Τι προκαλεί πρησμένους αστραγάλους;

Το πρήξιμο στο άκρο ποδός, το πόδι και τον αστράγαλο είναι γνωστό ως περιφερικό οίδημα. Ο όρος αυτός αναφέρεται στην συσσώρευση υγρού στα συγκεκριμένα μέρη του σώματος. Συνήθως δεν προκαλεί πόνο, εκτός και αν οφείλεται σε τραυματισμό. Το πρήξιμο είναι ιδιαίτερα εμφανές στα κάτω άκρα λόγω της βαρύτητας.

Εμφανίζεται πιο συχνά στους ηλικιωμένους και μπορεί να συμβεί είτε στην μία είτε και στις δύο πλευρές του σώματος, επηρεάζοντας μία ή περισσότερες περιοχές των κάτω άκρων.

Το πρήξιμο στο πόδι, το άκρο ποδός και τον αστράγαλο συνήθως δεν φέρει απειλητικούς για την υγεία κινδύνους. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζετε πότε πρέπει να επισκεφθείτε έναν γιατρό. Το πρήξιμο ορισμένες φορές μπορεί να υποδηλώνει την ύπαρξη μιας σοβαρής νόσου που χρήζει άμεσης θεραπείας.

Κοινές αιτίες οιδήματος που ποδιού, του άκρου ποδός και του αστραγάλου

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η αιτία πίσω από το πρήξιμο σχετίζεται με τον τρόπο ζωής ή τις καθημερινές συνήθειες, όπως:

• Η παχυσαρκία: Η πλεονάζουσα μάζα σώματος μπορεί να μειώσει την αιματική κυκλοφορία, οδηγώντας στην συσσώρευση υγρού στα κάτω άκρα.
• Η ορθοστασία ή η καθιστή θέση για παρατεταμένο χρονικό διάστημα: Όταν οι μύες είναι αδρανείς, δεν διοχετεύουν τα υγρά του σώματος προς την καρδιά. Έτσι, η κατακράτηση νερού και αίματος δύναται να προκαλέσει πρήξιμο στα πόδια.

Πρήξιμο ποδιού, άκρου ποδός και αστραγάλου εμφανίζεται, επίσης, όταν λαμβάνονται συγκεκριμένα φάρμακα, όπως:

• Οιστρογόνα ή τεστοστερόνη
• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ιβουπροφαίνη και η ασπιρίνη
• Στεροειδή
• Ορισμένα αντικαταθλιπτικά, συμπεριλαμβανομένων των τρικυκλικών και των αναστολέων μονοαμινοξειδάσης

Τα παραπάνω φάρμακα μπορούν να μειώσουν την αιματική ροή αυξάνοντας την πυκνότητα του αίματος, καταλήγοντας έτσι σε πρησμένα πόδια. Οφείλετε να μιλήσετε με τον γιατρό σας αν υποπτεύεστε ότι κάποιο φάρμακο είναι η αιτία του πρηξίματος στα κατώτερα άκρα. Μην σταματήσετε την λήψη του συγκεκριμένου φαρμάκου έως ότου συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Έτερες αιτίες πρηξίματος περιλαμβάνουν ιατρικές παθήσεις ή σωματικές αλλαγές, όπως:

