Τι είναι η θρομβοπενία;

Το αίμα αποτελείται από αρκετούς τύπους κυττάρων. Αυτά τα κύτταρα κυκλοφορούν μέσα σε ένα υγρό που ονομάζεται πλάσμα. Οι τρεις τύποι κυττάρων του αίματος είναι:

• Τα ερυθρά αιμοσφαίρια
• Τα λευκά αιμοσφαίρια
• Τα αιμοπετάλια

Όταν το δέρμα υφίσταται τραυματισμό, αιμοπετάλια συσσωρεύονται στο σημείο και σχηματίζουν θρόμβο για τον τερματισμό της αιμορραγίας. Όταν δεν έχετε επαρκή αριθμό αιμοπεταλίων στο αίμα, δεν μπορούν να σχηματιστούν θρόμβοι.

Ο χαμηλός αριθμός αιμοπεταλίων ονομάζεται θρομβοπενία. Η πάθηση κυμαίνεται από ήπια έως σοβαρή, ανάλογα με την υποκείμενη αιτία.

Για κάποια άτομα, η συμπτωματολογία περιλαμβάνει έντονη αιμορραγία και μπορεί να οδηγηθούν στο θάνατο αν δεν λάβουν θεραπεία. Άλλοι μπορεί να μην παρουσιάζουν καθόλου συμπτώματα.

Τυπικά, ο χαμηλός αριθμός αιμοπεταλίων είναι το αποτέλεσμα μιας πάθησης, όπως η λευχαιμία, ή συγκεκριμένων φαρμάκων. Η θεραπεία εστιάζει συνήθως στην αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας.

Ποια είναι τα συμπτώματα της θρομβοπενίας;

Το εάν βιώνετε ή όχι συμπτώματα εξαρτάται από τον αριθμό των αιμοπεταλίων.

Οι ήπιες περιπτώσεις, όπως όταν η θρομβοπενία προκαλείται από εγκυμοσύνη, συνήθως είναι ασυμπτωματικές. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να προκαλείται ανεξέλεγκτη αιμορραγία, η οποία απαιτεί επείγουσα ιατρική φροντίδα.

Αν έχετε χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων, μπορεί να εμφανίσετε:

• Ερυθρούς, μωβ ή καφέ μώλωπες που ονομάζονται πορφύρα
• Εξάνθημα με μικρές ερυθρές ή μωβ κηλίδες (πετέχειες)
• Ρινορραγία
• Αιμορραγικά ούλα
• Αιμορραγία από πληγές που διαρκεί για παρατεταμένο χρονικό διάστημα ή δεν σταματά από μόνη της
• Έντονη εμμηνόρροια
• Αιμορραγία από το ορθό
• Αίμα στα κόπρανα
• Αίμα στα ούρα

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστεί εσωτερική αιμορραγία. Τα συμπτώματα της εσωτερικής αιμορραγίας περιλαμβάνουν:

• Αίμα στα ούρα
• Αίμα στα κόπρανα
• Αιματηρό ή σκουρόχρωμο έμετο

Καλέστε αμέσως το γιατρό σας αν παρουσιάζετε συμπτώματα εσωτερικής αιμορραγίας.

Σπάνια, η θρομβοπενία μπορεί να οδηγήσει σε αιμορραγία στον εγκέφαλο. Αν έχετε χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων και παρουσιάζετε πονοκεφάλους ή άλλα νευρολογικά προβλήματα, ενημερώστε αμέσως το γιατρό σας.

