Τι είναι η τύφλωση;

Η τύφλωση είναι η ανικανότητα να δείτε οτιδήποτε, συμπεριλαμβανομένου του φωτός.

Αν είστε μερικά τυφλός, έχετε περιορισμένη όραση. Για παράδειγμα, μπορεί να έχετε θολή όραση ή να μην μπορείτε να διακρίνετε τα σχήματα αντικειμένων. Η πλήρης τύφλωση σημαίνει ότι δεν μπορείτε να δείτε τίποτα.

Ο όρος «νομική τύφλωση» χρησιμοποιείται για να περιγράψει «το άτομο το οποίο, ακόμη και με τη χρήση διορθωτικών φακών, έχει οπτική οξύτητα μικρότερη του 1/20 της φυσιολογικής», σύμφωνα με το ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο.

Αναζητήστε άμεσα ιατρική φροντίδα αν ξαφνικά χάσατε την ικανότητα να βλέπετε. Ζητήστε από κάποιον να σας οδηγήσει στο νοσοκομείο. Μην περιμένετε να επιστρέψει η όρασή σας.

Ανάλογα με την αιτία της τύφλωσης, η άμεση θεραπεία αυξάνει τις πιθανότητες επαναφοράς της όρασης. Η θεραπεία περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση ή φαρμακευτική αγωγή.

Ποια είναι τα συμπτώματα της τύφλωσης;

Αν είστε τυφλός, δεν βλέπετε τίποτα. Αν έχετε μερική τύφλωση, μπορεί να βιώνετε τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Νεφελώδης όραση
• Ανικανότητα διάκρισης σχημάτων
• Διάκριση μόνο σκιών
• Μειωμένη νυχτερινή όραση
• Σωληνοειδής όραση

Συμπτώματα τύφλωσης σε βρέφη

Το σύστημα όρασης του παιδιού αρχίζει να αναπτύσσεται εντός του πλακούντα. Η ανάπτυξη ολοκληρώνεται περίπου στα δύο έτη.

Από την έκτη έως την όγδοη εβδομάδα μετά τη γέννηση, το βρέφος θα πρέπει να είναι σε θέση να εντοπίζει αντικείμενα με τα μάτια του και να ακολουθεί την κίνησή τους. Μέχρι τους 4 μήνες τα μάτια θα πρέπει να έχουν ευθυγραμμιστεί πλήρως και να μην κοιτάζουν προς τα μέσα ή προς τα έξω.

Τα συμπτώματα οφθαλμολογικής βλάβης σε μικρά παιδιά περιλαμβάνουν:

• Διαρκές τρίψιμο των οφθαλμών
• Υπερβολική φωτοευαισθησία
• Κακή εστίαση
• Χρόνια ερυθρότητα των οφθαλμών
• Χρόνια δακρύρροια
• Λευκή αντί για μαύρη κόρη
• Δυσκολία στην παρακολούθηση ενός αντικειμένου με τους οφθαλμούς
• Μη φυσιολογική ευθυγράμμιση ή κίνηση των οφθαλμών μετά τους 6 μήνες

Ποιες είναι οι αιτίες της τύφλωσης;

Οι παρακάτω οφθαλμολογικές παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν τύφλωση:

• Το γλαύκωμα αναφέρεται σε διαφορετικές οφθαλμολογικές παθήσεις που μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στο οπτικό νεύρο, το οποίο μεταφέρει τις οπτικές πληροφορίες από τους οφθαλμούς στον εγκέφαλο.
• Η εκφύλιση ωχράς κηλίδας καταστρέφει το μέρος του οφθαλμού που σας επιτρέπει να βλέπετε λεπτομέρειες. Αυτό συνήθως είναι κοινό στους ηλικιωμένους.
• Η αμβλυωπία καθιστά δύσκολη τη διάκριση λεπτομερειών και μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια όρασης.
• Η οπτική νευρίτιδα είναι μία φλεγμονή που μπορεί να προκαλέσει προσωρινή ή μόνιμη απώλεια όρασης.
• Η μελαγχρωματική αμφιβληστροειδοπάθεια αναφέρεται στη βλάβη του αμφιβληστροειδούς χιτώνα. Οδηγεί σε τύφλωση μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις.
• Οι όγκοι που επηρεάζουν τον αμφιβληστροειδή ή το οπτικό νεύρο μπορούν να οδηγήσουν σε τύφλωση.

