Τι είναι ο πόνος στον αυχένα;

Ο αυχένας σας συνίσταται από σπονδύλους, που εκτείνονται από το κρανίο ως τον άνω θώρακα, και μεσοσπονδύλιους δίσκους που απορροφούν τους κραδασμούς μεταξύ των οστών. Τα οστά, οι σύνδεσμοι και οι μύες του αυχένα υποστηρίζουν το κεφάλι και επιτρέπουν την κίνησή του. Οποιαδήποτε ανωμαλία, φλεγμονή ή τραυματισμός στην περιοχή μπορεί να προκαλέσει πόνο ή ακαμψία.

Πολλοί άνθρωποι βιώνουν πόνο στον αυχένα περιστασιακά. Αρκετά συχνά οφείλεται σε λανθασμένη στάση σώματος ή υπερκόπωση. Δεν είναι μία σοβαρή κατάσταση και ανακουφίζεται μετά από λίγες ημέρες. Μπορεί όμως να προκληθεί και από τραυματισμό λόγω πτώσης, αθλητικό τραυματισμό ή τραυματισμό μετά από βίαιο τράνταγμα οπότε και απαιτεί εξειδικευμένη περίθαλψη.

Αν έχετε πόνο στον αυχένα που συνεχίζει για περισσότερο από μία εβδομάδα, είναι έντονος ή συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, αναζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια.

Αίτια του πόνου στον αυχένα

1. Μυϊκή τάση και καταπόνηση

Αυτή προκαλείται συνήθως λόγω δραστηριοτήτων, όπως:

• Λανθασμένη στάση σώματος
• Καθιστική εργασία για παρατεταμένο χρονικό διάστημα δίχως αλλαγή θέσης
• Ύπνος με τον αυχένα σε κακή θέση
• Τράνταγμα του αυχένα

Είναι εντυπωσιακή η έκταση στην οποία  όλοι ανεξαιρέτως καταπονούμε τον αυχένα μας καθημερινά, με «αθώες» πράξεις, όπως το να κοιτάξουμε το κινητό μας ή να ξοδέψουμε χρόνο μπροστά από τον υπολογιστή. Και για να καταστεί αυτό σαφές, χρειάζεται να αναφερθεί ότι ο αυχένας είναι σχεδιασμένος να υποστηρίζει το βάρος της κεφαλής, το οποίο εκτιμάται στα 4,5-5 κιλά. Με μία απλή πρόσθια κίνηση της κεφαλής κατά 15 μοίρες, η πίεση που ασκείται στον αυχένα ανέρχεται περίπου στα 15 κιλά. Αν δε ασχολούμαστε με το κινητό μας έχοντας το κεφάλι σε κλίση 60 μοιρών, τότε η πίεση αγγίζει τα 27 κιλά! Επομένως, ένας απλός πόνος στον αυχένα είναι το ελάχιστο των προβλημάτων που μπορούν να προκληθούν από τις δύο ως τέσσερεις ώρες που ξοδεύουμε στο κινητό καθημερινά, διατηρώντας το σώμα σε λανθασμένη στάση.

2. Τραυματισμός

Ο αυχένας είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητος στους τραυματισμούς, ιδίως πτώσεις, τροχαία και αθλητικά ατυχήματα, όπου οι μύες και οι σύνδεσμοί του εξαναγκάζονται σε κίνηση εκτός του φυσιολογικού εύρους.

Αν οι αυχενικοί σπόνδυλοι υποστούν κάταγμα, ο νωτιαίος μυελός μπορεί επίσης να υποστεί βλάβη.

Τραυματισμός του αυχένα λόγω ξαφνικού τραντάγματος της κεφαλής ονομάζεται «τραυματισμός δίκην μαστιγίου».

3. Καρδιακή προσβολή

Ο πόνος στον αυχένα μπορεί να είναι επίσης ένδειξη εμφράγματος, αλλά συνήθως παρουσιάζεται μαζί με συνοδά συμπτώματα, όπως:

• Δυσκολία στην αναπνοή
• Εφίδρωση
• Ναυτία
• Εμετός
• Πόνος στο χέρι ή την σιαγόνα

Αν νιώθετε πόνο στον αυχένα και εμφανίζετε και άλλα συμπτώματα εμφράγματος, καλέστε ένα ασθενοφόρο ή σπεύστε στα επείγοντα.

