Τι είναι οι πομφοί;

Οι πομφοί, επίσης γνωστοί ως φουσκάλες, φυσαλίδες, «πετάλες» ή «καντήλες», είναι οιδηματώδη τμήματα του δέρματος γεμάτα με υγρό. Είναι πιθανό ότι είστε εξοικειωμένοι με τους πομφούς αν έχετε φορέσει παπούτσια που δεν σας ταιριάζουν απόλυτα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Αυτή η κοινή αιτία των πομφών παράγει φυσαλίδες όταν η τριβή μεταξύ του δέρματος και του παπουτσιού οδηγεί στο διαχωρισμό στιβάδων του δέρματος και την πλήρωσή τους με υγρό.

Οι πομφοί είναι συχνά ενοχλητικοί, επώδυνοι ή προκαλούν δυσφορία. Όμως, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν αποτελούν σύμπτωμα σοβαρής πάθησης και επουλώνονται χωρίς ιατρική παρέμβαση. Αν έχετε ανεξήγητους πομφούς στο δέρμα, επισκεφτείτε το γιατρό σας.

Ποιες είναι οι αιτίες των πομφών;

Υπάρχουν πολλές προσωρινές αιτίες για τους πομφούς. Η τριβή εμφανίζεται όταν κάτι τρίβεται ενάντια στο δέρμα σας για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό συμβαίνει πιο συχνά στα άκρα χεριών και ποδιών.

• Η δερματίτιδα εξ επαφής μπορεί να προκαλέσει πομφούς. Αυτή είναι μία δερματική αντίδραση σε αλλεργιογόνα, όπως ο δηλητηριώδης κισσός, το λάτεξ, ή ερεθιστικά, όπως χημικά ή παρασιτοκτόνα. Μπορεί να προκαλέσει ερυθρό, ερεθισμένο δέρμα και φυσαλίδες.
• Τα εγκαύματα, αν είναι σοβαρά, μπορούν να προκαλέσουν πομφούς. Τέτοιου είδους εγκαύματα είναι τα εγκαύματα από θερμότητα, από χημικά, καθώς και τα ηλιακά εγκαύματα.
• Το αλλεργικό έκζεμα είναι μία δερματική πάθηση που προκαλείται ή επιδεινώνεται από αλλεργιογόνα και μπορεί να δημιουργήσει πομφούς. Ένας άλλος τύπος εκζέματος, το δυσιδρωσικό έκζεμα, μπορεί επίσης να οδηγήσει στη δημιουργία πομφών, όμως η αιτία είναι άγνωστη και τείνει να εμφανίζεται και να υποχωρεί.
• Το κρυοπάγημα είναι λιγότερο κοινή αιτία, αλλά μπορεί να προκαλέσει πομφούς στο δέρμα που εκτίθεται σε υπερβολικό κρύο για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οι πομφοί μπορεί να αποτελούν σύμπτωμα συγκεκριμένων παθήσεων, όπως:

• Μολυσματικό κηρίο, μία βακτηριακή λοίμωξη του δέρματος που μπορεί να εμφανιστεί τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες και να προκαλέσει πομφούς
• Ανεμοβλογιά, μία λοίμωξη που προκαλείται από ιό, παράγει κνησμώδη σπυράκια και συχνά πομφούς στο δέρμα.
• Ο ίδιος ιός που προκαλεί την ανεμοβλογιά μπορεί να προκαλέσει και έρπητα ζωστήρα. Ο ιός ενεργοποιείται αργότερα στη ζωή κάποιων ατόμων που είχαν περάσει ανεμοβλογιά και παράγει ένα δερματικό εξάνθημα με πυώδεις πομφούς που μπορεί να υποστούν ρήξη.
• Ο έρπης και τα ψυχρά έλκη μπορούν να δημιουργήσουν πομφούς.
• Η στοματίτιδα είναι μία πληγή εντός του στόματος που μπορεί να προκαλείται από τον ιό του απλού έρπητα.
• Ο έρπης γεννητικών οργάνων μπορεί επίσης να οδηγήσει σε πομφούς στη γεννητική περιοχή.
• Ο ερυσίπελας είναι μία λοίμωξη που προκαλείται από μία ομάδα βακτηρίων Streptococcus και δημιουργεί πομφούς ως σύμπτωμα.

