Τι είναι ο προγναθισμός;

Εάν η γνάθος σας προεξέχει, η πάθηση είναι γνωστή ως προγναθισμός. Το χαρακτηριστικό αυτό επίσης ονομάζεται και γνάθος Habsburg. Τυπικά, ο προγναθισμός αναφέρεται στην κατάσταση που η κάτω γνάθος προεξέχει περισσότερο από το φυσιολογικό. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τύποι προγραμματισμού:

• Προγναθισμός κάτω γνάθου: η κάτω γνάθος προεξέχει
• Προγναθισμός άνω γνάθου: η άνω γνάθος προεξέχει
• Προγναθισμός δύο γνάθων: τόσο η αν όσο και η κάτω γνάθος προεξέχουν

Ο προγναθισμός μπορεί να προκαλέσει την προεξοχή των πάνω ή των κάτω δοντιών, ανάλογα με το ποια γνάθος επηρεάζεται. Ο προγναθισμός μπορεί να αποτελεί ένδειξη υποκείμενης πάθησης που απαιτεί θεραπεία.

Μιλήστε στο γιατρό σας αν υποπτεύεστε ότι η γνάθος σας προεξέχει και έχετε δυσκολία στην ομιλία, τη μάσηση ή το δάγκωμα.

Ποιες είναι οι αιτίες του προγναθισμού;

Κάποια άτομα γεννιούνται με μεγαλύτερη γνάθο που είναι κληρονομική και δεν προκαλείται από υποκείμενη πάθηση.

Σε άλλες περιπτώσεις, ο προγναθισμός μπορεί να είναι ένδειξη μιας από τις ακόλουθες παθήσεις, οι οποίες είναι εξαιρετικά σπάνιες:

• Η ακρομεγαλία συμβαίνει όταν το σώμα παράγει υπερβολικά μεγάλη ποσότητα αυξητικής ορμόνης. Αυτό προκαλεί τη διόγκωση των ιστών, συμπεριλαμβανομένης της κάτω γνάθου.
• Το σύνδρομο βασικοκυτταρικών σπίλων είναι μία σπάνια κληρονομική διαταραχή που προκαλεί ανώμαλα χαρακτηριστικά του προσώπου, συμπεριλαμβανομένου του προγναθισμού σε κάποιες περιπτώσεις.
• Η ακροδυσόστωση είναι μία πολύ σπάνια συγγενής πάθηση που επηρεάζει την ανάπτυξη των οστών. Τα άτομα με την εν λόγω πάθηση τείνουν να έχουν κοντά χέρια και πόδια, μικρή μύτη και μικρή άνω γνάθο, κάτι το οποίο καθιστά την κάτω γνάθο να φαίνεται μεγαλύτερη.

Πότε πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας

Πολλά άτομα έχουν προγναθικό πρόσωπο από τη γέννηση και αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα. Ο προγναθισμός μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές που απαιτούν θεραπεία, όπως κακή σύγκλειση των δοντιών.

Αν έχετε προγναθισμό που προκαλείται από μία υποκείμενη ιατρική πάθηση, όπως γιγαντισμό ή ακρομεγαλία, μπορεί να χρειαστείτε επιπρόσθετη θεραπεία.

Ο γιγαντισμός είναι μία αύξηση στην αυξητική ορμόνη προτού κλείσουν οι πλάκες ανάπτυξης των οστών, και η πάθηση είναι παρούσα στα παιδιά. Η ακρομεγαλία είναι επίσης αύξηση στην αυξητική ορμόνη, αλλά συμβαίνει όταν οι πλάκες ανάπτυξης έχουν κλείσει και παρατηρείται συνήθως στους ενήλικες.

Κακή σύγκλειση δοντιών

Ο προγναθισμός μπορεί να προκαλέσει στην κακή σύγκλειση των δοντιών, που συμβαίνει όταν τα δόντια δεν είναι σωστά ευθυγραμμισμένα.

