Τι είναι η λιποθυμία;

Η λιποθυμία συμβαίνει όταν χάνετε τις αισθήσεις σας για μικρό χρονικό διάστημα, επειδή ο εγκέφαλος δεν λαμβάνει επαρκή ποσότητα οξυγόνου.

Ο ιατρικός όρος που χρησιμοποιείται για τη λιποθυμία είναι η συγκοπή (αν και οι δύο όροι δεν είναι ακριβώς ταυτόσημοι – η λιποθυμία είναι ευρύτερος όρος από τη συγκοπή). Ένα επεισόδιο λιποθυμίας γενικά διαρκεί από λίγα δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά.

Ζάλη, αδυναμία ή ναυτία εμφανίζονται μερικές φορές προτού λιποθυμήσετε.

Κάποια άτομα αισθάνονται ότι οι ήχοι του περιβάλλοντος εξασθενούν ή περιγράφουν την αίσθηση «σαν να μαυρίζουν όλα γύρω τους».

Η πλήρης ανάκαμψη συνήθως χρειάζεται λίγα λεπτά. Εάν δεν υπάρχει κάποια υποκείμενη ιατρική πάθηση πίσω από το λιποθυμικό επεισόδιο, δεν θα χρειαστείτε θεραπεία.

Η λιποθυμία γενικά δεν αποτελεί αιτία ανησυχίας, όμως, ορισμένες φορές μπορεί να είναι σύμπτωμα ενός σοβαρού ιατρικού προβλήματος. Αν δεν έχετε ιστορικό λιποθυμικό επεισοδίων και έχετε λιποθυμήσει περισσότερο από μία φορά τον περασμένο μήνα, μιλήστε στο γιατρό σας.

Ποιες είναι οι αιτίες της λιποθυμίας;

Σε πολλές περιπτώσεις η αιτία της λιποθυμίας παραμένει ασαφής.

Η λιποθυμία μπορεί να πυροδοτηθεί από μία πληθώρα παραγόντων, όπως:

• Φόβος ή συναισθηματικό τραύμα
• Έντονος πόνος
• Ξαφνική πτώση της αρτηριακής πίεσης
• Χαμηλό σάκχαρο του αίματος εξαιτίας διαβήτη
• Υπεραερισμός
• Αφυδάτωση
• Όρθια θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα
• Μετάβαση από καθιστή ή ξαπλωτή σε όρθια θέση πολύ γρήγορα
• Σωματική εξάντληση σε υψηλές θερμοκρασίες
• Πολύ έντονος βήχας
• Έντονο σφίξιμο κατά τη διάρκεια κενώσεων του εντέρου
• Κατανάλωση παράνομων ουσιών ή αλκοόλ
• Επιληπτικές κρίσεις

Φάρμακα που προκαλούν την πτώση της αρτηριακής πίεσης αυξάνουν τον κίνδυνο λιποθυμίας. Τέτοιου είδους φάρμακα είναι αυτά που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση:

• Της υπέρτασης
• Των αλλεργιών
• Της κατάθλιψης
• Της αγωνίας

Εάν, όταν γυρίζετε το κεφάλι σας στη μία πλευρά, αυτό προκαλεί λιποθυμία, είναι πιθανό ότι οι αισθητήρες στα αιμοφόρα αγγεία στο λαιμό σας είναι υπερβολικά ευαίσθητοι. Αυτή η ευαισθησία μπορεί να προκαλέσει λιποθυμία.