Πιο σπάνια, οι πομφοί είναι το αποτέλεσμα μιας δερματικής πάθησης. Για πολλές από αυτές τις σπάνιες παθήσεις η αιτία είναι άγνωστη:

• Πορφυρία
• Πεμφιγοειδές
• Πέμφιγα
• Ερπητική δερματίτιδα
• Πομφολυγώδης επιδερμόλυση

Πώς αντιμετωπίζονται οι πομφοί;

Οι περισσότεροι πομφοί δεν απαιτούν θεραπεία υποχωρούν από μόνοι τους.

Αν γνωρίζετε την αιτία των πομφών, μπορείτε να τους αντιμετωπίσετε καλύπτοντάς τους με γάζες για να τους προστατεύσετε. Με την πάροδο του χρόνου, το υγρό θα επαναπορροφηθεί εντός του ιστού και η φυσαλίδα θα υποχωρήσει.

Δεν θα πρέπει να σπάτε τους πομφούς, εκτός και αν είναι εξαιρετικά επώδυνοι, καθώς το δέρμα πάνω από το υγρό σάς προστατεύει από μόλυνση. Οι πομφοί που δημιουργούνται από τριβή, αλλεργιογόνα ή εγκαύματα είναι προσωρινές αντιδράσεις στο ερέθισμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η καλύτερη θεραπεία είναι να αποφεύγετε αυτό που προκάλεσε το σχηματισμό του πομφού.

Οι πομφοί που προκαλούνται από λοιμώξεις είναι επίσης προσωρινοί, αλλά μπορεί να απαιτούν θεραπεία. Εάν υποπτεύεστε ότι έχετε κάποιο τύπο λοίμωξης, θα πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας.

Επιπρόσθετα με τη φαρμακευτική αγωγή για τη λοίμωξη, ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει και κάποια άλλη δραστική ουσία για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Αν η αιτία των πομφών είναι γνωστή, όπως στην περίπτωση επαφής με ένα συγκεκριμένο χημικό ή χρήσης ενός φαρμάκου, διακόψτε τη χρήση του προϊόντος.

Ορισμένες παθήσεις που μπορούν να προκαλέσουν πομφούς, όπως το πεμφιγοειδές, δεν έχουν ίαση. Ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει θεραπείες για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν κρέμα στεροειδών για την ανακούφιση των δερματικών εξανθημάτων ή αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση δερματικών λοιμώξεων.

Ποια είναι η πρόγνωση για τους πομφούς;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι πομφοί δεν είναι μέρος μιας απειλητικής για τη ζωή πάθησης. Υποχωρούν χωρίς θεραπεία, αλλά μπορεί να προκαλούν πόνο και δυσφορία.

Ο αριθμός των πομφών που έχετε και το εάν έχουν υποστεί ρήξη ή μόλυνση, είναι σημαντικοί παράγοντες για την εκδήλωση της πάθησης. Αν θεραπεύσετε μία λοίμωξη που προκαλεί πομφούς, η έκβαση είναι καλή. Για σπάνιες δερματικές παθήσεις, η έκβαση της θεραπείας εξαρτάται από την εκάστοτε περίπτωση.

Πώς μπορούν να προληφθούν οι πομφοί τριβής;

Για τους πιο κοινούς πομφούς – αυτούς που προκαλούνται από τριβή στο δέρμα των ποδιών – μπορείτε να ακολουθήσετε τα παρακάτω βασικά προληπτικά μέτρα:

• Να φοράτε πάντα άνετα παπούτσια που ταιριάζουν καλά στο πόδι σας.
• Αν πρόκειται να περπατήσετε για μεγάλο χρονικό διάστημα, φορέστε χοντρές κάλτσες για να μειώσετε την τριβή.
• Καθώς περπατάτε, μπορεί να αισθανθείτε το σχηματισμό φυσαλίδας. Σταματήστε και προστατεύστε την περιοχή του δέρματος με μία γάζα για να αποτρέψετε περαιτέρω τριβή.

Βιβλιογραφία

Blisters. (2017).
nhs.uk/Conditions/Blisters/Pages/Causes.aspx

Mayo Clinic Staff. (2018). Blisters: First aid.
mayoclinic.org/first-aid/first-aid-blisters/basics/art-20056691