Η κακή σύγκλειση μπορεί με τη σειρά της να προκαλέσει προβλήματα στο δάγκωμα, τη μάσηση ή την ομιλία.

Επίσης, είναι πιο δύσκολο να καθαρίσετε σωστά τα δόντια σας, κάτι το οποίο αυξάνει τον κίνδυνο ασθένειας των ούλων και τερηδόνας.

Αν πιστεύετε ότι τα δόντια σας δεν έχουν καλή σύγκλειση, επισκεφτείτε τον οδοντίατρό σας. Εκείνος θα ελέγξει τη σύγκλειση των δοντιών, θα ζητήσει μία ακτινογραφία ακτίνων-Χ και μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν ορθοδοντικό για θεραπεία αν κριθεί απαραίτητο.

Ακρομεγαλία

Η ακρομεγαλία είναι σπάνια και επηρεάζει 60 άτομα στο 1 εκατομμύριο. Η πιο κοινή αίτια της ακρομεγαλίας είναι ένας όγκος στην υπόφυση ή σε άλλα μέρη του σώματος.

Αν δεν αντιμετωπιστεί, η ακρομεγαλία αυξάνει τον κίνδυνο:

• Διαβήτη
• Υπέρτασης
• Καρδιοπάθειας

Επίσης μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές, όπως προβλήματα όρασης και αρθρίτιδα.

Επικοινωνήστε γιατρός σας αν έχετε προεξέχουσα γνάθο και άλλα συμπτώματα ακρομεγαλίας, όπως:

• Προεξέχοντα υπερόφρυα τόξα
• Πλατιά μύτη
• Κενό μεταξύ των δοντιών
• Οίδημα στα άκρα των χεριών και των ποδιών
• Οίδημα στις αρθρώσεις
• Μυϊκή αδυναμία
• Πόνο στις αρθρώσεις

Σύνδρομο βασικοκυτταρικών σπίλων

Το σύνδρομο βασικοκυτταρικών σπίλων, ή σύνδρομο Gorlin, επηρεάζει περίπου 1 στα 31.000 άτομα. Το σύνδρομο βασικοκυτταρικών σπίλων αυξάνει τον κίνδυνο ενός τύπου καρκίνου του δέρματος, που ονομάζεται καρκίνωμα βασικών κυττάρων.

Αν εμφανίζετε ασυνήθιστες κηλίδες ή όγκους στο δέρμα, ενημερώστε το γιατρό σας. Αν ο γιατρός υποπτεύεται ότι αυτοί οι όγκοι μπορεί να είναι καρκινικοί, θα σας παραπέμψει σε ένα δερματολόγο.

Σε σοβαρές περιπτώσεις, το σύνδρομο βασικοκυτταρικών σπίλων μπορεί να επηρεάσει το νευρικό σύστημα και να προκαλέσει επιπλοκές, όπως:

• Τύφλωση
• Κώφωση
• Επιληπτικές κρίσεις
• Νοητική υστέρηση

Ενημερώστε το γιατρό σας αν εσείς ή το παιδί σας έχει προεξέχουσα γνάθο και άλλα συμπτώματα συνδρόμου βασικοκυτταρικών σπίλων, όπως:

• Μεγάλο κεφάλι
• Χειλεοσχιστία
• Μάτια που απέχουν μεταξύ τους
• Λακούβες στις παλάμες των χεριών ή στα πέλματα
• Προβλήματα στη σπονδυλική στήλη, όπως σκολίωση ή κύφωση

Ακροδυσόστωση

Η ακροδυσόστωση είναι εξαιρετικά σπάνια. Έχουν καταγραφεί μόνο 80 περιπτώσεις, σύμφωνα με το Διεθνές Ίδρυμα Οστεοπόρωσης.

Τα παιδιά γεννιούνται με την εν λόγω πάθηση. Αν το παιδί σας έχει ακροδυσόστωση, αυτό αυξάνει τον κίνδυνο αρθρίτιδας και συνδρόμου καρπιαίου σωλήνα.

