Τι είναι η ξηροφθαλμία;

Η ξηροφθαλμία μία κοινή πάθηση που εμφανίζεται όταν οι οφθαλμοί δεν παράγουν αρκετά δάκρυα ή τα δάκρυα εξατμίζονται πολύ γρήγορα. Μπορεί να είναι δυσάρεστη και να προκαλεί πόνο, ερυθρότητα και αίσθηση καύσου στα μάτια.

Ορισμένες από τις πιο κοινές αιτίες της πρωινής ξηροφθαλμίας είναι οι εξής:

• Τα βλέφαρα δεν παραμένουν κλειστά κατά τη διάρκεια του ύπνου (νυχτερινός λαγόφθαλμος)
• Δεν παράγονται υψηλής ποιότητας δάκρυα για την λίπανση των οφθαλμών
• Δεν παράγονται αρκετά δάκρυα για τη λίπανση των οφθαλμών

Ποιες είναι οι αιτίες της ξηροφθαλμίας;

Νυχτερινός λαγόφθαλμος

Ο νυχτερινός λαγόφθαλμος είναι η ανικανότητα να κλείσετε πλήρως τα βλέφαρα όταν κοιμάστε. Θεωρείται ότι προκαλείται κυρίως από αδυναμία του έβδομου κρανιακού νεύρου, γνωστό ως προσωπικό νεύρο.

Υπάρχουν πολλές αιτίες για την αδυναμία του προσωπικού νεύρου, συμπεριλαμβανομένων των εξής:

• Τραύμα στο κρανίο ή τη γνάθο
• Τραυματισμός της εγκεφαλικής αρτηρίας, η οποία αποτελεί την παροχή αίματος για το προσωπικό νεύρο
• Παράλυση Bell, μία ξαφνική αλλά προσωρινή αδυναμία των μυών του προσώπου

Ποιότητα των δακρύων

Για την προστασία και τη θρέψη της πρόσθιας επιφάνειας του οφθαλμού, τα δάκρυα έχουν τρία στρώματα: ένα υδάτινο στρώμα, ένα βλεννώδες στρώμα και ένα ελαιώδες στρώμα.

Το υδάτινο στρώμα ενυδατώνει τον οφθαλμό, ενώ το ελαιώδες αποτρέπει την εξάτμιση του υδάτινου. Το βλεννώδες στρώμα βοηθά στην ομοιόμορφη κατανομή των δακρύων στην επιφάνεια του οφθαλμού.

Και τα τρία στρώματα είναι απαραίτητα στην παραγωγή δακρύων. Εάν κάποιο δεν παράγεται σε αρκετή ποσότητα, η ποιότητα των δακρύων μειώνεται.

Η ξηρά κερατοεπιπεφυκίτιδα είναι η πιο κοινή μορφή ξηροφθαλμίας και προκαλείται από ανεπαρκή ποσότητα νερού στα δάκρυα.

Ανεπαρκής παραγωγή δακρύων

Τα δάκρυα παράγονται από αδένες γύρω και εντός των βλεφάρων. Σύμφωνα με την Αμερικανική Οπτομετρική Ένωση, υπάρχουν πολλές αιτίες για τις οποίες μπορεί να μην παράγετε επαρκή δάκρυα, όπως:

• Ηλικία. Η ξηροφθαλμία συνδέεται με την προχωρημένη ηλικία. Τα περισσότερα άτομα άνω των 65 ετών αντιμετωπίζουν κάποια συμπτώματα ξηροφθαλμίας.
• Ιατρικές παθήσεις. Η βλεφαρίτιδα (φλεγμονή του βλεφάρου) μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη παραγωγή δακρύων. Η μειωμένη παραγωγή δακρύων μπορεί επίσης να είναι το αποτέλεσμα θυρεοειδικών προβλημάτων, διαβήτη, ρευματοειδούς αρθρίτιδας ή συνδρόμου Sjogren.
• Παρενέργειες φαρμάκων. Αποσυμφορητικά, αντιισταμινικά, αντικαταθλιπτικά φάρμακα και φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, μπορούν όλα να επηρεάσουν αρνητικά την παραγωγή δακρύων.

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω την πρωινή ξηροφθαλμία;

Το πρώτο βήμα είναι να εντοπίσετε την αιτία των ξηρών οφθαλμών. Ο καλύτερος τρόπος για να το πραγματοποιήσετε αυτό είναι να επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρό σας.

Ενημερώστε τον οφθαλμίατρο για όλα τα συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα και συμπληρώματα που λαμβάνετε.

Ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει κάποια από τις ακόλουθες θεραπευτικές επιλογές:

• Τεχνητά δάκρυα. Μπορείτε να αγοράσετε μη συνταγογραφούμενες οφθαλμικές σταγόνες που βοηθούν στη λίπανση των οφθαλμών. Ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει μία πιο βαριά αλοιφή για χρήση κατά τη διάρκεια του ύπνου.
• Κλείσιμο δακρυϊκού πόρου. Αυτή είναι μία διαδικασία όπου ο γιατρός θα κλείσει τον πόρο που βοηθά στην αποχέτευση των δακρύων από τους οφθαλμούς.
• Θερμικές συμπιέσεις. Εάν οι αδένες που παράγουν το έλαιο των δακρύων (μεϊβομιανοί αδένες) έχουν υποστεί απόφραξη προκαλώντας ξηροφθαλμία, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει το σύστημα θερμικής δόνησης LipiFlow, το οποίο μέσω θερμότητας και μασάζ αφαιρεί την απόφραξη.

