Τι είναι τα σκούρα ούρα;

Τα σκούρα ούρα έχουν ένα βαθύτερο χρώμα από το σύνηθες κίτρινο χρώμα των ούρων. Συνήθως είναι καφέ, σκούρο κίτρινο ή μαύρο.

Τα ούρα παράγονται από τους νεφρούς. Όταν προσλαμβάνετε υγρά και τροφές, αυτά περνούν από το πεπτικό σύστημα εντός του κυκλοφορικού συστήματος και των νεφρών όπου φιλτράρονται. Οι νεφροί απομακρύνουν τα απόβλητα και τα πλεονάζοντα υγρά μέσω των ούρων.

Οι ουρητήρες είναι οι σωλήνες που συνδέουν τους νεφρούς στην ουροδόχο κύστη. Η ουροδόχος κύστη αδειάζει τα ούρα μέσω της ουρήθρας, του σωλήνα από τον οποίο απομακρύνονται τα ούρα το σώμα.

Ιδανικά, τα ούρα σας θα πρέπει να έχουν ένα ωχρό κίτρινο χρώμα. Αυτό υποδεικνύει ότι είστε ενυδατωμένοι. Τα ούρα φυσικά περιέχουν ορισμένες κίτρινες χρωστικές που ονομάζονται ουροχολινογόνα. Όσο πιο σκούρα είναι τα ούρα τόσο μεγαλύτερη είναι η συγκέντρωσή τους.

Τα σκούρα ούρα οφείλονται κυρίως στην αφυδάτωση. Ωστόσο, μπορεί να αποτελούν ένδειξη ότι πλεονάζοντα, ασυνήθιστα ή δυνητικά επικίνδυνα προϊόντα κυκλοφορούν στο σώμα. Για παράδειγμα, τα σκούρα καφέ ούρα μπορεί να υποδεικνύουν ηπατική νόσο λόγω της ύπαρξης χολής σε αυτά.

Τα ούρα που περιέχουν αίμα ή εμφανίζουν κοκκινωπό χρώμα αποτελούν ένδειξη άλλων προβλημάτων, όπως βλάβης των νεφρών. Εάν παρουσιάσετε αυτά τα συμπτώματα, είναι σημαντικό να επισκεφθείτε το γιατρό σας.

Με ποιες ασθένειες που σχετίζονται τα σκούρα ούρα;

Παθήσεις που σχετίζονται με την ύπαρξη σκούρων ούρων περιλαμβάνουν:

• Ηπατίτιδα
• Ραβδομυόλυση
• Κίρρωση
• Σπειραματονεφρίτιδα
• Αφυδάτωση
• Τραύμα
• Απόφραξη των χοληφόρων
• Πέτρες στην ουροδόχο κύστη
• Καρκίνος της ουροδόχου κύστεως
• Ίκτερος
• Ηπατική νόσος
• Καρκίνος των νεφρών
• Καρκίνος του παγκρέατος
• Ελονοσία
• Θαλασσαιμία
• Πορφυρία
• Παρενέργειες αντιπηκτικών φαρμάκων
• Πέτρες στους νεφρούς

Η υπερβολική ή εξαντλητική σωματική δραστηριότητα μπορεί επίσης να συνεισφέρει στην εμφάνιση σκούρων ούρων. Η έντονη άσκηση προκαλεί βλάβες στους μύες, με αποτέλεσμα το σώμα να απελευθερώνει μεγάλη ποσότητα παραπροϊόντων εντός των ούρων. Το αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση ροζ ούρων ή ούρων στο χρώμα της cola.

Μερικές φορές, είναι δύσκολο να καθοριστεί εάν τα σκούρα ούρα οφείλονται σε αφυδάτωση ή σε άλλες αιτίες. Συνήθως, τα σκούρα ούρα που οφείλονται σε αφυδάτωση έχουν ένα χαρακτηριστικό χρώμα μελιού ή κεχριμπαριού.

Τα σκούρα ούρα που οφείλονται σε άλλες αιτίες μπορεί να είναι καφέ ή κόκκινα. Κάποια άτομα έχουν ούρα που ομοιάζουν σχεδόν σαν σιρόπι. Αυτή είναι η περίπτωση όταν το άτομο έχει κάποια ηπατική η νεφρική νόσο.

