Τι είναι οι νευρικές κινήσεις;

Οι νευρικές κινήσεις (fidgeting) είναι μικρές κινήσεις του σώματος, συνήθως στα άκρα των χεριών και των ποδιών.

Σχετίζεται με έλλειψη προσοχής και συχνά αντανακλά δυσφορία και αεικινησία. Για παράδειγμα, εάν παρακολουθείτε μία διάλεξη για πολλή ώρα, μπορεί να διαπιστώσετε ότι χτυπάτε το μολύβι στο γραφείο.

Οι νευρικές κινήσεις αυξάνουν τη φυσιολογική επαγρύπνηση και σας βοηθούν να είστε σε εγρήγορση. Η φυσική δραστηριότητα των νευρικών κινήσεων μπορεί να παρέχει μία προσωρινή διάσπαση από οποιαδήποτε δραστηριότητα κάνετε.

Κάποιοι επιστήμονες θεωρούν ότι το «πνευματικό διάλειμμα» που παρέχουν οι νευρικές κινήσεις είναι στην πραγματικότητα ένας τρόπος του σώματος να παραμένει εστιασμένο σε μία δραστηριότητα τη φορά. Ωστόσο, μία άλλη μελέτη υποδεικνύει ότι οι νευρικές κινήσεις αντανακλούν απλά ένα μη συγκεντρωμένο μυαλό.

Το στρες μπορεί να προκαλέσει νευρικές κινήσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι νευρικές κινήσεις ανακουφίζουν το αίσθημα στρες.

Ποιες ενδείξεις πρέπει να αναζητήσω;

Οι ενδείξεις των ήπιων νευρικών κινήσεων περιλαμβάνουν κινήσεις της κεφαλής, των άκρων και του σώματος. Κοινοί τύποι νευρικών κινήσεων είναι οι εξής:

• Χτύπημα του άκρου ποδός, των νυχιών, ή ενός μολυβιού
• Πετάρισμα των βλεφάρων
• Μετατόπιση του βάρους δεξιά και αριστερά ή μπρος-πίσω
• Σταύρωμα και λύση των χεριών
• Σταύρωμα και λύση των ποδιών

Αν οι νευρικές κινήσεις διακόπτουν την ικανότητά σας να πραγματοποιείτε καθημερινές δραστηριότητες, να κοιμάστε τη νύχτα ή επηρεάζουν την απόδοση στο σχολείο ή την εργασία, θα πρέπει να επισκεφτείτε ένα γιατρό.

Ποιες είναι οι αιτίες των νευρικών κινήσεων;

Οι ήπιες νευρικές κινήσεις φαίνεται να προκαλούνται από έλλειψη προσοχής. Οι σοβαρές νευρικές κινήσεις μπορεί να προκαλούνται από παθήσεις, όπως η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) και το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών.

Νευρικές κινήσεις και ΔΕΠΥ

Υπάρχουν τρεις τύποι ΔΕΠΥ: ο απρόσεκτος, ο υπερκινητικός και ο συνδυασμένος. Ο υπερκινητικός και ο συνδυασμένος τύπος ΔΕΠΥ δημιουργούν τις ακόλουθες συμπεριφορές:

• Νευρικές κινήσεις
• Δυσκολία σε δραστηριότητες που απαιτούν ησυχία
• Υπερβολική ομιλία
• Συχνή διακοπή των άλλων όταν μιλούν

Αυτά τα συμπτώματα είναι συχνά τυπικά στα παιδιά. Θα πρέπει να επισκεφτείτε ένα γιατρό εάν τα συμπτώματα αυτά παρεμποδίζουν την κοινωνική ή ακαδημαϊκή λειτουργικότητα και συμπεριφορά του παιδιού σας.

Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας είναι δύσκολο να διαγνωστεί στους ενήλικες, επειδή πολλά από τα συμπτώματα είναι παρόμοια με αυτά άλλων ψυχικών διαταραχών, όπως το άγχος η διπολική διαταραχή και η κατάθλιψη. Αν έχετε τα ακόλουθα συμπτώματα, καλό θα ήταν να επισκεφτείτε έναν γιατρό:

• Αεικινησία
• Εναλλαγές της διάθεσης
• Ανυπομονησία
• Δυσκολία διατήρησης σχέσεων
• Δυσκολία ολοκλήρωσης διεργασιών
• Δυσκολία στη συγκέντρωση

Δεν υπάρχει μία μοναδική αιτία για τη ΔΕΠΥ. Η διαταραχή είναι παρούσα κατά τη γέννηση και δεν προκαλείται από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν τα εξής:

• Γονίδια
• Χαμηλό βάρος γέννησης
• Τραυματισμός της κεφαλής
• Εγκεφαλική λοίμωξη
• Ανεπάρκεια σιδήρου
• Έκθεση σε μόλυβδο, αλκοόλ, καπνό ή κοκαΐνη πριν τη γέννηση

Νευρικές κινήσεις και σύνδρομο ανήσυχων ποδιών

Οι νευρικές κινήσεις τη νύχτα μπορεί να είναι σύμπτωμα του συνδρόμου ανήσυχων ποδιών. Αυτή είναι μία νευρολογική διαταραχή που προκαλεί αίσθημα δυσφορίας στα πόδια και ισχυρή επιθυμία να τα κινήσετε. Τα συμπτώματα συνήθως εκδηλώνονται τη νύχτα πριν τον ύπνο ή όταν προσπαθείτε να χαλαρώσετε.

