετε;
• Έχω αυτά τα επιπλέον προβλήματα υγείας. Πώς μπορώ να τα αντιμετωπίσω όλα μαζί;
• Υπάρχει κάτι που πρέπει να αποφεύγω;
• Θα χρειαστώ επιπλέον ραντεβού ή παρακολούθηση;

Βιβλιογραφία

Abdualmjid RJ, et al. (2013). Hepatotoxic botanicals — an evidence-based systematic review.
ejournals.library.ualberta.ca/index.php/JPPS/article/viewFile/17973/15135

Bell DJ, et al. (n.d.). Hepatomegaly.
radiopaedia.org/articles/hepatomegaly

Bile duct risk factors. (2018).
cancer.org/cancer/bileductcancer/detailedguide/bile-duct-cancer-risk-factors

Enlarged liver. (2015).
mayoclinic.org/diseases-conditions/enlarged-liver/basics/causes/con-20024769

Hepatomegaly. (n.d.).
jamaevidence.mhmedical.com/content.aspx?bookid=845&sectionid=61357509

Hepatomegaly. (n.d.).
oxfordmedicaleducation.com/gastroenterology/hepatomegaly/

Konus OL, et al. (1998). Normal liver, spleen, and kidney dimensions in neonates, infants, and children: Evaluation with sonography.
ajronline.org/doi/pdf/10.2214/ajr.171.6.9843315

Kratzer W, et al. (2003). Factors affecting liver size: A sonographic survey of 2,080 subjects.
onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.7863/jum.2003.22.11.1155?sid=nlm%3Apubmed