Ο γιατρός μπορεί επίσης να σας προτείνει κάποιο από τα ακόλουθα φάρμακα:

• Χολινεργικά, ή φάρμακα διέγερσης δακρύων, όπως σεβιμελίνη ή πιλοκαρπίνη
• Ενθέματα οφθαλμών, όπως η υδροξυπροπυλομεθυλοκυτταρίνη (Lacrisert), η οποία τοποθετείται μεταξύ του βολβού και του κάτω βλεφάρου για λίπανση του οφθαλμού
• Αντιβιοτικά, τα οποία μειώνουν τη φλεγμονή που μπορεί να παρεμποδίζει τους σμηγματογόνους αδένες
• Συνταγογραφούμενες οφθαλμικές σταγόνες, όπως κορτικοστεροειδή ή κυκλοσπορίνη, που ελέγχουν τη φλεγμονή του κερατοειδούς χιτώνα (επιφάνεια του οφθαλμού)

Κατ’ οίκον θεραπείες για την ξηροφθαλμία

Υπάρχουν πολλές θεραπείες για την ξηροφθαλμία που μπορείτε να δοκιμάσετε στο σπίτι:

• Ζεστές κομπρέσες. Εφαρμόστε μία ζεστή κομπρέσα στους οφθαλμούς για να βοηθήσετε στην απελευθέρωση των σμηγματογόνων αδένων. Εμποτίστε ένα καθαρό πανί σε ζεστό νερό και ύστερα, με κλειστά μάτια, πιέστε το πάνω από τα βλέφαρα. Πραγματοποιήστε το αρκετές φορές μέσα στη μέρα για μία με δύο εβδομάδες.
• Πλύσιμο βλεφάρων. Για να αντιμετωπίσετε μία φλεγμονή των βλεφάρων, χρησιμοποιήστε ζεστό νερό και ήπιο σαπούνι, όπως σαμπουάν για βρέφη, για να κάνετε ήπιο μασάζ κοντά στη βάση των βλεφαρίδων με κλειστά μάτια.
• Χρήση υγραντήρα. Προσθέστε υγρασία στον ξηρό, εσωτερικό αέρα (ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του χειμώνα) για να αποφύγετε την ξήρανση των οφθαλμών.
• Ενυδάτωση. Παραμείνετε ενυδατωμένοι πίνοντας 8 έως 10 ποτήρια νερό την ημέρα.
• Κανόνας 20-20-20. Για κάθε 20 λεπτά που περνάτε μπροστά από μία οθόνη, κάντε ένα διάλειμμα 20 δευτερολέπτων και κοιτάξτε κάτι που βρίσκεται 6 μέτρα μακριά (ή 20 πόδια), συστήνει η Αμερικανική Οπτομετρική Ένωση.
• Γυαλιά ηλίου. Προστατέψτε τα μάτια σας από τον ήλιο και τον ξηρό αέρα φορώντας γυαλιά ηλίου.
• Φίλτρα αέρα. Τα φίλτρα μειώνουν την ποσότητα της σκόνης και άλλων ερεθιστικών του αέρα που συνεισφέρουν στην ξηροφθαλμία.

Σύνοψη

Η πρωινή ξηροφθαλμία μπορεί να μειώσει τα οφέλη ενός καλού ύπνου. Ο κνησμός, η τραχιά αίσθηση και ο ερεθισμός προκαλούν δυσαρέσκεια και εκνευρισμό.

Υπάρχουν ορισμένες θεραπευτικές επιλογές για να ανακουφίσετε την δυσφορία των ξηρών οφθαλμών στο σπίτι, όπως η εφαρμογή ζεστής κομπρέσας και το πλύσιμο των βλεφάρων.

Ωστόσο, αν η δυσφορία συνεχίζεται για αρκετές ημέρες, πραγματοποιήστε ένα ραντεβού με τον οφθαλμίατρό σας, ο οποίος θα διενεργήσει έναν ενδελεχή οφθαλμολογικό έλεγχο και θα σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία.

Βιβλιογραφία

Alfawaz AM, et al. (2014). Efficacy of punctal occlusion in management of dry eyes after laser in situ keratomileusis for myopia. DOI:
10.3109/02713683.2013.841258

Computer vision syndrome. (n.d.).
aoa.org/patients-and-public/caring-for-your-vision/protecting-your-vision/computer-vision-syndrome

Dry eye. (n.d.).
aoa.org/patients-and-public/eye-and-vision-problems/glossary-of-eye-and-vision-conditions/dry-eye

Lawrence SD, et al. (2008). Lagophthalmos evaluation and treatment.
aao.org/eyenet/article/lagophthalmos-evaluation-treatment

Mayo Clinic Staff. (2018). Bell’s palsy.
mayoclinic.org/diseases-conditions/bells-palsy/symptoms-causes/syc-20370028

Mayo Clinic Staff. (2019). Dry eyes.
mayoclinic.org/diseases-conditions/dry-eyes/diagnosis-treatment/drc-20371869

Zhao Y, et al. (2016). Clinical trial of thermal pulsation (LipiFlow) in meibomian gland dysfunction with preteatment meibography.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5098463/