Η τύφλωση είναι μία πιθανή επιπλοκή αν έχετε διαβήτη ή έχετε υποστεί εγκεφαλικό. Άλλες κοινές αιτίες τύφλωσης περιλαμβάνουν:

• Συγγενείς ανωμαλίες
• Τραυματισμός του οφθαλμού
• Επιπλοκές από οφθαλμολογική επέμβαση

Αιτίες τύφλωσης σε βρέφη

Οι παρακάτω παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στην όραση ή τύφλωση σε βρέφη:

• Λοιμώξεις, όπως επιπεφυκίτιδα
• Απόφραξη δακρυϊκών πόρων
• Καταρράκτης
• Στραβισμός
• Αμβλυωπία
• Βλεφαρόπτωση
• Συγγενές γλαύκωμα
• Αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας, η οποία εμφανίζεται σε πρόωρα βρέφη όταν τα αιμοφόρα αγγεία που διοχετεύουν αίμα στον αμφιβληστροειδή δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως
• Καθυστερημένη ανάπτυξη του οπτικού συστήματος των παιδιών

Ποιος βρίσκεται σε κίνδυνο τύφλωσης;

Οι ακόλουθες κατηγορίες ατόμων βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο τύφλωσης:

• Άτομα με οφθαλμολογικές παθήσεις, όπως εκφύλιση ωχράς κηλίδας και γλαύκωμα
• Άτομα με διαβήτη
• Άτομα με εγκεφαλικό
• Άτομα που έχουν υποβληθεί σε οφθαλμολογική επέμβαση
• Άτομα που εργάζονται με αιχμηρά αντικείμενα ή τοξικά χημικά
• Πρόωρα βρέφη

Πώς διαγιγνώσκεται η τύφλωση;

Ένας πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος από τον οφθαλμίατρο θα βοηθήσει στον καθορισμό της αιτίας της τύφλωσης ή της μερικής απώλειας όρασης.

Ο γιατρός θα διενεργήσει μία σειρά εξετάσεων για να διαπιστώσει:

• Την καθαρότητα της όρασης
• Τη λειτουργία των μυών του οφθαλμών
• Το πώς οι κόρες αντιδρούν στο φως

Θα εξετάσει τη γενικότερη υγεία των οφθαλμών σας χρησιμοποιώντας μία σιγμοειδή λυχνία.

Διάγνωση της τύφλωσης σε βρέφη

Ο παιδίατρος θα ελέγξει τους οφθαλμούς του βρέφους για τυχόν προβλήματα μετά τη γέννηση. Στους έξι μήνες, θα εξετάσει ξανά το παιδί για να αξιολογήσει την οπτική οξύτητα, την εστίαση και την ευθυγράμμιση των οφθαλμών.

Ο γιατρός θα ελέγξει τις δομές των οφθαλμών του βρέφους για να διαπιστώσει αν μπορεί να ακολουθήσει ένα φως ή έγχρωμα αντικείμενα με τα μάτια του.

Το παιδί θα πρέπει να είναι σε θέση να παρατηρεί το οπτικό ερέθισμα στις έξι με οκτώ εβδομάδες. Αν το παιδί δεν αντιδρά σε λαμπερά φώτα ή έγχρωμα αντικείμενα μέχρι τους δύο με τρεις μήνες ζωής, θα πρέπει να εξεταστεί άμεσα.

Το παιδί θα πρέπει να εξεταστεί από τον παιδίατρο αν παρατηρήσετε στραβισμό ή οποιαδήποτε άλλα προβλήματα όρασης.