Μπορεί επίσης να περιορίσει την ικανότητά του να κινεί τα χέρια, τους αγκώνες και τη σπονδυλική στήλη.

Μπορεί επίσης να επηρεάσει τη νοητική ανάπτυξη, κάτι το οποίο θα οδηγήσει σε προβλήματα στο σχολείο ή σε άλλες πτυχές της ζωής.

Πραγματοποιήστε ένα ραντεβού με το γιατρό αν το παιδί σας έχει προεξέχουσα γνάθο και άλλες ενδείξεις ακροδυσόστωσης, όπως:

• Χαμηλό ύψος
• Κοντά χέρια ή πόδια
• Παραμορφωμένα άκρα χεριών και ποδιών
• Ασυνήθιστη κάμψη στη σπονδυλική στήλη
• Μικρή μύτη με στροφή προς τα πάνω
• Μάτια που απέχουν μεταξύ τους
• Αυτιά σε χαμηλή θέση
• Προβλήματα ακοής
• Νοητική υστέρηση

Πώς αντιμετωπίζεται ο προγναθισμός;

Ο ορθοδοντικός μπορεί να επιδιορθώσει την προεξέχουσα γνάθο και την κακή σύγκλειση των δοντιών με σιδεράκια. Ένας χειρουργός μπορεί να διορθώσει την προεξέχουσα γνάθο με ορθογναθική χειρουργική επέμβαση.

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ο χειρουργός θα απομακρύνει και θα επανατοποθετήσει μέρη των οστών της γνάθου.

Συνήθως, ο προγναθισμός συμβαίνει με την ύπαρξης μία μικρότερης γνάθου, επομένως η μικρή γνάθος θα επιμηκυνθεί ελαφρώς, ενώ η μεγαλύτερη γνάθος θα μειωθεί. Ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει βίδες, σύρματα ή άλλες συσκευές για να διατηρήσει τη γνάθο στη σωστή θέση καθώς επουλώνεται.

Πιθανώς θα χρειαστεί να φοράτε σιδεράκια πριν και μετά τη χειρουργική επέμβαση ώστε τα δόντια να έρθουν στη νέα τους θέση.

Αν έχετε προγναθισμό που προκαλείται από μία υποκείμενη ιατρική πάθηση, ο γιατρός θα σας προτείνει επιπλέον θεραπείες για την αντιμετώπισή της.

Ακρομεγαλία

Αν έχετε ακρομεγαλία που προκαλείται από όγκο, ο γιατρός θα σας προτείνει χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί ακτινοθεραπεία για τη συρρίκνωσή του.

Επιπλέον, ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει φάρμακα για τον έλεγχο της ποσότητας αυξητικής ορμόνης που το σώμα απελευθερώνει ή για την παρεμπόδιση της δράσης της αυξητικής ορμόνης.

Σύνδρομο βασικοκυτταρικών σπίλων

Αν έχετε σύνδρομο βασικοκυτταρικών σπίλων, το θεραπευτικό πλάνο θα εξαρτηθεί από τα μέρη του σώματος που επηρεάζονται.

Αν αναπτύξετε καρκίνωμα βασικών κυττάρων, ο γιατρός θα σας προτείνει χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεσή του.

Ακροδυσόστωση

Αν εσείς ή το παιδί σας έχει ακροδυσόστωση, ο γιατρός θα σας προτείνει θεραπεία με βάση του πώς η κατάσταση επηρεάζει εσάς ή το παιδί.

Για παράδειγμα, μπορεί να σας προτείνει χειρουργική επέμβαση για την επιδιόρθωση ανωμαλιών των οστών. Μπορεί να συνταγογραφήσει διατροφικά συμπληρώματα για την προώθηση της ανάπτυξης. Επίσης, μπορεί να χρειαστεί να παραπεμφθείτε σε λογοθεραπευτή ή εργοθεραπευτή για την αντιμετώπιση της νοητικής υστέρησης.

