Εισαγωγή

Μυϊκοί σπασμοί καλούνται οι συσπάσεις μικρών μυών στο σώμα. Οι μύες αποτελούνται από μυϊκές ίνες οι οποίες ελέγχονται από νευρικά κύτταρα. Διέγερση ή βλάβη ενός νεύρου μπορεί να προκαλέσει αυτήν την σύσπαση.

Οι περισσότεροι μυϊκοί σπασμοί συμβαίνουν χωρίς να το αντιληφθούμε και δεν συνιστούν αιτία ανησυχίας. Σε μερικές περιπτώσεις, ωστόσο, υποδεικνύουν βλάβη ή πάθηση του νευρικού συστήματος και η επίσκεψη στον γιατρό κρίνεται απαραίτητη.

Αίτια μυϊκών σπασμών

• Κοινές αιτίες που δεν υποδεικνύουν κάτι σοβαρό

1. Οι μυϊκές συσπάσεις μπορεί να συμβούν κατά την διάρκεια της άθλησης, καθώς το γαλακτικό οξύ συσσωρεύεται στους μύες. Πιο συχνά εμφανίζονται στα χέρια, τα πόδια και την πλάτη.
2. Η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας καφεΐνης ή άλλων διεγερτικών (ενεργειακά ποτά, για παράδειγμα) μπορεί να προκαλέσει σύσπαση σε οποιονδήποτε μυ του σώματος.
3. Συσπάσεις οι οποίες εκδηλώνονται λόγω άγχους συχνά καλούνται «νευρικά τικ» και μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε.
4. Η έλλειψη ορισμένων θρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό (όπως ανεπάρκεια βιταμινών D, B, καθώς και ασβεστίου) μπορεί να προκαλέσει μυϊκούς σπασμούς κυρίως στα βλέφαρα, τις γάμπες και τα χέρια.
5. Μυϊκοί σπασμοί των βλεφάρων ή της ευρύτερης περιοχής μπορεί να οφείλονται και σε κάποιο ερεθισμό των ματιών.
6. Η αφυδάτωση συχνά προκαλεί μυϊκούς σπασμούς ιδιαιτέρως στους μεγαλύτερους μύες του σώματος, όπως τα χέρια, τα πόδια και ο θώρακας.
7. Η νικοτίνη των τσιγάρων και άλλων προϊόντων καπνού είναι ακόμη ένας παράγοντας μυϊκής σύσπασης, εστιασμένης κυρίως στα πόδια.
8. Οι παρενέργειες ορισμένων φαρμάκων, όπως τα κορτικοστεροειδή και τα οιστρογόνα, περιλαμβάνουν μυϊκούς σπασμούς σε χέρια και πόδια.

Οι παραπάνω αιτίες μυϊκών σπασμών δεν είναι σοβαρές και συνήθως οι συσπάσεις υποχωρούν μετά από λίγες ημέρες. Ωστόσο, πρέπει να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας εάν υποπτεύεστε ότι κάποιο φάρμακο σάς προκαλεί τους σπασμούς. Ο γιατρός μπορεί να συστήσει μικρότερη δόση ή αλλαγή φαρμάκου. Επίσης, οφείλετε να τον συμβουλευτείτε αν πιστεύετε ότι έχετε ανεπάρκεια κάποιου θρεπτικού συστατικού.

• Σοβαρές αιτίες

Ενώ η πλειονότητα των σπασμών σχετίζεται με κάποια πτυχή του τρόπου ζωής και δεν υποδηλώνει κάτι σοβαρό, ορισμένοι πυροδοτούνται από ιδιαίτερα κρίσιμες καταστάσεις, οι οποίες πολύ συχνά συνδέονται με το νευρικό σύστημα, όπως οι παρακάτω:

1. Η νόσος Λου Γκέρινγκ (Lou Gehrig’s disease) καλείται και αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση. Είναι μία εξαιρετικά σοβαρή ασθένεια που προκαλεί τον θάνατο των νευρικών κυττάρων. Οι σπασμοί μπορούν να επηρεάσουν οποιοδήποτε μέρος του σώματος, αλλά συνήθως εμφανίζονται πρώτα στα χέρια και τα πόδια.
2. Οι μυϊκές δυστροφίες είναι μία ομάδα κληρονομούμενων ασθενειών οι οποίες προκαλούν εκφυλισμό των μυών με την πάροδο του χρόνου. Μπορούν να προκαλέσουν σπασμούς στο πρόσωπο και τον λαιμό ή τους γοφούς και τους ώμους.
3. Το σύνδρομο Ισαάκ (Isaac’s syndrome) επηρεάζει τα νεύρα που διεγείρουν τους μύες, οδηγώντας σε συχνές συσπάσεις κυρίως στα χέρια και τα πόδια.
4. Η νωτιαία μυϊκή ατροφία προκαλεί βλάβες στους κινητικούς νευρώνες του νωτιαίου μυελού, επιδρώντας με αυτόν τον τρόπο τον έλεγχο της μυϊκής κίνησης. Μπορεί να δημιοργήσει έντονους σπασμούς στην γλώσσα.

Οι μυϊκοί σπασμοί δεν θεωρούνται επείγον ιατρικό περιστατικό, όμως μπορεί να υποδηλώνουν την ύπαρξη μιας πολύ σοβαρής ασθένειας. Επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν οι συσπάσεις καθίστανται χρόνιο ή επίμονο πρόβλημα.

