Το αίμα αποτελείται από τα έμμορφα και άμορφα στοιχεία του. Στα έμμορφα στοιχεία τους συγκαταλλέγονται διαφορετικοί τύποι κυττάρων αίματος, συμπεριλαμβανομένων των λευκών αιμοσφαιρίων ή των λευκοκυττάρων. Τα λευκά αιμοσφαίρια αποτελούν σημαντικό μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος, βοηθώντας το σώμα να καταπολεμήσει ασθένειες και λοιμώξεις. Όταν ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων μειώνεται στον οργανισμό, τότε δημιουργείται μια κατάσταση γνωστή ως λευκοπενία.

Ανάλογα με τον τύπο των λευκών αιμοσφαιρίων που εμφανίζουν χαμηλά επίπεδα, διακρίνονται διάφοροι τύποι λευκοπενίας.

Οι τύποι των λευκών αιμοσφαιρίων είναι τα:

• βασεόφιλα
• ηωσινόφιλα
• λεμφοκύτταρα
• μονοκύτταρα
• ουδετερόφιλα

Κάθε τύπος λευκών αιμοσφαιρίων από τους προαναφερθέντες προστατεύει το σώμα από διαφορετικά είδη λοιμώξεων.

Εάν στο αίμα παρουσιάζεται χαμηλός αριθμός ουδετερόφιλων, τότε αναφερόμαστε σε έναν τύπο λευκοπενίας, γνωστό ως ουδετεροπενία. Τα ουδετερόφιλα είναι τα λευκά αιμοσφαίρια που προστατεύουν το σώμα από μυκητιασικές και βακτηριακές λοιμώξεις. Η λευκοπενία προκαλείται τόσο συχνά από τη μείωση των ουδετερόφιλων που μερικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν τους όρους «λευκοπενία» και «ουδετεροπενία» εναλλακτικά.

Ένας άλλος κοινός τύπος λευκοπενίας είναι η λεμφοκυτταροπενία, η οποία χαρακτηρίζεται από πολύ λίγα λεμφοκύτταρα. Τα λεμφοκύτταρα είναι τα λευκά αιμοσφαίρια προστατεύουν τον οργανισμό από ιογενείς λοιμώξεις.

Συμπτώματα λευκοπενίας

Πιθανότατα δεν θα παρατηρήσετε σημάδια λευκοπενίας. Αλλά εάν ο αριθμός των λευκών κυττάρων σας είναι πολύ χαμηλός, μπορεί να έχετε σημάδια λοίμωξης, όπως:

• πυρετός υψηλότερος των 38˚C
• κρυάδες
• ιδρώτα

Εάν έχετε συμπτώματα, ενημερώστε αμέσως τον ιατρό σας

Αιτίες λευκοπενίας

Πολλές ασθένειες και καταστάσεις μπορούν να προκαλέσουν λευκοπενία, όπως:

Ασθένειες κυττάρων αίματος ή μυελού των οστών. Σε αυτές περιλαμβάνονται :

• απλαστική αναιμία
• υπερπλασιασμός ή υπερδραστήρια σπλήνα
• μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα
• μυελοπολλαπλασιαστικό σύνδρομο
• μυελοϊνωση

Καρκίνος και θεραπείες για τον καρκίνο
Διαφορετικοί τύποι καρκίνου, συμπεριλαμβανομένης της λευχαιμίας, μπορούν να οδηγήσουν σε λευκοπενία. Οι θεραπείες για τον καρκίνο μπορούν επίσης να προκαλέσουν λευκοπενία, όπως:

• χημειοθεραπεία
• ακτινοθεραπεία (ειδικά όταν χρησιμοποιείται σε μεγάλα οστά, όπως αυτά των ποδιών και της λεκάνης)
• μεταμόσχευση μυελού των οστών

Συγγενείς ανωμαλίες

Οι συγγενείς ανωμαλίες είναι παρούσες κατά τη γέννηση. Τα συγγενή προβλήματα που μπορούν να οδηγήσουν σε λευκοπενία περιλαμβάνουν καταστάσεις που επηρεάζουν τον τρόπο λειτουργίας του μυελού των οστών για την παραγωγή κυττάρων αίματος, όπως:

• Σύνδρομο Kostmann ή σοβαρή συγγενής ουδετεροπενία
• μυελοκάθηξη

Μεταδοτικές ασθένειες

Οι μολυσματικές ασθένειες που μπορούν να προκαλέσουν λευκοπενία περιλαμβάνουν:

• HIV ή AIDS
• φυματίωση

Αυτοάνοσες διαταραχές

Οι αυτοάνοσες διαταραχές που καταστρέφουν τα λευκά αιμοσφαίρια ή τα κύτταρα του μυελού των οστών, τα οποία δημιουργούν τα κύτταρα του αίματος, μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε λευκοπενία. Αυτά περιλαμβάνουν:

• λύκος
• ρευματοειδής αρθρίτιδα

Φάρμακα

Τα φάρμακα που μπορούν να προκαλέσουν λευκοπενία περιλαμβάνουν:

• βουπροπιόνη (Wellbutrin)
• κλοζαπίνη (Clozaril)
• κυκλοσπορίνη (Sandimmune)
• ιντερφερόνες
• λαμοτριγίνη (Lamictal)
• μινοκυκλίνη (Minocin)
• μυκοφαινολάτη μοφετίλη (CellCept)
• πενικιλλίνη
• σιρόλιμους (Rapamune)
• βαλπροϊκό νάτριο
• στεροειδή
• τακρόλιμους (Prograf)

Υποσιτισμός

Η λευκοπενία μπορεί να προκληθεί από ανεπάρκεια βιταμινών ή ανόργανων συστατικών, όπως ελλείψεις σε:

• βιταμίνη Β-12
• φολικό οξύ
• χαλκό
• ψευδάργυρο

Σαρκοείδωση

Η σαρκοείδωση είναι μια συστηματική ασθένεια που προκαλείται από υπερβολική ανοσοαπόκριση και χαρακτηρίζεται από σχηματισμό κοκκιωμάτων, ή μικρών περιοχών φλεγμονής, σε πολλαπλά συστήματα στο σώμα σας. Όταν αυτά τα κοκκιώματα σχηματίζονται στο μυελό των οστών σας, μπορεί να προκύψει λευκοπενία.

Ιογενείς λοιμώξεις

Οι ιογενείς λοιμώξεις που επηρεάζουν το μυελό των οστών ή άλλες σοβαρές λοιμώξεις μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε λευκοπενία.

Ποιοι κινδυνεύουν από λευκοπενία;

Όποιος έχει πάθηση που μπορεί να προκαλέσει λευκοπενία κινδυνεύει. Η λευκοπενία συνήθως δεν οδηγεί σε εμφανή συμπτώματα. Για αυτό οι ιατροί θα πρέπει να παρακολουθούν συχνά τον αριθμό των λευκών αιμοσφαιρίων των ασθενών που υποφέρουν από τέτοιες καταστάσεις, που ευθύνονται για λευκοπενία.  

Πρόληψη της λευκοπενίας

Η λευκοπενία δεν μπορεί να προληφθεί με κάποιο τρόπο, αλλά μπορείτε να κάνετε ενέργειες για την πρόληψη λοιμώξεων όταν ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων σας είναι χαμηλός. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η θεραπεία σας θα περιλαμβάνει καλό φαγητό, ανάπαυση και αποφυγή τραυματισμών και μικροβίων. Εάν έχετε πρόβλημα να κάνετε κάτι από αυτά, μιλήστε με το γιατρό, τη νοσοκόμα ή τον διαιτολόγο σας. Μπορεί να είναι σε θέση να προσαρμόσουν ορισμένες από τις οδηγίες ώστε να λειτουργούν καλύτερα για εσάς.