Τι συμβαίνει μετά τη χειρουργική επέμβαση επιδιόρθωσης της γνάθου;

Μετά τη χειρουργική επέμβαση επιδιόρθωσης της γνάθου, θα χρειαστεί να ακολουθείται μία τροποποιημένη διατροφή για όσο διάστημα η γνάθος επουλώνεται. Όταν αναρρώσετε, συνήθως μετά από έξι εβδομάδες, θα μπορείτε να επιστρέψετε στην κανονική διατροφή σας.

Ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει παυσίπονα για τη μείωση του πόνου στο διάστημα της ανάρρωσης.

Αν δεν εμφανίσετε επιπλοκές από τη χειρουργική επέμβαση, θα είστε σε θέση να επιστρέψετε στο σχολείο ή την εργασία μέσα σε μία με τρεις εβδομάδες μετά την επέμβαση.

Η γνάθος θα χρειαστεί περίπου 9 έως 12 μήνες για να επουλωθεί πλήρως. Συμβουλευτείτε το γιατρό σας αναφορικά με τη μετεγχειρητική ανάρρωση και πότε μπορείτε να επιστρέψετε στις καθημερινές σας δραστηριότητες.

Μπορεί να προληφθεί ο προγναθισμός;

Δεν υπάρχει τρόπος πρόληψης του προγναθισμού που προκαλείται από κληρονομικές ή γενετικές παθήσεις, όπως το σύνδρομο βασικοκυτταρικών σπίλων.

Εάν σχεδιάζετε να αποκτήσετε παιδιά και επιθυμείτε να μάθετε αν υπάρχει πιθανότητα κληροδότησης μιας γενετικής πάθησης σε αυτά, θα πρέπει να επισκεφτείτε έναν γενετικό σύμβουλο.

Σύνοψη

Ο προγναθισμός συμβαίνει όταν η κάτω, η άνω ή και οι δυο γνάθοι προεξέχουν πέρα από το φυσιολογικό εύρος. Αυτό μπορεί να προκαλείται από γενετικές ή κληρονομικές παθήσεις ή να εμφανιστεί λόγω αγνώστων αιτιών.

Για την ευθυγράμμιση της γνάθου, ο γιατρός θα σας παραπέμψει σε έναν ορθοδοντικό ή πλαστικό χειρουργό για επιδιορθωτική χειρουργική επέμβαση.

Αν τα δόντια δεν έχουν καλή σύγκλειση λόγω του προγναθισμού, θα πρέπει να επισκεφτείτε έναν ορθοδοντικό, ο οποίος θα φέρει τα δόντια στη σωστή τους θέση.

Εάν ο προγναθισμός προκαλείται από κάποια άλλη πάθηση, ο γιατρός θα σας προτείνει επιπλέον θεραπείες.

Βιβλιογραφία

Acrodysostosis. (2016).
rarediseases.info.nih.gov/diseases/5724/acrodysostosis

Acromegaly. (2017).
rarediseases.org/rare-diseases/acromegaly/

Basal cell nevus syndrome (Gorlin syndrome). (n.d.).
hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/basal-cell-nevus-syndrome-gorlin-syndrome

Bello MO, et al. (2019). Gigantism and acromegaly.
ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538261/

Gorlin syndrome. (2019).
ghr.nlm.nih.gov/condition/gorlin-syndrome

Gosau M, et al. (2009). Mandibular prognathism caused by acromegaly — A surgical orthodontic case. DOI:
10.1186/1746-160X-5-16

Mayo Clinic Staff. (2018). Jaw surgery.
mayoclinic.org/tests-procedures/jaw-surgery/about/pac-20384990

National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. (2012).
niddk.nih.gov/health-information/endocrine-diseases/acromegaly

Prognathism. (2018).
medlineplus.gov/ency/article/003026.htm?_ga=2.74595026.1371990936.1571440306-1843569372.1569289597