Τι είναι ο πόνος στο μαστό;

Οι μαστοί αναπτύσσονται λόγω της αύξησης των οιστρογόνων κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Κατά τον εμμηνορροϊκό κύκλο, μία πληθώρα ορμονών προκαλεί αλλαγές στο μαστικό ιστό που μπορούν να οδηγήσουν σε πόνο ή δυσφορία σε κάποιες γυναίκες. Ο περιστασιακός πόνος στο στήθος είναι σχετικά συχνός.

Ο πόνος στο στήθος, που επίσης ονομάζεται μασταλγία, είναι κοινή πάθηση μεταξύ των γυναικών. Συνήθως ταξινομείται ως κυκλικός ή μη κυκλικός.

Ο κυκλικός πόνος αναφέρεται στον πόνο που συνδέεται με τον εμμηνορροϊκό κύκλο και τείνει να υποχωρεί κατά τη διάρκεια ή μετά τη λήξη της περιόδου.

Ο μη κυκλικός πόνος μπορεί να έχει πολλές αιτίες, συμπεριλαμβανομένου του τραυματισμού στο μαστό. Μερικές φορές, ο μη κυκλικός πόνος μπορεί να προέρχεται από περιβάλλοντες μύες ή ιστούς παρά από το ίδιο το στήθος. Ο μη κυκλικός πόνος είναι λιγότερο κοινός από τον κυκλικό και οι αιτίες είναι πιο δύσκολο να εντοπιστούν.

Η μασταλγία ποικίλλει σε ένταση, από οξύ πόνο ως ήπια αίσθηση μυρμηγκιάσματος. Κάποιες γυναίκες βιώνουν ευαισθησία ή διόγκωση του στήθους.

Ποιες είναι οι αιτίες του πόνου στο μαστό;

Ο πόνος στο μαστό μπορεί να προκαλείται από μία πληθώρα παραγόντων. Δύο από τις πιο κοινές αιτίες είναι οι διακυμάνσεις των ορμονών και ο ινοκυστικός μαστός.

Διακυμάνσεις των ορμονών

Ο εμμηνορρυσιακός κύκλος μιας γυναίκας προκαλεί διακυμάνσεις στα οιστρογόνα και την προγεστερόνη. Αυτές οι δύο ορμόνες μπορεί να προκαλέσουν τη διόγκωση και μερικές φορές την εκδήλωση πόνου στο στήθος της γυναίκας.

Οι γυναίκες συχνά αναφέρουν ότι αυτός ο πόνος επιδεινώνεται καθώς μεγαλώνουν, λόγω της αυξημένης ευαισθησίας στις ορμόνες. Μερικές φορές, ο πόνος που σχετίζεται με τον εμμηνορροϊκό κύκλο παύει να υπάρχει μετά την εμμηνόπαυση.

Εάν ο πόνος στο μαστό οφείλεται σε διακυμάνσεις ορμονών, συνήθως θα παρατηρήσετε ότι επιδεινώνεται δύο με τρεις μέρες πριν την έναρξη της περιόδου. Κάποιες φορές συνεχίζεται και κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου.

Για να καθορίσετε εάν ο πόνος σχετίζεται με τον εμμηνορροϊκό κύκλο, κρατήστε ένα ημερολόγιο των περιόδων σας και καταγράψτε ποιες μέρες του μήνα βιώνετε πόνο. Μετά από ένα με δύο κύκλους το πρότυπο θα γίνει ξεκάθαρο.

Αναπτυξιακές περίοδοι που επηρεάζουν τον εμμηνορροϊκό κύκλο της γυναίκας και μπορεί να προκαλούν πόνο στο μαστό περιλαμβάνουν:

• Εφηβεία
• Εγκυμοσύνη
• Εμμηνόπαυση

Κύστεις στο μαστό

Καθώς μία γυναίκα μεγαλώνει, το στήθος υφίσταται αλλαγές γνωστές ως «αντίστροφη ανάπτυξη» (involution). Αυτό συμβαίνει όταν ο μαστικός ιστός αντικαθίσταται από λίπος. Μία ανεπιθύμητη ενέργεια είναι η εμφάνιση κύστεων και περισσότερο ινώδους ιστού. Αυτές είναι γνωστές ως ινοκυστικές αλλαγές ή ινοκυστικός μαστός.

