Πώς ορίζεται η ταχεία αναπνοή;

Η ταχεία, ρηχή αναπνοή, η λεγόμενη και ταχύπνοια, εμφανίζεται όταν παίρνετε περισσότερες από το φυσιολογικό ανάσες σε μια δεδομένη στιγμή. Όταν ένα άτομο παίρνει ταχεία αναπνοή, κάποιες φορές πρόκειται για υπεραερισμό. Ο υπεραερισμός όμως συνήθως αναφέρεται στην ταχεία, βαθιά αναπνοή.

Ο μέσος ενήλικας παίρνει 12 με 20 αναπνοές ανά λεπτό σε φυσιολογικές συνθήκες. Η ταχεία αναπνοή δύναται να είναι αποτέλεσμα οποιασδήποτε κατάστασης, από άγχος ή άσθμα ως μια πνευμονολογική λοίμωξη ή καρδιακή ανεπάρκεια.

Ενημερώστε τον ιατρό σας όταν παίρνετε ταχείες, ρηχές αναπνοές ώστε να εξασφαλίσετε την λήψη άμεσης θεραπείας και την πρόληψη των επιπλοκών.

Πότε πρέπει να αναζητήσετε ιατρική μέριμνα;

Θα πρέπει να αντιμετωπίζετε την ταχεία, ρηχή αναπνοή ως επείγον περιστατικό σε κάθε περίπτωση, ιδιαίτερα την πρώτη φορά.

Θα πρέπει να καλέστε το 166 ή να αναζητήσετε επειγόντως ιατρική μέριμνα αν εμφανίσετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:

• μια μπλε-γκρίζα απόχρωση του δέρματος, των ονύχων, των χειλιών ή των ούλων
• λιποθυμία
• στηθάγχη
• θώρακα που καταρρέει με κάθε αναπνοή
• ταχεία αναπνοή που επιδεινώνεται
• πυρετό

Η ταχύπνοια δύναται να είναι το αποτέλεσμα πολλών διαφορετικών παθήσεων. Η κατάλληλη διάγνωση από τον ιατρό σας θα βοηθήσει στο να καθοριστεί και η αιτία. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αναφέρετε οποιαδήποτε περίπτωση ταχύπνοιας στον ιατρό σας.   

Ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν την ταχεία, ρηχή αναπνοή;

Οι αιτίες που προκαλούν την ταχεία, ρηχή αναπνοή είναι πολλές και περιλαμβάνουν τις λοιμώξεις, τον πνιγμό, τους θρόμβους αίματος και πολλά άλλα.

Οι λοιμώξεις

Οι λοιμώξεις που επηρεάζουν τους πνεύμονες, όπως η πνευμονία ή η βρογχίτιδα, μπορούν να προκαλέσουν δυσκολία στην αναπνοή, γεγονός το οποίο μεταφράζεται σε συντομότερες και ταχύτερες αναπνοές.

Για παράδειγμα, τα παιδιά του 1 έτους ή και μεγαλύτερα που πάσχουν από βρογχιολίτιδα μπορεί να παίρνουν περισσότερες από 40 αναπνοές ανά λεπτό.

Στην περίπτωση που αυτές οι λοιμώξεις επιδεινωθούν, οι πνεύμονες θα πληρωθούν με υγρό, γεγονός που δυσχεραίνει την ικανότητα του ατόμου να πάρει βαθιές αναπνοές. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μια λοίμωξη η οποία δεν θα τύχει θεραπείας μπορεί να αποβεί μοιραία.

Ο πνιγμός

Κατά τον πνιγμό, ένα αντικείμενο έχει φράξει τον αεραγωγό σας μερικώς ή ολικώς. Ακόμη κι αν έχετε την ικανότητα να αναπνέετε έστω κι ελάχιστα, η αναπνοή σας δεν θα είναι βαθιά η χαλαρή.

Στις περιπτώσεις πνιγμού, η άνεση ιατρική μέριμνα είναι ζωτικής σημασίας.