• Θρόμβος στο πόδι. Ένας θρόμβος είναι μία μάζα κυττάρων του αίματος σε στερεή κατάσταση. Όταν δημιουργείται σε μία φλέβα του ποδιού, παρεμποδίζει την φυσιολογική αιματική ροή, προκαλώντας πρήξιμο και δυσφορία.
• Περικαρδίτιδα, μία χρόνια φλεγμονή του περικάρδιου, μιας μεμβράνης που περιβάλλει την καρδιά. Η πάθηση αυτή προκαλεί προβλήματα στην αναπνοή και σοβαρό, χρόνιο πρήξιμο σε πόδια και αστραγάλους.
• Φυσιολογικές ορμονικές αλλαγές. Τα μεταβαλλόμενα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης μπορούν να μειώσουν την αιματική ροή στα πόδια, οδηγώντας σε πρήξιμο. Οι εν λόγω διακυμάνσεις εμφανίζονται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και κατά τον έμμηνο κύκλο των γυναικών.
• Λεμφοίδημα. Καλείται επίσης και παρεμπόδιση ροής λέμφου, ακριβώς διότι δημιουργεί παρεμποδίσεις στο λεμφικό σύστημα. Το σύστημα αυτό συνίσταται από λεμφαδένες και αγγεία για την μεταφορά υγρών σε όλο το σώμα. Οποιοδήποτε εμπόδιο στην κυκλοφορία οδηγεί στην συσσώρευση υγρού στους ιστούς και την εμφάνιση πρηξίματος, κυρίως σε χέρια και πόδια.
• Τραυματισμός ή μόλυνση. Ένας τραυματισμός ή μία μόλυνση που επηρεάζει το πόδι, το άκρο ποδός ή τον αστράγαλο οδηγεί σε αυξημένη αιματική ροή στην περιοχή και αυτό παρουσιάζεται ως πρήξιμο.
• Κίρρωση. Ο όρος αυτός αναφέρεται στην κατάσταση σοβαρής ουλοποίησης του ήπατος που συχνά προκαλείται από το αλκοόλ ή από μόλυνση (ηπατίτιδα B και C). Η νόσος αυτή μπορεί να προκαλέσει αυξημένη αρτηριακή πίεση και μειωμένη κυκλοφορία στα κάτω άκρα.
• Φλεβική ανεπάρκεια. Η κατάσταση αυτή λαμβάνει χώρα όταν οι φλέβες αδυνατούν να αντλήσουν το αίμα αποτελεσματικά και συνεπώς αυτό συσσωρεύεται στα πόδια.
• Προεκλαμψία. Είναι μία κατάσταση που προκαλεί υψηλή αρτηριακή πίεση κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, κάτι το οποίο καταλήγει σε ελαττωμένη κυκλοφορία και πρήξιμο στο πρόσωπο, τα χέρια και τα πόδια.

Κατ’ οίκον θεραπεία του πρηξίματος σε πόδια, άκρα ποδών και αστραγάλους

Υπάρχουν αρκετές θεραπείες που μπορείτε να δοκιμάσετε στο σπίτι αν τα πόδια, τα άκρα ποδών και οι αστράγαλοί σας πρήζονται τακτικά. Οι θεραπείες αυτές στοχεύουν στην μείωση του πρηξίματος.

• Η ελάττωση της κατανάλωσης αλατιού μπορεί να οδηγήσει στην μείωση του υγρού που συσσωρεύεται στα πόδια σας.
• Σταθείτε όρθιοι ή κινηθείτε τουλάχιστον μία φορά την ώρα, ιδιαίτερα αν κάθεστε ή στέκεστε ακίνητοι για παρατεταμένο χρονικό διάστημα.
• Ανυψώστε τα πόδια σας σε ύψος πάνω από την καρδιά όταν είστε ξαπλωμένοι. Τοποθετήστε ένα μαξιλάρι κάτω από τα πόδια σας για να αισθάνεστε πιο άνετα.
• Διατηρείστε ένα υγιές σωματικό βάρος.
• Παραμείνετε δραστήριοι και επικεντρωθείτε σε ασκήσεις έκτασης και κίνησης των ποδιών.
• Αποφύγετε περιοριστικά προϊόντα ένδυσης γύρω από τους μηρούς, όπως οι καλτσοδέτες.
• Φορέστε κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης.

Πότε να επισκεφθείτε έναν γιατρό για το πρήξιμο στα πόδια, τα άκρα ποδών και τους αστραγάλους

Ενώ το πρήξιμο στα κάτω άκρα δεν συνιστά συνήθως αιτία ανησυχίας, υπάρχουν περιπτώσεις όπου υποδηλώνει την ύπαρξη κάποιας νόσου. Παρακάτω παρατίθενται μερικές γενικές κατευθυντήριες γραμμές που θα σας βοηθήσουν να ταυτοποιήσετε πότε το πρήξιμο απαιτεί μία επίσκεψη στον γιατρό ή στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών.

Οφείλετε να προγραμματίσετε ένα ραντεβού με τον γιατρό σας όσο το δυνατόν συντομότερα αν:

• Είστε έγκυος και βιώνετε ξαφνικό ή έντονο πρήξιμο.
• Έχετε ηπατική νόσο και εμφανίζετε πρήξιμο στα πόδια.
• Η θερμοκρασία του σώματός σας είναι υψηλότερη από το φυσιολογικό.
• Πάσχετε από κάποια καρδιακή ή νεφρική ασθένεια και βιώνετε πρήξιμο.
• Το πρήξιμο επιδεινώνεται.
• Έχετε δοκιμάσει κατ’ οίκον θεραπείες δίχως αποτέλεσμα.
• Οι πρησμένες περιοχές είναι ερυθρές και ζεστές στην αφή.