Υπάρχει πιθανότητα οι ινοκυστικές αλλαγές να προκαλέσουν πόνο, αν και δεν συμβαίνει πάντα. Αυτές οι αλλαγές συνήθως δεν αποτελούν αιτία ανησυχίας.

Οι ινοκυστικοί μαστοί μπορεί να έχουν την αίσθηση μάζας και να παρουσιάζουν αυξημένη ευαισθησία. Αυτό εκδηλώνεται πιο συχνά στα άνω και εξωτερικά τμήματα των μαστών. Οι μάζες μπορεί να αυξήσουν σε μέγεθος κατά τον εμμηνορροϊκό κύκλο.

Θηλασμός και πόνος στο μαστό

Ο θηλασμός είναι ένας φυσικός τρόπος να ταΐσετε το νεογέννητο βρέφος, αλλά συχνά συνοδεύεται από δυσκολίες. Μπορεί να βιώσετε πόνο στο στήθος κατά τη διάρκεια του θηλασμού για μία πληθώρα αιτιών, οι οποίες περιλαμβάνουν:

Μαστίτιδα

Η μαστίτιδα είναι μία φλεγμονή των γαλακτοφόρων πόρων. Μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο, καθώς και κνησμό, αίσθηση καψίματος ή εμφάνιση φυσαλίδων στις θηλές. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν ερυθρά σημάδια στο στήθος, πυρετό και ρίγη. Ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση της μαστίτιδας.

Διόγκωση του στήθους

Πρήξιμο μπορεί να εκδηλωθεί όταν στο στήθος διογκώνεται. Οι μαστοί εμφανίζονται πρησμένοι και το δέρμα γίνεται σφιχτό και επώδυνο. Αν δεν μπορείτε να θηλάσετε σύντομα το βρέφος, μπορείτε να βγάλετε γάλα από το στήθος σας με ένα θήλαστρο και να το αποθηκεύσετε.

Μπορείτε επίσης να προσπαθήσετε να βγάλετε γάλα από το στήθος σας χειρωνακτικά. Τοποθετείστε τον αντίχειρα στο άνω μέρος του μαστού και τα δάχτυλα κάτω από αυτό. Αργά τρίψτε τα δάχτυλά σας προς τα πίσω στο θωρακικό τοίχωμα και προς τα εμπρός στις θηλές, ώστε να αδειάσετε το στήθος σας.

Λανθασμένο πιάσιμο της θηλής

Εάν το βρέφος δεν πιάνει σωστά τη θηλή, είναι πιθανό ότι θα βιώσετε πόνο στο στήθος. Ενδείξεις ότι το βρέφος μπορεί να μην πιάνει σωστά τη θηλή σας, και κατά συνέπεια να μην τρέφεται σωστά, είναι οι ρωγμές στη θηλή, η ευαισθησία και ο πόνος.

Η μαία ή ο μαιευτήρας στο νοσοκομείο που γεννήσατε θα σας βοηθήσουν να μάθετε το νεογνό πώς να πιάνει σωστά τη θηλή.

Να θυμάστε: ο θηλασμός δεν πρέπει να σας πονά. Επισκεφθείτε το γιατρό σας ή το μαιευτήρα σας αν έχετε δυσκολίες κατά το θηλασμό.

Άλλες αιτίες

Διατροφή

Οι τροφές που καταναλώνει μία γυναίκα μπορεί να συνεισφέρουν στον πόνο στο στήθος. Γυναίκες που ακολουθούν μη ισορροπημένη διατροφή υψηλή σε λιπαρά και επεξεργασμένους υδατάνθρακες βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο πόνου στο στήθος.

