Τι είναι ο πόνος στη γάμπα;

Η γαστροκνημία (γάμπα) αποτελείται από δύο μύες, τον γαστροκνήμιο και τον υποκνημίδιο μυ. Αυτοί οι μύες ενώνονται στον αχίλλειο τένοντα, ο οποίος προσαρτάται στην πτέρνα. Οποιαδήποτε κίνηση του ποδιού ή του άκρου ποδός χρησιμοποιεί αυτούς τους μύες.

Ο πόνος στη γάμπα διαφέρει από άτομο σε άτομο, αλλά τυπικά περιγράφεται ως ένας αμβλύς ή οξύς πόνος, μερικές φορές με σφίξιμο στο πίσω μέρος του κάτω μέρους του ποδιού. Συμπτώματα που μπορεί να υποδεικνύουν μία πιο σοβαρή πάθηση είναι τα εξής:

• Οίδημα
• Ασυνήθιστη ψυχρότητα ή ωχρό χρώμα στη γάμπα
• Μούδιασμα ή αίσθηση μυρμηγκιάσματος στη γάμπα και το πόδι
• Αδυναμία του ποδιού
• Κατακράτηση υγρών
• Ερυθρότητα, θερμότητα και ευαισθησία στη γάμπα

Αν έχετε οποιαδήποτε από τα προαναφερθέντα συμπτώματα επιπρόσθετα με τον πόνο στη γάμπα, επισκεφτείτε το γιατρό σας.

Ο πόνος στη γάμπα μπορεί να απορρέει από μία πληθώρα αιτιών, συμπεριλαμβανομένης της υπέρχρησης των μυών, της μυϊκής κράμπας και παθήσεων του άκρου ποδός. Παρόλο που οι περισσότερες περιπτώσεις πόνου στη γάμπα μπορούν να αντιμετωπιστούν στο σπίτι, υπάρχουν ορισμένες που χρήζουν άμεσης ιατρικής φροντίδας.

Ποιες είναι οι αιτίες του πόνου στη γάμπα;

1. Μυικές κράμπες

Οι μυϊκές κράμπες είναι ξαφνικές, επώδυνες συσπάσεις των μυών. Μπορεί να είναι σύντομες ή να διαρκούν για αρκετά λεπτά τη φορά. Οι κράμπες είναι συχνές, αλλά γενικά προκαλούνται από υπερβολική άθληση ή από την πραγματοποίηση νέων ασκήσεων.

Οι κράμπες μπορούν επίσης να πυροδοτηθούν από αφυδάτωση, μυϊκούς τραυματισμούς και ανεπάρκειες μεταλλικών στοιχείων. Πιο σοβαρές αιτίες μυϊκών κραμπών είναι οι εξής:

• Νεφρική ανεπάρκεια
• Υποθυρεοειδισμός
• Αλκοολισμός
• Διαβήτης
• Σοβαρή περιφερική αγγειακή νόσος

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, η περιορισμένη αιματική ροή σε μέρη του σώματος και άλλες επικίνδυνες παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν μυϊκές κράμπες.

2. Μυϊκή θλάση

Η μυϊκή θλάση συνήθως συμβαίνει ως αποτέλεσμα κόπωσης, υπέρχρησης ή μη σωστής χρήσης του μυός. Για παράδειγμα, ένα νέο πρόγραμμα γυμναστικής, η αύξηση της έντασης ενός αθλητικού προγράμματος που καταπονεί τα πόδια, όπως το τρέξιμο, το κολύμπι το ποδήλατο, και η άρση βαρών μπορεί να προκαλέσουν θλάση στους μύες της γάμπας.

Συνήθως αισθάνεστε τη μυϊκή θλάση όταν συμβαίνει και παρατηρείτε ξαφνική έναρξη πόνου, ευαισθησίας και περιορισμένου εύρους κίνησης.

Η ήπια έως μέτρια θλάση μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς στο σπίτι με εφαρμογή πάγου, θερμότητας και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Οι σοβαρές θλάσεις ή ρήξεις μυών απαιτούν ιατρική θεραπεία.