Ποιες είναι οι αιτίες της θρομβοπενίας;

Πιθανές αιτίες της θρομβοπενίας είναι οι ακόλουθες:

Προβλήματα μυελού των οστών

Ο μυελός των οστών είναι ο σπογγώδης ιστός εντός των οστών. Είναι το σημείο που παράγονται όλα τα κύτταρα του αίματος, συμπεριλαμβανομένων των αιμοπεταλίων. Αν ο μυελός των οστών δεν παράγει αρκετά αιμοπετάλια, θα έχετε θρομβοπενία. Οι αιτίες της χαμηλής παραγωγής αιμοπεταλίων περιλαμβάνουν:

• Απλαστική αναιμία
• Ανεπάρκεια βιταμίνης Β12
• Ανεπάρκεια φυλλικού οξέος
• Ανεπάρκεια σιδήρου
• Ιογενείς λοιμώξεις, όπως HIV, Epstein-Barr και ανεμοβλογιά
• Έκθεση σε χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή τοξικά χημικά
• Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ
• Κίρρωση
• Λευχαιμία
• Μυελοδυσπλασία

Καταστροφή των αιμοπεταλίων

Κάθε αιμοπετάλιο ζει περίπου δέκα μέρες σε ένα υγιές σώμα. Η θρομβοπενία μπορεί να είναι το αποτέλεσμα του αυξημένου ρυθμού καταστροφής των αιμοπεταλίων. Αυτό μπορεί να αποτελεί παρενέργεια συγκεκριμένων φαρμάκων, όπως διουρητικά και αντιεπιληπτικά φάρμακα. Επίσης μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα:

• Σπληνομεγαλίας
• Αυτοάνοσης διαταραχής
• Εγκυμοσύνης
• Βακτηριακής λοίμωξης στο αίμα
• Ιδιοπαθούς θρομβοπενικής πορφύρας
• Θρομβωτικής θρομβοπενικής πορφύρας
• Αιμολυτικού ουραιμικού συνδρόμου
• Διάχυτης ενδαγγειακής πήξης

Πώς διαγιγνώσκεται η θρομβοπενία;

Εάν ο γιατρός υποπτεύεται θρομβοπενία, αρχικά θα πραγματοποιήσει μία κλινική εξέταση. Θα εξετάσει το σώμα σας για ασυνήθιστους μώλωπες ή ενδείξεις πετέχειας, κάτι το οποίο αποτελεί σύμπτωμα αιμορραγίας των τριχοειδών (συχνά συνοδεύει τη θρομβοπενία).

Ο γιατρός επίσης μπορεί να ψηλαφίσει την κοιλιακή χώρα για σπληνομεγαλία, η οποία είναι πιθανή αιτία της θρομβοπενίας. Θα σας ρωτήσει αν έχετε οικογενειακό ιστορικό αιμορραγικών διαταραχών, εφόσον αυτοί οι τύποι διαταραχών που παρουσιάζουν κληρονομικότητα.

Εξετάσεις αίματος

Για τη διάγνωση της πάθησης, ο γιατρός θα χρειαστεί να πραγματοποιήσει μία γενική εξέταση αίματος, η οποία εξετάζει την ποσότητα των κυττάρων του αίματος. Ένα τυπικό εύρος για τα αιμοπετάλια είναι μεταξύ 150.000 και 450.000 αιμοπετάλια ανά ml αίματος.

Ο γιατρός επίσης θα ζητήσει εξέταση αίματος για αντισώματα έναντι των αιμοπεταλίων. Τα αντισώματα αυτά είναι πρωτεΐνες που καταστρέφουν τα αιμοπετάλια. Τα αντισώματα έναντι των αιμοπεταλίων μπορεί να παραχθούν ως παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων, όπως η ηπαρίνη, ή για άγνωστες αιτίες.

Επιπλέον, ο γιατρός θα ζητήσει εξετάσεις θρόμβωσης του αίματος, όπως χρόνο προθρομβίνης (PT) και μερικό χρόνο θρομβοπλαστίνης (PTT). Αυτές οι εξετάσεις απαιτούν ένα απλό δείγμα αίματος. Χημικές ουσίες προστίθενται στο δείγμα, ώστε να καθοριστεί πόσος χρόνος απαιτείται για το σχηματισμό θρόμβου.