Προβλήματα σε περιβάλλοντες ιστούς

Μερικές φορές ο πόνος στο μαστό δεν οφείλεται στον ίδιο τον μαστό, αλλά σε ερεθισμό των μυών του θώρακα, των χεριών ή της πλάτης. Αυτό είναι ιδιαίτερα κοινό αν συμμετέχετε σε δραστηριότητες, όπως η κωπηλασία και το θαλάσσιο σκι, ή χρησιμοποιείτε κηπευτικά εργαλεία, όπως το φτυάρι και η τσουγκράνα.

Μέγεθος των μαστών

Οι γυναίκες με μεγάλο στήθος ή με στήθος δυσανάλογα μεγάλο για το σωματότυπό τους μπορεί να βιώσουν δυσφορία στον αυχένα και τους ώμους.

Χειρουργική επέμβαση στο μαστό

Εάν έχετε υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στο μαστό, ο πόνος από το σχηματισμό ουλώδους ιστού μπορεί να διαρκέσει ακόμη και μετά την επούλωση των τομών.

Φαρμακευτική αγωγή

Αντικαταθλιπτικά, ορμονοθεραπεία, αντιβιοτικά και φάρμακα για τις καρδιοπάθειες μπορούν όλα να συνεισφέρουν στον πόνο στο μαστό. Παρόλο που δεν θα πρέπει να σταματήσετε τη φαρμακευτική σας αγωγή ακόμη και αν βιώνετε πόνος στο μαστό, μίλησε στο γιατρό σας αναφορικά με το εάν υπάρχουν εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές.

Κάπνισμα

Το κάπνισμα είναι γνωστό ότι αυξάνει τα επίπεδα επινεφρίνης στο μαστικό ιστό. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στήθος μιας γυναίκας.

Σχετίζεται ο πόνος στο μαστό με τον καρκίνο του μαστού;

Ο πόνος στο στήθος συνήθως δεν σχετίζεται με καρκίνο του μαστού. Η ύπαρξη πόνου στο στήθος ή οι ινοκυστικοί μαστοί δεν σημαίνει ότι βρίσκεστε σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Ωστόσο, ο ινώδης σκληρός ιστός μπορεί να καθιστά δύσκολη την απεικόνιση όγκων σε μία μαστογραφία.

Αν έχετε πόνο στο στήθος που εντοπίζεται μόνο σε μία περιοχή και επιμένει κατά τη διάρκεια ολόκληρου του μήνα χωρίς διακυμάνσεις, καλέστε το γιατρό σας. Παραδείγματα διαγνωστικών εξετάσεων είναι τα εξής:

• Μαστογραφία. Οι γιατροί χρησιμοποιούν αυτή τη διαγνωστική τεχνική για να εντοπίσουν ανωμαλίες στο μαστικό ιστό.
• Υπερηχογράφημα. Το υπερηχογράφημα είναι μία σάρωση που διαπερνά το μαστικό ιστό. Οι γιατροί το χρησιμοποιούν για να εντοπίσουν μάζες στο στήθος χωρίς να εκθέσουν τη γυναίκα σε ακτινοβολία.
• Μαγνητική τομογραφία. Η μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιείται για τη δημιουργία λεπτομερών εικόνων του στήθους για την ταυτοποίηση δυνητικά καρκινικών αλλοιώσεων.
• Βιοψία. Η βιοψία είναι η απομάκρυνση μαστικού ιστού, ώστε ο γιατρός να μπορεί να τον εξετάσει κάτω από το μικροσκόπιο για την παρουσία καρκινικών κυττάρων.

Ο γιατρός μπορεί να σας υποβάλλει στις προαναφερθείσες εξετάσεις για να καθορίσει εάν ο πόνος στο στήθος σχετίζεται με καρκίνο.

Πώς μπορεί να μειωθεί ο πόνος στο μαστό;

Η θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με το εάν ο πόνος είναι κυκλικός ή μη κυκλικός. Πριν τη θεραπεία, ο γιατρός θα λάβει υπόψιν του την ηλικία σας, το ιατρικό ιστορικό σας και την ένταση του πόνου.