3. Τενοντίτιδα αχίλλειου τένοντα

Η τενοντίτιδα αχίλλειου τένοντα προκαλείται από υπερχρηση, θλάση ή εφαρμογή πίεσης στον αχίλλειο τένοντα. Κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν φλεγμονή του τένοντα, πόνο στο πίσω μέρος του ποδιού, οίδημα και περιορισμένο εύρος κίνησης του άκρου ποδός. Απλές κατ’ οίκον θεραπείες, όπως η μέθοδος R.I.C.E. (rest, ice, compress, elevate) μπορεί να βοηθήσουν.

Αν οι κατ’ οίκον θεραπείες δεν φέρουν αποτέλεσμα ή ο πόνος επιδεινώνεται, είναι σημαντικό να επισκεφθείτε το γιατρό σας.

4. Ισχιαλγία

Η ισχιαλγία είναι το αποτέλεσμα προβλημάτων στο ισχιακό νεύρο, το οποίο ελέγχει τους μύες στο κάτω μέρος του ποδιού και στο πίσω μέρος του γόνατος. Η ισχιαλγία μπορεί να προκαλέσει πόνο, μούδιασμα και αίσθηση μυρμηγκιάσματος στα κάτω άκρα που εκτείνεται έως τους μύες της γάμπας και άλλους μύες.

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να κριθεί απαραίτητη για την αντιμετώπιση της ισχιαλγίας.

5. Μώλωπες

Ένας μώλωπας είναι το αποτέλεσμα τραυματισμού, όπως πτώση, εκδορά ή αμβλύ χτύπημα. Το τραύμα προκαλεί τη ρήξη των τριχοειδών αγγείων που βρίσκονται κάτω από το δέρμα, κάτι το οποίο δημιουργεί τον χαρακτηριστικό αποχρωματισμό. Οι μώλωπες επουλώνονται συνήθως από μόνοι τους.

Θα πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό σας αν έχετε ανεξήγητους μώλωπες ή μώλωπες που εμφανίζονται στην ίδια περιοχή χωρίς να έχει προηγηθεί τραυματισμός.

6. Διαβητική περιφερική νευροπάθεια

Η διαβητική περιφερική νευροπάθεια (DPN) είναι μία μορφή νευρικής βλάβης που επηρεάζει τα άκρα ποδός, τα πόδια, τα άκρα χεριών και τα χέρια. Αυτή η πάθηση είναι συχνή επιπλοκή του διαβήτη που απορρέει από υπερέκθεση σε υψηλά επίπεδα σακχάρου του αίματος, γενετικούς παράγοντες ή νευρική φλεγμονή. Άλλα συμπτώματα της διαβητικής περιφερικής νευροπάθειας είναι τα εξής:

• Οξύς πόνος
• Μυϊκές κράμπες
• Μυϊκή αδυναμία
• Απώλεια ισορροπίας και συντονισμού
• Μούδιασμα
• Απώλεια της αίσθησης

7. Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση

Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (DVT) είναι το αποτέλεσμα σχηματισμού θρόμβου σε εν τω βάθει φλέβα στο χέρι ή το πόδι, συμπεριλαμβανομένης της γάμπας. Υπάρχει μία πληθώρα παραγόντων και παθήσεων που μπορούν να προκαλέσουν εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση. Ορισμένοι εξ αυτών περιλαμβάνουν καθιστή θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα, παρενέργειες φαρμάκων και κάπνισμα.

Συμπτώματα της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης είναι τα εξής:

• Ορατές φλέβες στην πάσχουσα περιοχή
• Οίδημα
• Ευαισθησία του ποδιού
• Αποχρωματισμός του δέρματος
• Θερμότητα στη γάμπα

Θα πρέπει να επισκεφτείτε αμέσως το γιατρό σας αν εμφανίσετε συμπτώματα εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης.

8. Σύνδρομο διαμερίσματος

Το σύνδρομο διαμερίσματος είναι μία σοβαρή πάθηση που συμβαίνει όταν υπερβολική πίεση συσσωρεύεται εντός ενός μυϊκού διαμερίσματος. Η πάθηση συνήθως εκδηλώνεται μετά από έναν σοβαρό τραυματισμό στην περιοχή, όπως κάταγμα.