Υπερηχογράφημα

Εάν ο γιατρός υποπτεύεται σπληνομεγαλία, θα ζητήσει ένα υπερηχογράφημα. Αυτή η εξέταση χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για τη δημιουργία εικόνων του σπλήνα και βοηθά το γιατρό να καθορίσει εάν έχει ή όχι το κατάλληλο μέγεθος.

Βιοψία και αναρρόφηση του μυελού των οστών

Εάν ο γιατρός υποπτεύεται πρόβλημα στο μυελό των οστών, θα ζητήσει αναρρόφηση. Σε αυτή τη διαδικασία χρησιμοποιείται μία βελόνα για την αφαίρεση μικρής ποσότητας μυελού από κάποιο οστό.

Μπορεί επίσης να ζητηθεί και βιοψία μυελού των οστών. Ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει μία βελόνα για να λάβει δείγμα από τον κεντρικό μυελό, συνήθως από το οστό του ισχίου. Η διαδικασία αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί ταυτόχρονα με την αναρρόφηση.

Πώς αντιμετωπίζεται η θρομβοπενία;

Η θεραπεία για τη θρομβοπενία εξαρτάται από την αιτία και τη σοβαρότητα της πάθησης. Εάν η πάθηση είναι ήπια, ο γιατρός μπορεί να καθυστερήσει τη θεραπεία και απλά να σας παρακολουθεί.

Μπορεί ακόμη να σας προτείνει μέτρα για την πρόληψη της επιδείνωσης της πάθησης, όπως:

• Αποφυγή αθλημάτων επαφής
• Αποφυγή δραστηριοτήτων με υψηλό κίνδυνο αιμορραγίας ή σχηματισμού μωλώπων
• Περιορισμός κατανάλωσης αλκοόλ
• Τερματισμός ή αλλαγή φαρμάκων που επηρεάζουν τα αιμοπετάλια, συμπεριλαμβανομένης της ασπιρίνης και της ιβουπροφαίνης

Εάν η θρομβοπενία είναι σοβαρή, μπορεί να χρειαστείτε ιατρική θεραπεία που περιλαμβάνει:

• Μετάγγιση αίματος ή αιμοπεταλίων
• Αλλαγή φαρμακευτικών ουσιών που προκαλούν τη θρομβοπενία
• Στεροειδή
• Ανοσοσφαιρίνες
• Κορτικοστεροειδή για την παρεμπόδιση δράσης των αντισωμάτων κατά των αιμοπεταλίων
• Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα
• Χειρουργική αφαίρεση σπλήνα

Ποια είναι η έκβαση της θρομβοπενίας;

Δεν χρειάζονται θεραπεία όλα τα άτομα με θρομβοπενία. Ορισμένες παθήσεις που προκαλούν θρομβοπενία θα υποχωρήσουν και τα επίπεδα των αιμοπεταλίων θα επιστρέψουν στο φυσιολογικό εύρος σε αυτές τις περιπτώσεις.

Ωστόσο, τα άτομα με σοβαρή θρομβοπενία χρειάζονται θεραπεία. Ορισμένες φορές, ο χαμηλός αριθμός αιμοπεταλίων μπορεί να αντιμετωπιστεί θεραπεύοντας την υποκείμενη αιτία. Ο γιατρός θα σας προτείνει το βέλτιστο θεραπευτικό πλάνο για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων σας.

Βιβλιογραφία

Kuter DJ. (2018). Thrombocytopenia.
merckmanuals.com/home/blood-disorders/platelet-disorders/immune-thrombocytopenia

Mayo Clinic Staff. (2018). Thrombocytopenia (low platelet count).
mayoclinic.org/diseases-conditions/thrombocytopenia/symptoms-causes/syc-20378293

Platelet count. (2017).
labcorp.com/help/patient-test-info/platelet-count#

Thrombocytopenia. (2017).
my.clevelandclinic.org/health/diseases/14430-thrombocytopenia