Η διάγνωση των μυϊκών σπασμών

Ο γιατρός θα σας ζητήσει πληροφορίες σχετικά με τους μυϊκούς σπασμούς, ώστε να καθορίσει την αιτία, όπως:

• Πότε ξεκίνησαν οι σπασμοί;
• Σε ποιο σημείο του σώματος συμβαίνουν;
• Ποια είναι η συχνότητά τους;
• Πόσο χρονικό διάστημα διαρκούν;
• Υπάρχουν άλλα συμπτώματα που τυχόν βιώνετε;

Ο γιατρός επίσης θα πραγματοποιήσει μια κλινική εξέταση και θα συλλέξει το ιατρικό ιστορικό σας. Βεβαιωθείτε ότι τον έχετε ενημερώσει για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας αντιμετωπίζετε.

Είναι πολύ πιθανό να σας ζητηθούν περαιτέρω εξετάσεις, αν υπάρχει η υποψία κάποιου βαθύτεροι αίτιου πίσω από τους σπασμούς, όπως οι κάτωθι:

• Εξετάσεις αίματος για την αξιολόγηση του επιπέδου των ηλεκτρολυτών και της λειτουργίας του θυρεοειδή αδένα.
• Αξονική τομογραφία
• Μαγνητική τομογραφία
• Ηλεκτρομυογράφημα για την εκτίμηση της κατάστασης των μυών και των νεύρων που τους ελέγχουν

Οι παραπάνω εξετάσεις θα βοηθήσουν τον γιατρό να καθορίσει την αιτία των μυϊκών σπασμών. Αν αυτοί είναι επίμονοι και χρόνιοι, μία σοβαρή νόσος είναι η πιο πιθανή αιτία. Για αυτό είναι υψίστης σημασίας να διαγνώσετε και να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα όσο το δυνατόν νωρίτερα. Ο έγκαιρος εντοπισμός και η άμεση παρέμβαση μπορούν να βελτιώσουν την μακροπρόθεσμη εξέλιξη της ασθένειας και τις θεραπευτικές οδούς επίσης.

Αντιμετώπιση των μυϊκών σπασμών

Δεν κρίνεται πάντοτε απαραίτητη η αντιμετώπιση των μυϊκών σπασμών, καθώς τείνουν να υποχωρούν ύστερα από λίγες ημέρες. Παρόλα αυτά, θα χρειαστείτε θεραπευτική αγωγή στην περίπτωση ύπαρξης κάποιας σοβαρής νόσου. Αναλόγως την διάγνωση, ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Πιθανώς να περιλαμβάνονται τα παρακάτω:

• Κορτικοστεροειδή, όπως η βηταμεθαζόνη ή η πρεδνιζόνη
• Μυοχαλαρωτικά, όπως η καρισοπροδόλη ή η κυκλοβενζαπρίνη
• Νευρομυϊκοί αναστολείς, όπως η τοξίνη incobotulinum A ή η τοξίνη rimabotulinum B

Αποφυγή των μυϊκών σπασμών

Οι μυϊκοί σπασμοί δεν είναι πάντοτε αποφευκτοί. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι για να μειώσετε την πιθανότητα εμφάνισής τους.

1. Η ισορροπημένη διατροφή

Ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές για μια ισορροπημένη διατροφή:

• Καταναλώνετε φρούτα και λαχανικά
• Προτιμάτε προϊόντα ολικής άλεσης, τα οποία θα σας προσφέρουν τους απαραίτητους υδατάνθρακες για ενέργεια.
• Λαμβάνετε μέτρια ποσότητα πρωτεΐνης, κυρίως από άπαχες πηγές, όπως το κοτόπουλο και το tofu.

2. Ο επαρκής ύπνος

Οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται 6 ως 8 ώρες ύπνου το βράδυ για να παραμείνουν υγιείς. Ο ύπνος επιτρέπει στο σώμα να ανακάμπτει και στα νεύρα να χαλαρώνουν.

3. Η διαχείριση του άγχους

Προκειμένου να μειώσετε το στρες, μπορείτε να δοκιμάσετε ορισμένες τεχνικές χαλάρωσης, όπως η γιόγκα, ο διαλογισμός και το Tai Chi. Επίσης, η άθληση τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα είναι ένας ακόμη εξαιρετικός τρόπος διαχείρισης του άγχους. Μία έτερη λύση είναι οι συνεδρίες με έναν ψυχολόγο.

4. Η ελάττωση της καφεΐνης

Αποφύγετε ποτά ή τρόφιμα τα οποία περιέχουν καφεΐνη, καθώς μπορούν να εκκινήσουν ή να ενισχύσουν μυϊκούς σπασμούς.

5. Ο τερματισμός του καπνίσματος

Ο τερματισμός του καπνίσματος είναι πάντα μία καλή ιδέα. Η νικοτίνη είναι ένα ήπιο διεγερτικό που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Επομένως, η διακοπή του καπνίσματος ελαττώνει, όχι μόνο την πιθανότητα σπασμών, αλλά και τον κίνδυνο για άλλα προβλήματα υγείας.

6. Η αλλαγή φαρμακευτικής αγωγής

Μιλήστε με τον γιατρό σας αν είστε σε μία αγωγή που περιλαμβάνει διεγερτικά, όπως οι αμφεταμίνες, και εμφανίζετε μυϊκές συσπάσεις. Πιθανώς να σας δοθεί κάποιο άλλο φάρμακο που δεν τις προκαλεί.

Βιβλιογραφία

• Mayo Clinic Staff. (2016, January 21). Eye twitching: Causes
  com/health/eye-twitching/MY00102/DSECTION=causes
• Mayo Clinic Staff. (2014, November 27). Muscular dystrophy: Treatments and drugs
  org/diseases-conditions/muscular-dystrophy/basics/treatment/con-20021240
• Muscle twitching anxiety symptoms
  com/anxiety-symptoms/muscle-twitching.shtml
• Myszko, A. (n.d.). Vitamins for muscle twitches
  sfgate.com/vitamins-muscle-twitches-10873.html