Αν είστε αφυδατωμένοι, μπορεί να παρουσιάσετε επιπρόσθετα συμπτώματα πέραν των σκούρων ούρων, όπως:

• Ζάλη
• Ξηροστομία
• Ξηροδερμία
• Πονοκέφαλο
• Δίψα
• Δυσκοιλιότητα

Εάν αρχίσετε να πίνετε περισσότερο νερό και τα ούρα σας αποκτήσουν ένα πιο ανοιχτό χρώμα, τότε μπορείτε να διαπιστώσετε ότι η αφυδάτωση ήταν η αιτία των σκούρων ούρων.

Εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν το χρώμα των ούρων

Μερικές φορές, τα σκούρα ούρα δεν σχετίζονται με την ενυδάτωση ή τη γενικότερη εικόνα της υγείας σας. Αντιθέτως, σχετίζονται με κάτι που φάγατε ή ήπιατε ή με κάποιο φάρμακο που λάβατε.

Εάν τα ούρα σας είναι σκούρα, σκεφτείτε τι έχετε φάει. Εάν έχετε καταναλώσει παντζάρια, μούρα, ραβέντι ή φάβα, όλα μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση σκούρου χρώματος των ούρων.

Ορισμένα φάρμακα μπορεί επίσης να προκαλέσουν σκούρα ούρα. Συνήθως ο γιατρός θα σας ενημερώσει εκ των προτέρων εάν αυτό αποτελεί πιθανή παρενέργεια κάποιου φαρμάκου. Ορισμένα παραδείγματα τέτοιων φαρμάκων είναι τα εξής:

• Καθαρτικά με senna
• Χημειοθεραπευτικά φάρμακα
• Ριφαμπικίνη
• Βαρφαρίνη
• Φαιναζοπυριδίνη

Πότε πρέπει να καλέσετε τον γιατρό σας

Θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική φροντίδα εάν παρατηρήσετε αίμα στα ούρα ή έχετε σκούρα ουρά των οποίων το χρώμα δε βελτιώνεται ύστερα από την κατανάλωση νερού. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε την ακριβή αιτία των συμπτωμάτων σας.

Εάν έχετε σκούρα ούρα που συνοδεύονται από έντονο πόνο, ιδιαίτερα στη μέση, μπορεί να έχετε πέτρες στους νεφρούς ή λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος.

Εάν δεν μπορείτε να επισκεφτείτε αμέσως το γιατρό σας ή αν ο πόνος και οποιαδήποτε άλλα συμπτώματα επιδεινώνονται ή συνοδεύονται από ναυτία, εμετό και υψηλό πυρετό, καλέστε το 166.

Πώς διαγιγνώσκεται η αιτία των σκούρων ούρων και ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές;

Εάν βιώνετε σκούρα ούρα που δεν οφείλονται σε αφυδάτωση ή παρενέργεια κάποιου φαρμάκου, θα χρειαστείτε μία πλήρη κλινική αξιολόγηση από το γιατρό σας. Ο γιατρός θα χρειαστεί το πλήρες ιατρικό ιστορικό σας και θα σας υποβάλει σε μία κλινική εξέταση και ανάλυση ούρων.

Για την ανάλυση ούρων, θα πρέπει να παρέχετε δείγμα των ούρων σας σε ένα ειδικό σκεύος. Στο εργαστήριο θα αναλύσουν τα ούρα σας για την παρουσία αρκετών παραγόντων που θα μπορούσαν να υποδεικνύουν την ύπαρξη κάποιας υποκείμενης πάθησης, όπως:

• Βακτηρίων
• Χολερυθρίνης
• Κρυστάλλων
• Γλυκόζης
• Πρωτεϊνών
• Ερυθρών αιμοσφαιρίων
• Λευκών αιμοσφαιρίων

Το εργαστήριο θα σας δώσει μία αναφορά με βάση τα παρακάτω:

• Με την οπτική εξέταση των ούρων θα διαπιστωθεί εάν τα ούρα είναι διαυγή, νεφελώδη ή έχουν αυξημένη συγκέντρωση, καθώς και ποιο είναι το χρώμα τους.
• Οι γενικές εξετάσεις περιλαμβάνουν πληροφορίες αναφορικά με την ύπαρξη χολερυθρίνης, αίματος, κετονών, πρωτεϊνών και γλυκόζης.
• Η μικροσκοπική εξέταση ελέγχει για την παρουσία βακτηρίων.