Οι θρόμβοι αίματος

Η πνευμονική εμβολή είναι ένας θρόμβος αίματος στον πνεύμονα, ο οποίος μπορεί να έχει ως συνέπεια τον υπεραερισμό ταυτόχρονα με:

• στηθάγχη
• βήχα
• ταχύ ή ανώμαλο καρδιακό χτύπο

Η διαβητική κετοξέωση (ΔΚΟ)

Η σοβαρή αυτή πάθηση εμφανίζεται όταν ο οργανισμός σας δεν παράγει επαρκή ποσότητα ινσουλίνης. Συνεπώς, κάποια οξέα, που ονομάζονται κετόνες, συσσωρεύονται στον οργανισμό σας.

Η ΔΚΟ συχνά οδηγεί σε ταχεία αναπνοή, η οποία με την σειρά της μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα αναπνευστική ανεπάρκεια και να αποβεί μοιραία.

Το άσθμα

Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση των πνευμόνων. Ο υπεραερισμός αποτελεί σύμπτωμα μιας κρίσης άσθματος.

Το άσθμα συχνά είναι η αιτία στην οποία οφείλεται η ταχεία και ρηχή αναπνοή των παιδιών, η οποία επιδεινώνεται την νύχτα, μετά από γυμναστική άσκηση ή κατά την επαφή αλλεργιογόνα και κρύο αέρα τα οποία πυροδοτούν την πάθηση.  

Οι κρίσεις άγχους

Ενώ το άγχος συχνά θεωρείται ως μια καθαρά ψυχική διαταραχή, μπορεί όμως να εμφανίσει και κλινικά συμπτώματα στον οργανισμό.

Οι κρίσεις άγχους είναι σωματικές αντιδράσεις στον φόβο ή το άγχος. Κατά την διάρκεια μιας κρίσης άγχους, μπορεί να εμφανίσετε ταχεία αναπνοή ή λαχάνιασμα.

Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)

Η ΧΑΠ είναι μια συνηθισμένη νόσος των πνευμόνων. Περιλαμβάνει την χρόνια βρογχίτιδα ή το εμφύσημα. Η βρογχίτιδα είναι φλεγμονή στους αεραγωγούς ενώ το εμφύσημα αναφέρεται στην καθολική βλάβη των αερόσακων των πνευμόνων.

Μεταβατική Ταχύπνοια στα Νεογνά (ΜΤΝ)

Η ΜΤΝ είναι μια πάθηση η οποία εμφανίζεται αποκλειστικά στα νεογνά. Αρχίζει αμέσως μετά την γέννηση και διαρκεί για μερικές ημέρες.

Τα βρέφη με ΜΤΝ παίρνουν περισσότερες από 60 αναπνοές ανά λεπτό. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν τα γογγυτά και την ρινική φλεγμονή.

Πώς διαγιγνώσκεται η ταχεία, ρηχή αναπνοή;

Ο ιατρός σας ίσως να σας χορηγήσει άμεσα κάποια θεραπεία ώστε να επιδιορθώσει το αναπνευστικό σας μοτίβο και να σας διευκολύνει να πάρετε βαθιές αναπνοές. Έπειτα θα σας κάνει κάποιες ερωτήσεις σχετικά με τα συμπτώματά σας ή την πάθησή σας.

Η θεραπεία σας μπορεί να περιλαμβάνει την λήψη αέρα εμπλουτισμένου με οξυγόνο με την βοήθεια μιας μάσκας.

Μόλις η κατάστασή σας σταθεροποιηθεί, ο ιατρός σας θα σας κάνει κάποιες ερωτήσεις οι απαντήσεις των οποίων θα τον βοηθήσουν να καταλήξει στην διάγνωση της αιτίας. Οι ερωτήσεις ίσως να περιλαμβάνουν:

• Πότε ξεκίνησαν τα προβλήματα με την αναπνοή σας;
• Λαμβάνετε κάποια φαρμακευτική αγωγή;
• Υποφέρετε από άλλες προϋπάρχουσες ιατρικές παθήσεις;
• Έχετε άλλα προβλήματα με την αναπνοή σας ή πάσχετε από κάποια πνευμονοπάθεια όπως άσθμα, βρογχίτιδα ή εμφύσημα;
• Νοσήσατε πρόσφατα από κρυολόγημα ή γρίπη;

Αφού ενημερωθεί για το ιατρικό σας ιστορικό, ο ιατρός σας θα ακροασθεί την καρδιά και τους πνεύμονές σας μέσω ενός στηθοσκοπίου. Θα χρησιμοποιήσει ένα παλμικό οξύμετρο, μια μικρή οθόνη την οποία θα φέρετε στο δάκτυλο, ώστε να ελέγξει τα επίπεδα του οξυγόνου.  

