Τι είναι το ξάνθωμα;

Το ξάνθωμα είναι μία πάθηση κατά την οποία λιπιδικές πλάκες αναπτύσσονται κάτω από το δέρμα. Οι εναποθέσεις αυτές μπορεί να εμφανιστούν οπουδήποτε στο σώμα, αλλά τυπικά σχηματίζονται:

• Στις αρθρώσεις, ιδιαίτερα στα γόνατα και τους αγκώνες
• Στα άκρα ποδός
• Στα χέρια
• Στους γλουτούς

Τα ξανθώματα ποικίλλουν σε μέγεθος. Μπορεί να είναι μικρά, όπως το κεφάλι της καρφίτσας, ή μεγάλα σαν σταφύλι. Συνήθως μοιάζουν σαν επίπεδη μάζα κάτω από το δέρμα και μερικές φορές εμφανίζονται κίτρινα ή πορτοκαλί.

Τυπικά δεν προκαλούν πόνο. Ωστόσο, μπορεί να είναι ευαίσθητα και κνησμώδη. Μπορεί να υπάρχουν συσσωματώματα ξανθωμάτων στην ίδια περιοχή ή αρκετά μεμονωμένα ξανθώματα σε άλλα μέρη του σώματος.

Ποιες είναι οι αιτίες των ξανθωμάτων;

Το ξάνθωμα συνήθως προκαλείται από υψηλά επίπεδα λιπιδίων του αίματος. Αυτό μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα μιας υποκείμενης πάθησης, όπως:

• Υπερλιπιδαιμία: υψηλά επίπεδα χοληστερόλης του αίματος
• Διαβήτης: μία ομάδα ασθενειών που προκαλούν αυξημένα επίπεδα σακχάρου του αίματος
• Υποθυρεοειδισμός: μία πάθηση στην οποία ο θυρεοειδής δεν παράγει ορμόνες
• Πρωτοπαθής χολική κίρρωση: μία ασθένεια στην οποία οι χοληφόροι πόροι στο ήπαρ καταστρέφονται αργά
• Χολόσταση: μία πάθηση στην οποία η ροή χολής από το ήπαρ επιβραδύνεται ή σταματά
• Νεφρωσικό σύνδρομο: μία διαταραχή που καταστρέφει τα αιμοφόρα αγγεία στους νεφρούς
• Αιματολογική νόσος, όπως μονοκλωνική γαμμαπάθεια ή μεταβολικές λιπιδικές διαταραχές. Αυτές είναι γενετικές παθήσεις που επηρεάζουν την ικανότητα του οργανισμού να μεταβολίζει ουσίες και να διατηρεί σημαντικές σωματικές λειτουργίες, όπως η πέψη των λιπών.
• Καρκίνος
• Παρενέργειες ορισμένων φαρμάκων, όπως η ταμοξιφαίνη, η πρεδνιζόνη και η κυκλοσπορίνη

Το ξάνθωμα από τη φύση του δεν είναι επικίνδυνο, αλλά η υποκείμενη πάθηση που το προκαλεί χρειάζεται θεραπεία. Υπάρχει επίσης ένας τύπος ξανθώματος που επηρεάζει τα βλέφαρα των ματιών και καλείται ξανθέλασμα.

Ποιος βρίσκεται σε κίνδυνο ξανθώματος;

Βρίσκεστε σε αυξημένο κίνδυνο ξανθώματος αν έχετε οποιαδήποτε από τις παθήσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω. Επιπλέον έχετε αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης της πάθησης αν έχετε υψηλή χοληστερόλη ή τριγλυκερίδια.

Συμβουλευτείτε το γιατρό σας αναφορικά με τους παράγοντες κινδύνου και τι μπορείτε να κάνετε για να ελαχιστοποιήσετε τις πιθανότητες εκδήλωσης της πάθησης.

Πώς διαγιγνώσκεται το ξάνθωμα;

Ο δερματολόγος μπορεί να διαγνώσει το ξάνθωμα με μία απλή παρατήρηση του δέρματος. Μία δερματική βιοψία μπορεί να επιβεβαιώσει την παρουσία λιπιδικών εναποθέσεων κάτω από το δέρμα.

Κατά τη διάρκεια της βιοψίας, ο γιατρός απομακρύνει ένα μικρό δείγμα ιστού από το ξάνθωμα και το αποστέλλει για ανάλυση.

Επίσης, μπορεί να ζητήσει εξετάσεις αίματος για τον έλεγχο των επιπέδων των λιπιδίων του αίματος, την αξιολόγηση της ηπατικής λειτουργίας και τον αποκλεισμό ύπαρξης διαβήτη.

Πώς αντιμετωπίζεται το ξάνθωμα;

Εάν το ξάνθωμα αποτελεί σύμπτωμα ιατρικής πάθησης, τότε η υποκείμενη αιτία θα πρέπει να θεραπευτεί. Η κατάλληλη θεραπεία συνήθως συνεπάγεται την εξαφάνιση των λιπιδικών εναποθέσεων και την ελαχιστοποίηση της πιθανότητας επανεμφάνισης. Ο διαβήτης και τα επίπεδα χοληστερόλης, τα οποία ελέγχονται κατάλληλα με φαρμακευτική αγωγή και υγιεινές επιλογές στον τρόπο ζωής, είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν ξάνθωμα.

Άλλες θεραπείες για το ξάνθωμα περιλαμβάνουν χειρουργική αφαίρεση, χειρουργική επέμβαση με laser, ή χημική θεραπεία με τριχλωροξικό οξύ. Τα ξανθώματα, ωστόσο, μπορούν να επανεμφανιστούν μετά τη θεραπεία, επομένως αυτές οι μέθοδοι δεν αποτελούν απαραίτητα ίαση.

Συμβουλευτείτε το γιατρό σας για να διαπιστώσετε ποια θεραπεία είναι κατάλληλη για εσάς. Εκείνος θα σας βοηθήσει να καθορίσετε εάν η πάθηση μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω ιατρικής παρέμβασης για την υποκείμενη αιτία.

Μπορεί να προληφθεί το ξάνθωμα;

Το ξάνθωμα δεν μπορεί πάντα να προληφθεί. Υπάρχουν, όμως, βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης. Αν έχετε υπερλιπιδαιμία ή διαβήτη, ακολουθήστε τις συμβουλές του γιατρού σας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση.

Θα πρέπει επίσης να επισκέπτεστε τακτικά το γιατρό σας. Ενημερώστε τον για οποιαδήποτε φάρμακα λαμβάνετε.

Είναι εξίσου σημαντικό να διατηρείτε τη συγκέντρωση λιπιδίων και χοληστερόλης του αίματος σε φυσιολογικό εύρος. Αυτό μπορείτε να το πραγματοποιήσετε μέσω υγιεινής διατροφής, συστηματικής άσκησης και λήψης των απαραίτητων φαρμάκων. Κάντε τακτικές εξετάσεις αίματος, ώστε να ελέγχετε τα επίπεδα λιπιδίων και χοληστερόλης.

Βιβλιογραφία

Cirrhosis. (n.d.).
niddk.nih.gov/health-information/liver-disease/cirrhosis

High blood cholesterol. (n.d.).
nhlbi.nih.gov/health-topics/high-blood-cholesterol

Mayo Clinic Staff. (2017). Inherited metabolic disorders.
mayoclinic.org/inherited-metabolic-disorders/

Xanthoma. (n.d.).
mountsinai.org/patient-care/health-library/diseases-and-conditions/xanthelasma-and-xanthoma

Zak A, et al. (2014). Xanthomas: Clinical and pathophysiological relations.
10.5507/bp.2014.016