Επιπλέον, είναι πιο πιθανό να λιποθυμήσετε εάν πάσχετε από κάποια από τις παρακάτω παθήσεις:

• Διαβήτης
• Καρδιοπάθειες
• Αθηροσκλήρωση
• Αρρυθμία
• Αγωνία ή κρίσεις πανικού
• Χρόνια πνευμονοπάθεια, όπως εμφύσημα

Ποιοι είναι οι τύποι λιποθυμίας;

Υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τύποι συγκοπής. Οι τρεις πιο κοινοί περιλαμβάνουν:

• Αγγειοπαρασυμπαθητικοτονική συγκοπή, ή κοινή λιποθυμία: Αυτός ο τύπος συγκοπής περιλαμβάνει το παρασυμπαθητικό νεύρο. Μπορεί να πυροδοτηθεί από συναισθηματικό τραύμα, στρες, θέα του αίματος ή όρθια στάση για μεγάλη χρονική περίοδο.
• Συγκοπή καρωτιδικού κόλπου: Αυτός ο τύπος συμβαίνει όταν η καρωτίδα στο λαιμό συστέλλεται, συνήθως όταν γυρίζετε το κεφάλι σας προς τη μία πλευρά ή όταν φοράτε μια πολύ σφιχτή γραβάτα ή άλλο ένδυμα στο λαιμό.
• Περιστασιακή συγκοπή: Αυτός ο τύπος εμφανίζεται λόγω έντονης πίεσης κατά το βήχα, την ούρηση, την κένωση του εντέρου ή λόγω γαστρεντερικών προβλημάτων.

Πώς μπορεί να προληφθεί η λιποθυμία;

Εάν έχετε ιστορικό λιποθυμίας, θα πρέπει να μάθετε τι την προκαλεί, ώστε να αποφεύγετε τους εν λόγω παράγοντες.

Θα πρέπει πάντα να σηκώνεστε αργά από μία καθιστή ή ξαπλωμένη θέση. Εάν αισθάνεστε έντονη ζάλη στη θέα του αίματος όταν σας παίρνουν αίμα ή κατά τη διάρκεια άλλων ιατρικών διαδικασιών, ενημερώστε το γιατρό σας. Ο γιατρός θα λάβει συγκεκριμένες προφυλάξεις ώστε να αποτρέψει τη λιποθυμία.

Τέλος, μην παραλείπετε κανένα γεύμα.

Εάν αισθάνεστε ζαλάδα και αδυναμία και έχετε την αίσθηση ότι όλα γύρω σας «γυρίζουν», αυτά είναι προειδοποιητικές ενδείξεις λιποθυμίας. Εάν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, καθίστε και βάλτε το κεφάλι σας ανάμεσα στα γόνατά σας, ώστε αίμα να φτάσει στον εγκέφαλο.

Μπορείτε επίσης να ξαπλώσετε κάτω, ώστε να αποφύγετε κάποιον τραυματισμό λόγω πτώσης. Μη σηκωθείτε έως ότου αισθανθείτε καλύτερα.

Τι να κάνετε όταν κάποιος λιποθυμήσει

Όταν κάποιος δίπλα σας λιποθυμήσει, μπορείτε να ενισχύσετε την αιματική ροή προς το κεφάλι ανυψώνοντας τα πόδια πάνω από το επίπεδο της καρδιάς.

Εναλλακτικά, μπορείτε να βάλετε το άτομο να καθίσει με το κεφάλι ανάμεσα στα γόνατα.

Χαλαρώστε σφιχτές γραβάτες, ζώνες και οποιαδήποτε περιοριστικά ρούχα. Κρατήστε το άτομο σε καθιστή ή ξαπλωμένη θέση για τουλάχιστον 10 με 15 λεπτά σε ένα δροσερό και ήσυχο μέρος, αν αυτό είναι εφικτό.

Ένα ποτήρι δροσερό νερό μπορεί επίσης να βοηθήσει.

Εάν το άτομο δεν αναπνέει, καλέστε αμέσως το 166.