4. Μηνιγγίτιδα

Η μηνιγγίτιδα είναι μία φλεγμονή των μεμβρανών που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Σε αυτούς τους ασθενείς ο πυρετός και ο πονοκέφαλος συχνά εμφανίζονται μαζί με ακαμψία του αυχένα. Η μηνιγγίτιδα μπορεί να είναι θανατηφόρα και για αυτό αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό.

Αν έχετε συμπτώματα της νόσου, αναζητήστε αμέσως βοήθεια.

5. Λοιπές αιτίες

• Η ρευματοειδής αρθρίτιδα προκαλεί πόνο, οίδημα στις αρθρώσεις και οστικές άκανθες. Όταν αυτά λαμβάνουν χώρα στην περιοχή του αυχένα, η δυσφορία είναι αναπόφευκτη.
• Η οστεοπόρωση κάνει τα οστά αδύναμα και μπορεί να οδηγήσει σε μικρά κατάγματα. Αυτό συνήθως συμβαίνει στα χέρια ή τα γόνατα, αλλά μπορεί να συμβεί και στον αυχένα.
• Η ινομυαλγία είναι ένα σύνδρομο που προκαλεί πόνο σε όλο το σώμα, ιδιαίτερα στην περιοχή του αυχένα και των ώμων.
• Με την πάροδο των ετών, οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι εκφυλίζονται. Αυτή η νόσος είναι γνωστή ως σπονδύλωση ή σπονδυλική οστεοαρθρίτιδα. Μειώνει το διάστημα μεταξύ των σπονδύλων, προσθέτει πίεση στις αρθρώσεις και προκαλεί πόνο.
• Όταν ένας μεσοσπονδύλιος δίσκος προεξέχει, για παράδειγμα ως αποτέλεσμα τραυματισμού, μπορεί να ασκήσει πίεση στον νωτιαίο μυελό ή στις ρίζες των νεύρων. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται δισκοκήλη ή κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου και, αναλόγως πού εντοπίζεται, προκαλεί πόνο και δυσκαμψία κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης.
• Η στένωση σπονδυλικού σωλήνα συμβαίνει όταν η σπονδυλική στήλη στενεύει και ασκεί πίεση στον νωτιαίο μυελό ή στις ρίζες των νεύρων. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε μακροπρόθεσμη φλεγμονή προκαλούμενη από αρθρίτιδα ή άλλες παθήσεις.

Σπανίως, αυχενική ακαμψία ή πόνος εμφανίζεται εξαιτίας:

• Γενετικών ανωμαλιών
• Μολύνσεων
• Αποστήματος
• Όγκου

Πότε πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό σας;

Αν τα συμπτώματα επιμένουν για περισσότερο από μία εβδομάδα ή δεν έχουν κάποια προφανή αιτία, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Θα πρέπει επίσης να αναζητήσετε ιατρική ή νοσοκομειακή περίθαλψη αν, μαζί με τον πόνο στον αυχένα, εμφανίζετε:

• Οίδημα στον αυχένα
• Πυρετό
• Πονοκέφαλο
• Πρησμένους αδένες
• Ναυτία
• Εμετό
• Δυσκολία στην κατάποση ή την αναπνοή
• Αδυναμία
• Μούδιασμα
• «Μυρμήγκιασμα»
• Πόνο που εκτείνεται στα χέρια ή τα πόδια
• Αδυναμία κίνησης των χεριών
• Αδυναμία να ακουμπήσετε το σαγόνι στο στήθος σας
• Δυσλειτουργία του πεπτικού ή ουροποιητικού συστήματος

Αν έχετε εμπλακεί σε ατύχημα ή πτώση και νιώθετε πόνο στον αυχένα, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.

Πώς αντιμετωπίζεται ο πόνος στον αυχένα;

Ο γιατρός αρχικά θα πραγματοποιήσει μία κλινική εξέταση και θα λάβει το ιατρικό ιστορικό σας. Οφείλετε να αναφέρετε όλες τις λεπτομέρειες των συμπτωμάτων σας, καθώς επίσης και όλες τις πληροφορίες για φάρμακα (συνταγογραφούμενα και μη) ή συμπληρώματα που τυχόν λαμβάνετε. Εξίσου σημαντικό είναι να δηλώσετε παλαιότερους τραυματισμούς και ατυχήματα, ακόμη κι αν σας φαίνονται ασύνδετα με τον πόνο στον αυχένα.