Πώς αντιμετωπίζεται η τύφλωση;

Σε ορισμένες περιπτώσεις βλάβης της όρασης, ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα μπορεί να βοηθήσουν στην αποκατάστασή της:

• Γυαλιά οράσεως
• Φακοί επαφής
• Χειρουργική επέμβαση
• Φαρμακευτική αγωγή

Αν βιώνετε μερική τύφλωση που δεν μπορεί να επιδιορθωθεί, ο γιατρός θα σας δώσει τις κατάλληλες οδηγίες για το πώς να λειτουργείτε με μειωμένη όραση. Για παράδειγμα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα μεγεθυντικό φακό για να διαβάζετε, να αυξήσετε το μέγεθος των γραμμάτων στον υπολογιστή σας και να χρησιμοποιήσετε ακουστικά βιβλία (audio books).

Η πλήρης τύφλωση απαιτεί μία εξ ολοκλήρου διαφορετική προσέγγιση στη ζωή και εκμάθηση νέων δεξιοτήτων. Για παράδειγμα, θα χρειαστεί να μάθετε πώς:

• Να διαβάζετε τη γραφή Braille
• Να χρησιμοποιείτε έναν σκύλο-οδηγό
• Να οργανώνετε το σπίτι σας ώστε να βρίσκετε εύκολα τα πράγματα και να παραμένετε ασφαλείς
• Να ταξινομήσετε τα χαρτονομίσματα με διαφορετικούς τρόπους

Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε και προϊόντα τεχνολογίας, όπως εξειδικευμένα smartphones.

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη έκβαση της τύφλωσης;

Η μακροπρόθεσμη έκβαση ενός ατόμου για την αποκατάσταση της όρασης και την επιβράδυνση της απώλειας όρασης είναι καλύτερη όταν η θεραπεία είναι προληπτική και ξεκινά άμεσα.

Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον καταρράκτη. Δεν είναι απαραίτητο ότι ο καταρράκτης θα οδηγήσει σε τύφλωση. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι εξίσου σημαντική σε περιπτώσεις γλαυκώματος και εκφύλισης ωχράς κηλίδας, ώστε να επιβραδυνθεί ή να τερματιστεί η απώλεια όρασης.

Πώς μπορεί να προληφθεί η τύφλωση;

Για τον εντοπισμό κάποιας οφθαλμολογικής πάθησης και την πρόληψη της απώλειας όρασης, θα πρέπει να υποβάλλεστε σε ετήσιο οφθαλμολογικό έλεγχο. Αν διαγνωστείτε με μία συγκεκριμένη πάθηση, όπως γλαύκωμα, η θεραπεία με φαρμακευτική αγωγή μπορεί να αποτρέψει την τύφλωση.

Για την πρόληψη της απώλειας όρασης, η Αμερικανική Ένωση Οπτομετρών προτείνει ότι οι οφθαλμοί των παιδιών θα πρέπει να ελέγχονται:

• Στους έξι μήνες
• Στα τρία χρόνια
• Κάθε χρόνο μεταξύ 6 και 17 ετών

Αν παρατηρήσετε συμπτώματα απώλειας όρασης μεταξύ αυτών των επισκέψεων, πραγματοποιήστε αμέσως ένα ραντεβού με τον οφθαλμίατρο.

Βιβλιογραφία

Blindness. (n.d.).
nei.nih.gov/eyedata/blind

Mayo Clinic Staff. (2018). Cataracts.
mayoclinic.org/diseases-conditions/cataracts/symptoms-causes/syc-20353790

Mayo Clinic Staff. (2018). Glaucoma.
mayoclinic.org/diseases-conditions/glaucoma/symptoms-causes/syc-20372839

Recommended eye examination frequency for pediatric patients and adults. (n.d.).
aoa.org/patients-and-public/caring-for-your-vision/comprehensive-eye-and-vision-examination/recommended-examination-frequency-for-pediatric-patients-and-adults

Your baby’s eyes. (n.d.).
chicago.medicine.uic.edu/departments/academic-departments/ophthalmology-visual-sciences/our-department/media-center/eye-facts/baby-your-babys-eyes