Η θεραπεία του κυκλικού πόνου μπορεί να περιλαμβάνει:

• Σουτιέν ενίσχυσης 24 ώρες το 24ωρο όταν ο πόνος επιδεινώνεται
• Μείωση της πρόσληψης νατρίου
• Συμπληρώματα ασβεστίου
• Αντισυλληπτικά χάπια, τα οποία θα αποκαταστήσουν τα επίπεδα των ορμονών
• Αναστολείς οιστρογόνων, όπως η ταμοξιφαίνη
• Φαρμακευτική αγωγή για την ανακούφιση του πόνου, συμπεριλαμβανομένων των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ιβουπροφαίνη ή ακεταμινοφαίνη)

Η θεραπεία του μη κυκλικού πόνου θα εξαρτηθεί από την αιτία του πόνου στο στήθος. Μόλις η αιτία εντοπιστεί, ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει την κατάλληλη θεραπεία.

Θα πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε το γιατρό σας προτού λάβετε ένα νέο συμπλήρωμα, ώστε να βεβαιωθείτε ότι δεν θα προκληθούν αλληλεπιδράσεις με τα φάρμακα που ήδη λαμβάνετε.

Πότε πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας

Εάν ο πόνος στο μαστό είναι ξαφνικός και συνοδεύεται από πόνο στο στήθος, αίσθηση μυρμηγκιάσματος και μούδιασμα στα άκρα, αναζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να υποδεικνύουν έμφραγμα.

Πραγματοποιήστε ένα ραντεβού με το γιατρό σας εάν ο πόνος:

• Σάς απομακρύνει από καθημερινές δραστηριότητες
• Διαρκεί περισσότερο από 2 εβδομάδες
• Συνοδεύει την εμφάνιση μιας νέας μάζας
• Εντοπίζεται σε μία συγκεκριμένη περιοχή του στήθους
• Φαίνεται να επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου

Κατά το ραντεβού σας, ο γιατρός θα σας ρωτήσει αναφορικά με τα συμπτώματά σας:

• Πότε ξεκίνησε ο πόνος στο μαστό;
• Τι κάνει τον πόνο στο μαστό να επιδεινώνεται; Υπάρχει κάτι που βελτιώνει τον πόνο;
• Παρατηρείτε ότι ο πόνος επιδεινώνεται γύρω από τον εμμηνορροϊκό σας κύκλο;
• Πώς θα αξιολογούσατε την ένταση του πόνου; Μπορείτε να περιγράψετε τον πόνο;

Ο γιατρός θα πραγματοποιήσει μία κλινική εξέταση. Επίσης, θα σας προτείνει τεχνικές απεικόνισης, όπως μαστογραφία, για να εξετάσει το μαστικό ιστό και να ταυτοποιήσει τυχόν κύστεις.

Αν έχετε κυστικό μαστό, ο γιατρός μπορεί να προτείνει μία βιοψία με βελόνα. Σε αυτή τη διαδικασία, μία βελόνα εισάγεται εντός της κύστης για την απομάκρυνση ενός μικρού δείγματος ιστού για εργαστηριακό έλεγχο.

Βιβλιογραφία

Ben-Joseph EP. (2015). Breastfeeding FAQs: Pain and discomfort.
kidshealth.org/en/parents/breastfeed-discomfort.html

Breast cancer diagnosis. (n.d.).
nationalbreastcancer.org/breast-cancer-diagnosis

Breast pain. (n.d.).
nationalbreastcancer.org/breast-pain

Breast pain (mastalgia). (2014).
my.clevelandclinic.org/health/diseases_conditions/hic-breast-pain-mastalgia

Mastalgia (breast pain). (n.d.).
hopkinsmedicine.org/healthlibrary/conditions/breast_health/mastalgia_breast_pain_85,P00154/

Mayo Clinic Staff. (2017). Breast pain.
mayoclinic.org/diseases-conditions/breast-pain/home/ovc-20167377

Mayo Clinic Staff. (2017). Fibrocystic breasts.
mayoclinic.org/diseases-conditions/fibrocystic-breasts/home/ovc-20194898

Murshid K. (2011). A review of mastalgia in patients with fibrocytstic breast changes and the non-surgical treatment options. 
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1658361211701512?via%3Dihub