Οφείλετε να κατευθυνθείτε στο πλησιέστερο νοσοκομείο αν βιώνετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα μαζί με πρήξιμο στα κάτω άκρα:

• Σύγχυση
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Πόνο, πίεση ή σφίξιμο στο στήθος
• Ζάλη ή λιποθυμία

Τι να περιμένετε από το ραντεβού με τον γιατρό σας

Κατά την διάρκεια του ραντεβού, ο γιατρός θα πραγματοποιήσει κλινική εξέταση και θα σας κάνει ερωτήσεις σχετικά με τα συμπτώματά σας. Θα κληθείτε να εξηγήσετε:

• Πού παρατηρείτε το πρήξιμο
• Τις περιόδους της ημέρας που το πρήξιμο τείνει να επιδεινώνεται
• Άλλα συμπτώματα που τυχόν βιώνετε
• Τους παράγοντες που θεωρείτε πως καλυτερεύουν ή χειροτερεύουν το πρήξιμο

Προκειμένου ο γιατρός να διαγνώσει την αιτία του πρηξίματος, θα ζητήσει μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες εξετάσεις:

• Υπέρηχο, για τον έλεγχο οργάνων, αιμοφόρων αγγείων και ιστών
• Εξετάσεις αίματος, για τον έλεγχο της κατάστασης του αίματος, της ηπατικής και νεφρικής λειτουργίας, καθώς και του επιπέδου των ηλεκτρολυτών
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα, για τον έλεγχο της καρδιακής λειτουργίας
• Ακτίνες-Χ, για την απεικόνιση των οστών ή άλλων ιστών

Αν το πρήξιμο σχετίζεται με τον τρόπο ζωής σας ή κάποιο μικροτραυματισμό, ο γιατρός κατά πάσα πιθανότητα θα σας συστήσει κατ’ οίκον θεραπείες. Αν, όμως, είναι αποτέλεσμα κάποιας ιατρικής πάθησης, το πρώτο βήμα έγκειται στην θεραπεία αυτής. Το πρήξιμο μπορεί να μειωθεί με συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως διουρητικά. Επειδή, όμως, τα φάρμακα αυτά προκαλούν παρενέργειες, συνήθως χρησιμοποιούνται μόνο εάν οι κατ’ οίκον θεραπείες δεν φέρουν αποτελέσματα.

Πρόληψη του πρηξίματος σε πόδια, άκρα ποδών και αστραγάλους

Το πρήξιμο στα κάτω άκρα δεν μπορεί πάντοτε να προληφθεί. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια βήματα που μπορείτε να κάνετε προς την κατεύθυνση αυτή, όπως:

• Αποφύγετε να παραμένετε καθιστοί ή όρθιοι για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Σηκωθείτε ή κινηθείτε τακτικά.
• Ενσωματώστε την τακτική άσκηση στην καθημερινότητά σας, ώστε να διατηρήσετε μία φυσιολογική αιματική ροή. Για τους ενήλικες από 18 ως 64 ετών, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά 150 λεπτά μέτριας έντασης άσκησης ή 75 λεπτά υψηλής έντασης άσκησης την εβδομάδα.
• Ρυθμίστε την πρόσληψη αλατιού. Η κλινική Mayo συνιστά ότι οι ενήλικες ως 51 ετών δεν πρέπει να καταναλώνουν πάνω από 2.300 mg αλατιού την ημέρα. Οι ενήλικες άνω των 51 ετών και άτομα με συγκεκριμένες ιατρικές παθήσεις πρέπει να διατηρούν την πρόσληψη αλατιού κάτω από 1.500 mg την ημέρα.

Βιβλιογραφία

• Mayo Clinic Staff. (2014, April 11). Leg swelling
  com/health/leg-swelling/MY00592
• Mayo Clinic Staff. (2013, May 30). Sodium: How to tame your salt habit
  org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/sodium/art-20045479
• Physical activity and adults. (n.d.)
  int/dietphysicalactivity/factsheet_adults/en/
• Swollen feet and legs (edema). (n.d.)
  com/health-resource-center/leg/swollen-feet-legs-edema
• What you should know about swelling in your legs. (2015, July 13)
  clevelandclinic.org/2015/07/what-you-should-know-about-swelling-in-your-legs/