Τα συμπτώματα του συνδρόμου διαμερίσματος μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Έντονος πόνος που δεν βελτιώνεται μετά από ξεκούραση ή φαρμακευτική αγωγή
• Μούδιασμα
• Δυσκολία κίνησης της πάσχουσας περιοχής
• Ορατή μάζα στον πάσχοντα μυ

Κατ’ οίκον θεραπείες για την ανακούφιση του πόνου στη γάμπα

Οι θεραπευτικές μέθοδοι για τον πόνο στη γάμπα ποικίλλουν ανάλογα με την αιτία, αλλά οι περισσότερες περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν στο σπίτι. Για τον πόνο στη γάμπα που προκαλείται από υπερχρηση ή ήπιο ως μέτριο τραυματισμό ακολουθούν ορισμένες συμβουλές:

• Μέθοδος R.I.C.E. (ξεκούραση, πάγος, συμπίεση και ανύψωση). Η τοποθέτηση πάγου και η ανύψωση του ποδός είναι δύο βασικές αρχές της μεθόδου R.I.C.E., ιδιαίτερα χρήσιμες για τον πόνο στη γάμπα. Προσπαθήστε να διατηρείτε ανυψωμένο το πόδι σας πάνω από το επίπεδο της καρδιάς για να μειωθεί το οίδημα. Εφαρμόστε μία παγοκύστη 20 λεπτά τη φορά.
• Μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Ο πόνος στη γάμπα μπορεί να ανακουφιστεί με κοινά παυσίπονα, όπως η ιβουπροφαίνη ή η ναπροξένη.
• Διατάσεις. Οι ήπιες διατάσεις μπορούν να ανακουφίσουν τον πόνο στη γάμπα. Όταν τα συμπτώματα υποχωρήσουν ελαφρώς, θα πρέπει να κάνετε διατάσεις στους μύες της γάμπας.

Για πιο σοβαρούς τραυματισμούς, μπορεί να χρειαστείτε φυσικοθεραπεία.

Για τον πόνο στη γάμπα που προκαλείται από παθήσεις, όπως η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, το σύνδρομο διαμερίσματος ή η διαβητική περιφερική νευροπάθεια, η ιατρική παρέμβαση, συμπεριλαμβανομένης της χειρουργικής επέμβασης και της φαρμακευτικής αγωγής, συνήθως κρίνεται απαραίτητη.

Εάν ο πόνος γίνεται πιο έντονος ή δεν υποχωρεί μέσα σε λίγες μέρες, θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

Πώς μπορεί να προληφθεί ο πόνος στη γάμπα;

Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές για την πρόληψη του πόνου στη γάμπα:

• Διατάσεις. Μία από τις πιο σημαντικές μεθόδους πρόληψης του πόνου στη γάμπα είναι οι διατάσεις. Θα πρέπει να κάνετε διατάσεις πριν και μετά από κάθε πρόγραμμα γυμναστικής, ώστε να αποκαταστήσετε και να ενδυναμώσετε τους μύες της γάμπας, με στόχο να προληφθεί μελλοντικός πόνος και τραυματισμός. Θα πρέπει να παρέχετε στον εαυτό σας επαρκή χρόνο ξεκούρασης μεταξύ των αθλητικών προγραμμάτων, ώστε οι μύες να αποκαθίστανται και να αναπτύσσονται.
• Ενυδάτωση. Η ενυδάτωση αποτελεί ένα ακόμη σημείο-κλειδί για την πρόληψη του πόνου στη γάμπα. Και αυτό διότι η αφυδάτωση συνεισφέρει άμεσα στις μυϊκές κράμπες.
• Αυξήστε σταδιακά την άθληση. Είναι σημαντικό όταν ξεκινάτε ή εντείνετε ένα πρόγραμμα άθλησης, να το κάνετε σταδιακά. Η αύξηση του επιπέδου δραστηριότητας απότομα μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό.

Βιβλιογραφία

Diabetic neuropathy. (2018).
mayoclinic.org/diseases-conditions/diabetic-neuropathy/basics/symptoms/con-20033336

Leg pain. (2018).
mayoclinic.org/symptoms/leg-pain/basics/when-to-see-doctor/sym-20050784

Manfredi T. (n.d.). Causes of calf muscle pain.
healthguidance.org/entry/15819/1/Causes-of-Calf-Muscle-Pain.html

Thompson RP. (2016). Calf pain.
ipfh.org/foot-conditions/foot-conditions-a-z/calf-pain/

Wilkerson R. (2017). Muscle cramps.
orthoinfo.aaos.org/topic.cfm?topic=A00200