Πόνος στο ισχιακό νεύρο (ισχιαλγία)

Τι ορίζουμε ως ισχιαλγία;

Ισχιαλγία ονομάζεται ο πόνος που αντανακλά σε σημεία κατά μήκους του ισχιακού νεύρου (δεν αφορά την αιτία του πόνου). Ωστόσο ο όρος έχει χρησιμοποιηθεί για μια ποικιλία συμπτωμάτων πλάτης και κάτω άκρων. Το ισχιακό νεύρο χωρίζεται στην περιοχή της πυέλου σε δύο μοίρες (περονιαίος και κνημιαίος κλάδος). Συνήθως εξέρχονται μαζί κάτω από τον απιοειδή μυ και πιο σπάνια ενδιάμεσα ή πάνω από αυτόν. Ύστερα το νεύρο συνεχίζει επιπολής των έξω στροφέων και επί τα εκτός του ισχιακού κυρτώματος

Ποια είναι τα πιθανά αίτια;

1. Αιτίες που σχετίζονται με τη σπονδυλική στήλη:

• Ρήξη δίσκου με συμπίεση ρίζας Ο4, Ο5, Ι1
• Οστεοαρθριτική πρόσκρουση λόγω σπονδυλολίσθησης
• Στένωση της οσφυϊκής μοίρας
• Κύστη στη ζυγοαποφυσιακή άρθρωση
• Αραχνοειδή κύστη (κύστη Tarlov)
• Όγκοι της σπονδυλικής στήλης
• Νευροινωμάτωση στις οσφυϊκές και ιερές νευρικές ρίζες
• Αραχνοειδίτιδα

2. Αιτίες που δεν σχετίζονται με τη σπονδυλική στήλη

• Πυελικές και γυναικολογικές καταστάσεις
• Ενδομητρίωση
• Σύνδρομο απιοειδούς
• Εγκυμοσύνη, τοκετός και παρατεταμένος χρόνος στη θέση τοκετού
• Έρπητας ζωστήρας
• Διαβητική ριζοπάθεια
• Τραύμα στην περιοχή των γλουτιαίων
• Φλεγμονή στο οσφυϊκό πλέγμα
• Αγγειακή πρόσκρουση στο ισχιακό νεύρο
• Κάταγμα ισχίου, πυέλου, εξάρθρωση (κυρίως οπίσθια) και ανάταξη
• Αιμάτωμα δικέφαλου
• Ιδιόπαθη αιτία σε νέους

Πως γίνεται η διάγνωση;

Η ισχιαλγία διαγιγνώσκεται κυρίως από τη λήψη ιστορικού και τη σωματική εξέταση. Εξ ορισμού, οι ασθενείς αναφέρουν πόνο στο πόδι. Μπορεί να τους ζητηθεί να αναφέρουν την κατανομή του πόνου και εάν πηγαίνει κάτω από το γόνατο και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ερωτηματολόγια αξιολόγησης για την κατανόηση της κατανομής. Η σωματική εξέταση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις νευρολογικές εξετάσεις. Η πιο εφαρμοσμένη έρευνα είναι το τεστ ανύψωσης ποδιών ή το σημείο Lasègue. Οι ασθενείς με ισχιαλγία μπορεί επίσης να έχουν πόνο στην πλάτη, αλλά αυτό είναι συνήθως λιγότερο έντονο από τον πόνο στα πόδια. Βέβαια αξίζει να αναφερθεί ότι κανένα στοιχείο ιστορικού ή εξέτασης δεν έχει υψηλή ευαισθησία και υψηλή ειδικότητα. Συνολικά, εάν ένας ασθενής αναφέρει τον τυπικό πόνο που εκπέμπει σε ένα πόδι σε συνδυασμό με θετικό αποτέλεσμα σε μία ή περισσότερες νευρολογικές εξετάσεις που υποδεικνύουν ένταση νευρικής ρίζας ή νευρολογικό έλλειμμα, η διάγνωση της ισχιαλγίας φαίνεται δικαιολογημένη.

Η διαγνωστική απεικόνιση είναι χρήσιμη μόνο εάν τα αποτελέσματα επηρεάζουν την περαιτέρω διαχείριση. Στην οξεία ισχιαλγία η θεραπεία είναι συντηρητική (μη χειρουργική). Η απεικόνιση μπορεί να ενδείκνυται σε αυτό το στάδιο μόνο εάν υπάρχουν ενδείξεις ή ανησυχητικά σημεία ότι η ισχιαλγία μπορεί να προκαλείται από υποκείμενη ασθένεια (λοιμώξεις, κακοήθειες) παρά από κήλη δίσκου. Η διαγνωστική απεικόνιση μπορεί επίσης να ενδείκνυται σε ασθενείς με σοβαρά συμπτώματα που δεν ανταποκρίνονται στη συντηρητική θεραπεία για 6-8 εβδομάδες. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα μπορούσε να εξεταστεί η χειρουργική επέμβαση και να χρησιμοποιηθεί η απεικόνιση για να προσδιοριστεί εάν υπάρχει δίσκος με κήλη με συμπίεση νευρικής ρίζας. Είναι σημαντικό ως μέρος της απόφασης για τη λειτουργία ότι τα κλινικά ευρήματα και τα συμπτώματα αντιστοιχούν καλά στα ευρήματα σάρωσης. Οι πιο συνήθεις απεικονιστικές εξετάσεις είναι:

1. Αξονική τομογραφίας (CT): Η αξονική τομογραφία βοηθά στον οπτικό έλεγχο του νωτιαίου μυελού και των νεύρων.
2. Ηλεκτρομυογράφημα (EMG): Το ηλεκτρομυογράφημα είναι ένα τεστ που μετράει τις ηλεκτρικές ώσεις και τις αποκρίσεις των μυών για να προσδιορίσει εάν η συμπίεση των νεύρων οφείλεται σε έναν περιορισμένο σπονδυλικό σωλήνα ή σε κήλη δίσκου.
3. Μαγνητική τομογραφία (MRI): Μια μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιεί ραδιοκύματα και μαγνητικά κύματα για να δημιουργήσει εικόνες της πλάτης σας ώστε να δείξει τι συμβαίνει με τα οστά και τους ιστούς.
4. Ακτινογραφία. Μια ακτινογραφία μπορεί να αποκαλύψει κάτι σαν μια οστική ανάπτυξη πιέζοντας ένα νεύρο.

Ποια είναι η πρόληψη;

Δεν είναι πάντα δυνατή η πρόληψη της ισχιαλγίας και η πάθηση μπορεί να επαναληφθεί. Ωστόσο υπάρχουν κάποιες προτάσεις που βοηθούν στη μείωση -αν όχι εξάλειψη- του πόνου

1. Ασκήσου τακτικά. Για να διατηρήσετε την πλάτη σας ισχυρή, δώστε ιδιαίτερη προσοχή στους μυς του κορμού (οι κοιλιακοί και οι ραχιαίοι είναι βασικές μυϊκές ομάδες για σωστή ευθυγράμμιση). Ζητήστε από το γιατρό σας να συστήσει συγκεκριμένες δραστηριότητες.
2. Διατηρήστε τη σωστή στάση του σώματος όταν κάθεστε. Επιλέξτε ένα κάθισμα με καλή στήριξη για την πλάτη και τα χέρια σας. Εξετάστε το ενδεχόμενο να τοποθετήσετε ένα μαξιλάρι ή μία τυλιγμένη πετσέτα στο κάτω μέρος της πλάτης σας για να διατηρήσετε τη φυσιολογική καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης
3. Σωστή εμβιομηχανική. Εάν στέκεστε για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ακουμπήστε το ένα πόδι σε ένα σκαμνί ή ένα στήριγμα . Όταν σηκώνετε κάτι βαρύ, η κίνηση να γίνεται από τα κάτω άκρα. Κρατήστε την πλάτη σας ίσια και λυγίστε μόνο στα γόνατα. Κρατήστε το φορτίο κοντά στο σώμα σας. Αποφύγετε την ανύψωση και την περιστροφή ταυτόχρονα. Ζητήστε βοήθεια από κάποιον αν το φορτίο φανεί υπερβολικό .

Ποια είναι η θεραπεία;

Η θεραπεία της ισχιαλγίας μπορεί συχνά να γίνει μέσω αυτο-φροντίδας στο σπίτι. Κάνοντας πράγματα όπως εφαρμογή παγοκύστης, λήψη αναλγητικών και αντιφλεγμονωδών. Ακόμα η φυσικοθεραπεία βοηθάει στην αποσυμπίεση της περιοχής μέσα και γύρω από το ισχιακό νεύρο ή οτιδήποτε συμπιέζει για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για να κάνετε ενέσεις σπονδυλικής στήλης κοντά στο προσβεβλημένο νεύρο για να μειώσετε τη φλεγμονή. Ακόμα προτείνονται εναλλακτικές τεχνικές για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, όπως ο βελονισμός ή η γιόγκα. Η χειρουργική επέμβαση για ισχιαλγία είναι σπάνια, αλλά οι πιο συνηθισμένες διαδικασίες είναι μια μικροδυσκεκτομή, η οποία καθαρίζει ένα μέρος μιας κήλης δίσκου ή πεταλεκτομή που αφαιρεί μέρος ενός σπονδύλου για να κάνει περισσότερο χώρο στο νωτιαίο κανάλι. Ουσιαστικά η κατανόηση της αιτίας που προκαλεί την ισχιαλγία οδηγεί στην κατανόηση του τρόπου αντιμετώπισής της.

Υπάρχουν επιπλοκές;

Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν πλήρως από ισχιαλγία, συχνά χωρίς κάποια παρέμβαση, η ισχιαλγία μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στα νεύρα. Ζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια εάν έχετε:

1. Απώλεια αισθητικότητας στο προσβεβλημένο πόδι
2. Αδυναμία στο προσβεβλημένο πόδι
3. Απώλεια λειτουργίας του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης

Πηγές:

Longo, Dan L.; Ropper, Allan H.; Zafonte, Ross D. (2015). Sciatica. New England Journal of Medicine, 372(13), 1240–1248. 

Koes BW, van Tulder MW, Peul WC. Diagnosis and treatment of sciatica. BMJ. 2007;334(7607):1313-1317.

https://www.spineuniverse.com/conditions/sciatica/6-leading-causes-sciatica

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sciatica/symptoms-causes/syc-20377435

Ορθοπαιδικό τραύμα, Brinker M. E., μετάφραση Τριανταφυλλόπουλος Γ., εκδόσεις Κωνσταντάρας, 2016, σελ 250-253