Θεραπεία της λευκοπενίας

Η θεραπεία για τη λευκοπενία εξαρτάται από τον τύπο λευκών αιμοσφαιρίων που είναι χαμηλός και τι προκαλεί. Μπορεί να χρειαστούν άλλες θεραπείες για την καταπολέμηση τυχόν λοιμώξεων που παρουσιάζονται από την έλειψη λευκών αιμοσφαιρίων. Οι κοινές θεραπείες περιλαμβάνουν:

Φάρμακα

Τα φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να τονώσουν το σώμα σας για να δημιουργήσουν περισσότερα κύτταρα αίματος. Ή μπορεί να σας συνταγογραφηθούν φάρμακα, όπως τα αντιμυκητιασικά για τη θεραπεία μυκητιασικών λοιμώξεων ή τα αντιβιοτικά για τη θεραπεία βακτηριακών λοιμώξεων.

Διακοπή θεραπείας που προκαλεί λευκοπενία

Μερικές φορές μπορεί να κρίνεται απαραίτητη η διακοπή μιας θεραπείας, όπως η χημειοθεραπεία για να δοθεί στο σώμα ο χρόνος να δημιουργήσει περισσότερα κύτταρα αίματος. Ο αριθμός των αιμοσφαιρίων μπορεί φυσικά να αυξηθεί όταν η θεραπεία όπως η ακτινοβολία έχει ολοκληρωθεί ή υπάρχουν διαστήματα μεταξύ των συνεδριών χημειοθεραπείας. Λάβετε υπόψη ότι ο χρόνος που απαιτείται για την αναπλήρωση των λευκών αιμοσφαιρίων ποικίλλει από άτομο σε άτομο.

Αυξητικοί παράγοντες

Ο αυξητικός παράγοντας αποικιών κοκκιοκυττάρων και άλλοι αυξητικοί παράγοντες που προέρχονται από το μυελό των οστών μπορούν να βοηθήσουν εάν η αιτία της λευκοπενίας σας είναι γενετική ή προκαλείται από χημειοθεραπεία. Αυτοί οι αυξητικοί παράγοντες είναι πρωτεΐνες που διεγείρουν το σώμα σας για την παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων.

Διατροφή

Μια ανοσοκατεσταλμένη δίαιτα, που ονομάζεται επίσης χαμηλή βακτηριακή δίαιτά ή ουδετεροπενική δίαιτα, μπορεί να συνιστάται εάν τα λευκά αιμοσφαίρια είναι πολύ χαμηλά. Αυτή η δίαιτα πιστεύεται ότι μειώνει τις πιθανότητές σας να προσβληθεί κάποιος από μικρόβια των τροφίμων ή λόγω του τρόπου παρασκευής των τροφίμων.

Στο σπίτι

Όταν τα λευκά αιμοσφαίρια είναι χαμηλά καλό είναι να τηρηθούν και κάποιοι κανόνες στο σπίτι:

Καλή και σωστή διατροφή: Το σώμα σας χρειάζεται βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά. Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών κρίνεται απαραίτητη, εκτός αν ο ιατρός που γνωρίζει το ιστορικό σας έχει υποδείξει κάτι διαφορετικό.  

Ξεκούραση: Σχεδιάστε τις δραστηριότητες που πρέπει να κάνετε για τις στιγμές που νιώθετε περισσότερη ενέργεια. Προσπαθήστε να κάνετε συχνά διαλείμματα και ζητήστε βοήθεια από τους άλλους ως μέρος της θεραπείας σας.

Να είστε πολύ προσεκτικοί: Αποφύγετε ακόμα και τις πιο επιδερμικές γρατζουνιές, διότι μπορεί να αποτελέσουν πύλη εισόδου για τα μικρόβια προς τον οργανισμό σας και να σας προκαλέσουν λοίμωξη.  Αποφύγετε τα ξυραφάκια. Βουρτσίστε τα δόντια σας απαλά για να αποφύγετε τον ερεθισμό των ούλων σας.

Μακριά από μικρόβια: Πλύνετε τα χέρια σας όλη την ημέρα ή χρησιμοποιήστε απολυμαντικό χεριών. Μείνετε μακριά από άρρωστα άτομα και πλήθη. Μην αλλάζετε πάνες ή καθαρίζετε κουτιά απορριμμάτων, κλουβιά ζώων ή ακόμη και ένα μπολ με ψάρια.