Ιδανικά, το δείγμα ούρων θα πρέπει να είναι τα πρώτα ούρα που αποβάλλετε το πρωί. Αυτά τα ούρα είναι πιο πιθανό να αναδείξουν τυχόν ανωμαλίες, εάν υπάρχουν, επειδή έχουν μεγαλύτερη συγκέντρωση από τα ούρα που παράγετε κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Εάν η ανάλυση ούρων αποκαλύψει μη φυσιολογικά αποτελέσματα, ο γιατρός θα ζητήσει πιο στοχευμένες εξετάσεις, όπως εξετάσεις αίματος ή καλλιέργεια ούρων, για να ταυτοποιήσει τον τύπο των βακτηρίων στα ούρα σας.

Επίσης, ένα πλήρες αιμοδιάγραμμα ή ένα μεταβολικό πάνελ θα βοηθήσουν το γιατρό να διαπιστώσει εάν υπάρχει πρόβλημα στη νεφρική ή την ηπατική λειτουργία.

Η θεραπεία θα εξαρτηθεί από το ιατρικό ιστορικό, τα συμπτώματα και τα αποτελέσματα των εργαστηριακών αναλύσεων και των λοιπών διαγνωστικών εξετάσεων.

Πώς μπορούν να προληφθούν τα σκούρα ούρα;

Εάν το χρώμα των ούρων σας οφείλεται σε φάρμακα, θα πρέπει να συνεχίσετε να τα παίρνετε. Θα πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε το γιατρό σας εάν ανησυχείτε ότι το χρώμα των ούρων σας επηρεάζεται από κάποια φαρμακευτική αγωγή. Μπορείτε επίσης να αποφεύγετε τροφές που είναι γνωστό ότι προκαλούν σκούρα ούρα.

Εάν τα σκούρα ούρα οφείλονται σε ανεπαρκή πρόσληψη υγρών, θα πρέπει να αρχίσετε να πίνετε περισσότερο νερό. Ιδανικά, θα πρέπει να παράγετε από 300 mL έως 3 L ούρων την ημέρα και να ουρείτε 4 με 6 φορές.

Προσπαθήστε να πίνετε ένα ποτήρι νερό όταν ξυπνάτε. Μπορείτε να αγοράσετε ένα μεγάλο μπουκάλι το οποίο να γεμίζετε με νερό και να το έχετε πάντα μαζί σας, ώστε να παραμείνετε ενυδατωμένοι. Ωστόσο, εάν τα ούρα σας είναι σχεδόν άχρωμα, αυτό αποτελεί ένδειξη ότι πίνετε πολύ νερό.

Οποιαδήποτε αλλαγή στο χρώμα των ούρων δεν οφείλεται στην κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών ή τη λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων, θα πρέπει να αναφέρεται στο γιατρό. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας αμέσως αν παρατηρήσετε αίμα στα ούρα σας.

Βιβλιογραφία

Abnormal urine colors. (n.d.).
pedclerk.bsd.uchicago.edu/page/abnormal-urine-colors

Mayo Clinic Staff. (2018). Dehydration.
mayoclinic.org/diseases-conditions/dehydration/basics/symptoms/con-20030056

Mayo Clinic Staff. (2017). Urine color.
mayoclinic.org/diseases-conditions/urine-color/basics/symptoms/con-20032831

Shah AP. (2017). Urination, excessive or frequent.
merckmanuals.com/home/kidney-and-urinary-tract-disorders/symptoms-of-kidney-and-urinary-tract-disorders/urination,-excessive-or-frequent

The meaning behind the color of urine. (2018).
urologyhealth.org/careblog/the-meaning-behind-the-color-of-urine

Urinalysis. (2019).
labtestsonline.org/understanding/analytes/urinalysis/tab/glance