Αν κρίνει απαραίτητο, ο ιατρός σας μπορεί να ελέγξει τα επίπεδα του οξυγόνου σας με μια εξέταση αρτηριακού αερίου του αίματος. Για την εξέταση αυτή, θα λάβει ένα μικρό δείγμα αίματος από την αρτηρία σας και θα το αποστείλει για εργαστηριακή ανάλυση. Η εξέταση αυτή προκαλεί κάποια δυσφορία, οπότε υπάρχει η πιθανότητα ο ιατρός σας να εφαρμόσει κάποιο αναισθητικό (ένα παράγοντα μουδιάσματος) στην περιοχή πριν την λήψη του δείγματος αίματος.

Οι τομογραφίες απεικόνισης

Ο ιατρός σας μπορεί να θέλει να παρατηρήσει πιο προσεκτικά τους πνεύμονές σας ώστε να ελέγξει για κάποια πνευμονολογική βλάβη, για ενδείξεις κάποιου νοσήματος ή για κάποια λοίμωξη. Συνήθως οι ιατροί χρησιμοποιούν ακτινογραφίες Χ για την περίπτωση αυτή, αλλά κάποιες φορές μπορεί να είναι απαραίτητος ένας υπέρηχος.

Ποιοι είναι οι τρόποι αντιμετώπισης της ταχείας, ρηχής αναπνοής;

Οι τρόποι αντιμετώπισης ποικίλουν ανάλογα με την ακριβή αιτία που προκαλεί τα αναπνευστικά προβλήματα.

Οι πνευμονολογικές λοιμώξεις

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της ταχείας και ρηχής αναπνοής η οποία οφείλεται σε κάποια λοίμωξη είναι η χρήση εισπνευστήρα ο οποίος διανοίγει τους αεραγωγούς, όπως είναι η αλβουτερόλη, και η λήψη αντιβιοτικών τα οποία βοηθούν στην καταστολή της λοίμωξης.

Τα αντιβιοτικά ωστόσο δεν είναι αποτελεσματικά σε συγκεκριμένες λοιμώξεις. Στις περιπτώσεις αυτές, η θεραπεία των αναπνευστικών προβλημάτων ανοίγει τους αεραγωγούς και η λοίμωξη αυτοθεραπεύεται.

Οι χρόνιες παθήσεις

Οι χρόνιες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων του άσθματος και της ΧΑΠ, δεν θεραπεύονται. Ωστόσο, με την βοήθεια της θεραπείας μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε την ταχεία, ρηχή αναπνοή. Η αντιμετώπιση των παθήσεων αυτών μπορεί να περιλαμβάνει την λήψη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, την χρήση εισπνευστήρων αλλά και φιαλών οξυγόνου σε ακραίες περιπτώσεις.

Η ΔΚΟ αποτελεί μια σοβαρή επιπλοκή του διαβήτη και μπορεί επίσης να θεωρηθεί ιατρικά επείγον περιστατικό. Ο υπεραερισμός που οφείλεται στο διαβήτη απαιτεί θεραπεία με οξυγόνο καθώς και με ηλεκτρολύτες.