Εκτιμάται ότι περίπου 7-10% του πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών έχει σύνδρομο ανήσυχων ποδιών. Θα πρέπει να μιλήσετε στο γιατρό σας αν το σύνδρομο επηρεάζει τον ύπνο σας.

Η αιτία του συνδρόμου ανήσυχων ποδιών δεν είναι γνωστή. Όμως, μπορεί να πυροδοτηθεί από μακροχρόνιες περιόδους αδράνειας, όπως ένα μεγάλο ταξίδι με το αυτοκίνητο, μία πολύωρη πτήση ή μία μεγάλη ταινία.

Πώς αντιμετωπίζονται οι νευρικές κινήσεις;

Η κατανόηση της αιτίας των νευρικών κινήσεων θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα. Αν γνωρίζετε ότι είστε επιρρεπείς σε ήπιες νευρικές κινήσεις, προσπαθήστε να κάνετε δραστηριότητες που απαιτούν περισσότερο τη συμμετοχή σας.

Οι πιο σοβαρές νευρικές κινήσεις που προκαλούνται από ΔΕΠΥ μπορούν να αντιμετωπιστούν με συνταγογραφούμενα φάρμακα και συμβουλευτική. Ο γιατρός μπορεί να διαγνώσει ΔΕΠΥ μέσω ιατρικής, εκπαιδευτικής και ψυχολογικής αξιολόγησης.

Ψυχοδιεγερτικά φάρμακα, όπως η μεθυλφαινιδάτη, συχνά συνταγογραφούνται για την αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ. Οι παρενέργειες περιλαμβάνουν:

• Διαταραχές του ύπνου
• Μειωμένη όρεξη
• Κατάθλιψη, λύπη ή άγχος
• Πονοκέφαλο
• Διαταραχή του στομάχου
• Αύξηση στην αρτηριακή πίεση

Οι γιατροί επίσης συνταγογραφούν αντικαταθλιπτικά ή αγχολυτικά φάρμακα. Μερικές φορές ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει ένα συνδυασμό φαρμάκων. Η ΔΕΠΥ μπορεί να διαχειριστεί και με συμβουλευτική. Ο σύμβουλος θα σας βοηθήσει να αναπτύξετε δεξιότητες, ώστε να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα της διαταραχής.

Οι σοβαρές νευρικές κινήσεις που προκαλούνται από σύνδρομο ανήσυχων ποδιών μπορούν να αντιμετωπιστούν με συνταγογραφούμενα φάρμακα. Ειδάλλως, μπορείτε να δοκιμάσετε τις ακόλουθες τεχνικές:

• Κάντε ένα ζεστό μπάνιο πριν τον ύπνο.
• Δοκιμάστε μία πνευματική δραστηριότητα πριν τον ύπνο, όπως διαβάστε ένα βιβλίο, λύστε ένα σταυρόλεξο ή φτιάξτε ένα παζλ.
• Κάντε ένα σύντομο περίπατο πριν τον ύπνο.
• Κάντε ελαφρύ μασάζ στα πόδια σας πριν τον ύπνο.

Ποια είναι η έκβαση των νευρικών κινήσεων;

Οι ήπιες νευρικές κινήσεις δεν αποτελούν λόγο ανησυχίας. Υπάρχει πιθανότητα, όμως, να επηρεάζουν την άποψη που σχηματίζουν οι άλλοι για σας, επειδή μπορεί να υποθέτουν ότι δεν είστε προσεκτικοί. Αν ανησυχείτε αναφορικά με τις επιπτώσεις των νευρικών κινήσεων στη ζωή σας, θα πρέπει να επισκεφθείτε ένα γιατρό.

Οι σοβαρές νευρικές κινήσεις που προκαλούνται από ΔΕΠΥ και σύνδρομο ανήσυχων ποδιών μπορεί να αντιμετωπιστούν με την κατάλληλη θεραπεία.

Βιβλιογραφία

5 ways you can conquer restless legs at night. (2017).
health.clevelandclinic.org/2014/06/5-ways-you-can-conquer-restless-legs-at-night/?_ga=1.123423627.1009864428.1477767691

Farley J, et al. (2013). Everyday attention and lecture retention: The effects of time, fidgeting, and mind wandering. DOI:
10.3389/fpsyg.2013.00619

Mayo Clinic Staff. (2019). Attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) in children.
mayoclinic.org/diseases-conditions/adhd/symptoms-causes/dxc-20196181

Restless legs syndrome fact sheet. (2019).
ninds.nih.gov/disorders/restless_legs/detail_restless_legs.htm