Η αντιμετώπιση του πόνου σαφώς εξαρτάται από την διάγνωση. Για αυτό είναι πιθανό να σας ζητηθούν εξετάσεις που θα καθοδηγήσουν τον γιατρό σε ένα ασφαλές συμπέρασμα, όπως:

• Εξετάσεις αίματος
• Ακτινογραφία ακτίνων-Χ
• Αξονική τομογραφία
• Μαγνητική τομογραφία
• Ηλεκτρομυογράφημα, το οποίο ελέγχει την λειτουργία των μυών και των νεύρων που τους ελέγχουν
• Οσφυονωτιαία παρακέντηση, η οποία επιτρέπει την εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού

Αναλόγως των αποτελεσμάτων, πιθανώς να χρειαστεί να επισκεφθείτε έναν εξειδικευμένο γιατρό. Η θεραπεία του αυχενικού πόνου περιλαμβάνει:

• Θεραπεία ζεστού και κρύου
• Γυμναστική, διατάσεις και φυσικοθεραπεία
• Παυσίπονα
• Ενέσεις κορτικοστεροειδών
• Μυοχαλαρωτικά
• Αυχενικό κολάρο
• Αυχενική έλξη
• Αντιβιοτικά, αν έχετε μόλυνση
• Νοσοκομειακή περίθαλψη, αν η αιτία είναι έμφραγμα ή μηνιγγίτιδα
• Εγχείρηση, η οποία σπάνια απαιτείται

Υφίστανται, βέβαια, και εναλλακτικές θεραπείες, όπως:

• Βελονισμός
• Χειροπρακτική
• Μασάζ
• Υποδόρια ηλεκτρική νευρική διέγερση

Είναι υψίστης σημασίας να βεβαιωθείτε ότι βλέπετε έναν πιστοποιημένο επαγγελματία για τις παραπάνω εναλλακτικές θεραπείες.

Πώς να απαλύνετε τον αυχενικό πόνο κατ’ οίκον

Αν έχετε ασθενή αυχενικό πόνο ή ακαμψία, ακολουθήστε τα παρακάτω απλά βήματα για την ανακούφισή του:

• Εφαρμόστε πάγο για τις πρώτες ημέρες. Ύστερα εφαρμόστε θερμότητα με θερμοφόρα, ζεστή κομπρέσα ή ζεστό μπάνιο.
• Λάβετε μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα, όπως η ιβουπροφαίνη ή η παρακεταμόλη.
• Απέχετε για λίγες ημέρες από αθλήματα ή άλλες δραστηριότητες που επιδεινώνουν τον πόνο. Όταν επιστρέψετε στην καθημερινότητά σας, χρειάζονται προσεκτικές κινήσεις, ώστε να αποφύγετε μία νέα πρόκληση πόνου.
• Εκτελέστε ασκήσεις για τον αυχένα κάθε μέρα. Εκτείνετε αργά το κεφάλι σας δεξιά-αριστερά και μπρος-πίσω.
• Διατηρείστε μία σωστή στάση σώματος.
• Αποφύγετε να κρατάτε το τηλέφωνό σας ακουμπώντας το κεφάλι στον ώμο σας.
• Μην παραμένετε για πολύ ώρα σε μία στάση. Να κινείστε συχνά.
• Κάνετε ένα απαλό αυχενικό μασάζ.
• Χρησιμοποιείστε ορθοπεδικό μαξιλάρι για τον ύπνο.
• Μην χρησιμοποιείτε κολάρο χωρίς την έγκριση του γιατρού. Αν δεν κάνετε σωστή χρήση του, αυτό μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματά σας.

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη προοπτική για τα άτομα με αυχενικό πόνο;

Πολλοί άνθρωποι βιώνουν πόνο στον αυχένα εξαιτίας της λανθασμένης στάσης σώματος και της μυϊκής τάσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις η λύση είναι η καλή στάση σώματος (και κατά την διάρκεια του ύπνου) και η ξεκούραση των μυών του αυχένα. Έτσι ο πόνος θα υποχωρήσει.

Επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν ο πόνος δεν βελτιώνεται με την κατ’ οίκον φροντίδα.

Βιβλιογραφία

• Greenlee JE. (2017). Acute bacterial meningitis.
  com/home/brain,-spinal-cord,-and-nerve-disorders/meningitis/acute-bacterial-meningitis
• Mayo Clinic Staff. (2018). Neck pain.
  org/symptoms/neck-pain/basics/definition/sym-20050882
• Neck pain. (2013).
  aaos.org/topic.cfm?topic=A00231