Πότε η λιποθυμία αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό;

Θα πρέπει να καλέσετε αμέσως το 166 εάν κάποιος/α έχει λιποθυμήσει και:

• Δεν αναπνέει
• Δεν αποκτά τις αισθήσεις του ύστερα από λίγα λεπτά
• Έχει υποστεί τραύμα ή αιμορραγία λόγω της πτώσης
• Είναι έγκυος
• Έχεις διαβήτη
• Δεν έχει ιστορικό λιποθυμικών επεισοδίων και είναι άνω των 50 ετών
• Έχει αρρυθμία
• Παρουσιάζει πόνο ή πίεση στο στήθος ή έχει ιστορικό καρδιοπαθειών
• Έχει σπασμούς ή έχει τραυματίσει τη γλώσσα του
• Έχει χάσει τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης ή του εντέρου
• Έχει δυσκολία στην ομιλία ή την όραση
• Παραμένει σε σύγχυση ή αποπροσανατολισμό
• Δεν μπορεί να κινήσει τα άκρα

Ακολουθήστε τις οδηγίες που θα σας δώσουν όταν τηλεφωνήσετε στο 166. Μπορεί να χρειαστεί να πραγματοποιήσετε καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση όσο περιμένετε να καταφτάσει η ιατρική βοήθεια.

Πώς διαγιγνώσκεται η αιτία της λιποθυμίας;

Εάν δεν έχετε ιστορικό λιποθυμικών επεισοδίων και έχετε λιποθυμήσει πολλές φορές, ο γιατρός θα πρέπει να καθορίσει εάν κάποια υποκείμενη ιατρική πάθηση αποτελεί την αιτία.

Ακόμη και τα άτομα που λιποθυμούν μία φορά, θα πρέπει τουλάχιστον να κάνουν ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα, το οποίο καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς.

Ενημερώστε το γιατρό σας για τις ακριβείς συνθήκες του λιποθυμικού επεισοδίου, όπως τι κάνατε και πώς νιώσατε ακριβώς πριν λιποθυμήσετε.

Θα πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό για το πλήρες ιατρικό ιστορικό σας, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών για παλαιότερες παθήσεις με τις οποίες έχετε διαγνωστεί και οποιαδήποτε συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα λαμβάνετε.

Ανάλογα με τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει επιπρόσθετες εξετάσεις.

Η διάγνωση τυπικά ξεκινά με ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα. Άλλες εξετάσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό της αιτίας της λιποθυμίας περιλαμβάνουν:

• Holter ρυθμού: Είναι μία φορητή συσκευή ελέγχου της καρδιακής λειτουργίας την οποία θα χρειαστεί να φοράτε για τουλάχιστον 24 ώρες.
• Ηχοκαρδιογράφημα: Αυτή η εξέταση χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για την παραγωγή κινούμενων εικόνων της καρδιάς.
• Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα: Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα μετρά την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου. Αφότου περιγράψετε τα συμπτώματα, ο γιατρός συνήθως είναι σε θέση να καθορίσει εάν λιποθυμήσατε ή είχατε μία επιληπτική κρίση. Εάν δεν είναι βέβαιος, θα πραγματοποιήσει ένα ηλεκτροεγκεφαλογράφημα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να υποβληθείτε σε αξονική τομογραφία κεφαλής. Αυτή η απεικονιστική μελέτη ελέγχει τυχόν αιμορραγία στον εγκέφαλο. Βέβαια, δεν είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στον καθορισμό της αιτίας της λιποθυμίας. Χρησιμοποιείται μόνο όταν έχει συμβεί τραυματισμός της κεφαλής και υπάρχει ανησυχία αιμορραγίας.

Ποια είναι η θεραπεία και η έκβαση για τη λιποθυμία;

Η θεραπεία για τη λιποθυμία εξαρτάται από τη διάγνωση του γιατρού.

Εάν δεν υπάρχει κάποια υποκείμενη ιατρική πάθηση που προκάλεσε τη λιποθυμία, δεν θα χρειαστείτε θεραπεία και η μακροπρόθεσμη έκβαση είναι καλή.

Βιβλιογραφία

Fainting. (2017).
familydoctor.org/condition/fainting

Mayo Clinic Staff. (2018). First aid: Fainting.
mayoclinic.org/first-aid/first-aid-fainting/basics/art-20056606