Οι διαταραχές άγχους

Αν εμφανίσετε ταχεία, ρηχή αναπνοή ως σύμπτωμα μια κρίσης πανικού, ο ιατρός σας είναι πιθανό να σας συστήσει ένα συνδυασμό θεραπειών και αγχολυτικών φαρμάκων. Τα φάρμακα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

• την αλπραζολάμη (Xanax)
• την κλοναζεπαμη (Klonopin)
• την βουσπιρόνη (Buspar)

Άλλοι τρόποι θεραπείας

Αν ακόμη υποφέρετε από ταχεία, ρηχή αναπνοή και οι προαναφερθέντες τρόποι θεραπείας δεν αποδειχτούν αποτελεσματικοί, ο ιατρός σας μπορεί να σας συνταγογραφήσει μια φαρμακευτική αγωγή βήτα-αναστολέων ώστε να διορθώσει την αναπνοή σας, όπως είναι η ακετοτολόλη, η ατενολόλη και η δισοπρολόλη.

Τα φάρμακα αυτά θεραπεύουν την ταχεία, ρηχή αναπνοή εξουδετερώνοντας τις συνέπειες της αδρεναλίνης, μιας στρεσογόνου ορμόνης η οποία αυξάνει τον καρδιακό χτύπο και την αναπνοή.

Τα βρέφη που πάσχουν από ΜΤΝ αντιμετωπίζουν την πάθηση με χρήση οξυγόνου και απαιτείται η χρήση αναπνευστικής μάσκας.

Πώς μπορώ να προλάβω την ταχεία, ρηχή αναπνοή;

Τα προληπτικά μέτρα εξαρτώνται από την αιτία που προκαλεί την  ταχεία αναπνοή. Για παράδειγμα, αν οφείλεται σε άσθμα, θα πρέπει να αποφεύγετε τα αλλεργιογόνα, την κοπιαστική γυμναστική άσκηση και ερεθιστικούς παράγοντες όπως είναι ο καπνός και η μόλυνση.

Ίσως να μπορέσετε να σταματήσετε τον υπεραερισμό πριν μετατραπεί σε επείγουσα κατάσταση. Αν βρίσκεστε σε φάση υπεραερισμού, θα πρέπει να αυξήσετε την πρόσληψη διοξειδίου του άνθρακα και να μειώσετε την πρόσληψη οξυγόνου.

Θα σας βοηθήσει να αναπνεύσετε αν τοποθετήσετε τα χείλη σας σαν να ρουφάγατε από ένα καλαμάκι και να προσπαθήσετε να αναπνεύσετε με αυτό τον τρόπο. Μπορείτε επίσης να κλείσετε το στόμα σας, έπειτα να καλύψετε το ένα ρουθούνι και να αναπνεύσετε από το άλλο ρουθούνι το οποίο παραμένει ανοιχτό.

Η αιτία στην οποία οφείλεται ο υπεραερισμός από τον οποίο υποφέρετε μπορεί να σας προκαλέσει δυσκολία στην λήψη προληπτικών μέτρων. Ωστόσο, η προσπάθεια να βρείτε έναν άμεσο τρόπο αντιμετώπισης της υποκείμενης αιτίας μπορεί να μην επιτρέψει την επιδείνωση του προβλήματος ή να αποτρέψει την συχνότερη εμφάνισή του.

Τι πρέπει να ξέρω γενικά για την ταχεία, ρηχή αναπνοή;

Η ταχεία, ρηχή αναπνοή αποτελεί ένδειξη ιατρικής ανησυχίας, αλλά η σοβαρότητά της ποικίλει.

Η λήψη διάγνωσης από κάποιο ιατρό σχετικά με την ταχεία αναπνοή αποτελεί πάντα καλή ιδέα – ιδιαίτερα στις περιπτώσεις νεογνών ή μικρών παιδιών τα οποία να μην δύνανται να εκφράσουν πλήρως τα συμπτώματά τους.

• Asthma. (2019).
  niaid.nih.gov/diseases-conditions/asthma
• Chronic obstructive pulmonary disease (COPD). (2018).
  report.nih.gov/nihfactsheets/viewfactsheet.aspx?csid=77
• Chourpiliadis C, et al. (2019). Physiology, respiratory rate.
  ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537306/
• Cough or difficult breathing. (2008).
  ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK143752/
• Jha K, et al. (2019). Transient tachypnea of the newborn.
  ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537354/
• De Moraes AG, et al. (2019). Effects of diabetic ketoacidosis in the respiratory system.
  ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6347653/
• Park SB, et al. (2019). Tachypnea.
  ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK541062/