Τι είναι ο ξηρός βήχας;

Ο βήχας είναι μία αντανακλαστική αντίδραση που καθαρίζεται τον αεραγωγό από ερεθιστικά και βλέννα. Υπάρχουν δύο τύποι βήχα: ο παραγωγικός και ο μη παραγωγικός. Ο παραγωγικός βήχας παράγει φλέγμα ή βλέννα που προέρχεται από τους πνεύμονες. Ο μη παραγωγικός βήχας, επίσης γνωστός και ως ξηρός βήχας, δεν παράγει φλέγμα ή βλέννα.

Πολλοί παράγοντες – από αλλεργίες έως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση – μπορεί να προκαλέσουν ξηρό βήχα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν υπάρχει προφανής αιτία.

Ανεξάρτητα από την αιτία, ο διαρκής ξηρός βήχας μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινή σας ζωή, ιδιαίτερα αν επιδεινώνεται τη νύχτα.

Κοινές αιτίες του ξηρού βήχα

Άσθμα

Το άσθμα είναι μία πάθηση στην οποία οι αεραγωγοί υφίστανται οίδημα και στένωση. Ο βήχας που σχετίζεται με το άσθμα μπορεί να είναι παραγωγικός είτε μη παραγωγικός, αλλά συχνά είναι ξηρός.

Ο βήχας είναι ένα κοινό σύμπτωμα του άσθματος, αλλά συνήθως δεν είναι το κυρίαρχο. Υπάρχει ένας τύπος άσθματος που ονομάζεται βήχας ισοδύναμος άσθματος (CVA), που περιλαμβάνει χρόνιο ξηρό βήχα ως το κύριο σύμπτωμα.

Άλλα συμπτώματα του άσθματος είναι τα εξής:

• Συριγμός της αναπνοής
• Δύσπνοια
• Σφίξιμο ή πόνος στο στήθος
• Δυσκολία στον ύπνο λόγω του συριγμού ή του βήχα
• Επεισόδια βήχα ή συριγμού
• Ήχος σφυρίγματος κατά την εκπνοή

Η θεραπεία του μακροχρόνιου άσθματος συχνά περιλαμβάνει φάρμακα μακράς δράσης, όπως τα ακόλουθα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή:

• Φλουτικαζόνη
• Τριαμσινολόνη
• Βουδεσονίδη

Τα φάρμακα βραδείας δράσης που χρησιμοποιούνται για την θεραπεία των περιστασιακών επεισοδίων άσθματος περιλαμβάνουν εισπνεόμενους βρογχοδιαστολείς, όπως αλβουτερόλη. Αυτά τα φάρμακα μπορεί να αποτελούν μέρος και ενός μακροχρόνιου θεραπευτικού πλάνου.

Νόσος γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης

Η νόσος γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης (GERD) είναι ένας τύπος χρόνιας παλινδρόμησης οξέων. Συμβαίνει όταν τα στομαχικά οξέα κινούνται προς τα πίσω εντός του οισοφάγου, ο οποίος συνδέει το στόμα με το στόμαχο. Τα στομαχικά οξέα μπορούν να ερεθίσουν τον οισοφάγο και να πυροδοτήσουν το αντανακλαστικό του βήχα.

Άλλα συμπτώματα της νόσου γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι τα εξής:

• Καούρα
• Πόνος στο στήθος
• Παλινδρόμηση τροφής ή υγρών
• Αίσθηση μάζας στο πίσω μέρος του λαιμού
• Χρόνιος βήχας
• Χρόνιος πονόλαιμος
• Ήπια βραχνάδα
• Δυσκολία στην κατάποση

Τα περισσότερα άτομα βρίσκουν ανακούφιση από τη νόσο γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης μέσω ενός συνδυασμού αλλαγών του τρόπου ζωής και μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων μείωσης των στομαχικών οξέων, όπως η ομεπραζόλη και η λανσοπραζόλη.

Οπισθορρινική έκκριση

Η οπισθορρινική έκκριση αναφέρεται στην επιπλέον βλέννα που ρέει στο πίσω μέρος του λαιμού. Όταν έχετε κρυολόγημα ή εποχιακές αλλεργίες, οι μεμβράνες εντός της μύτης ανταποκρίνονται παράγοντας περισσότερη βλέννα από το σύνηθες. Σε αντίθεση με τη φυσιολογική, η βλέννα αυτή είναι υδαρή και λεπτόρρευστη, επομένως ρέει εύκολα στο πίσω μέρος του λαιμού.

Η οπισθορρινική έκκριση μπορεί να ερεθίσει τα νεύρα στο πίσω μέρος του λαιμού, πυροδοτώντας βήχα.

Άλλα συμπτώματα της οπισθορρινικής έκκρισης περιλαμβάνουν:

• Πονόλαιμο
• Αίσθηση μάζας στο πίσω μέρος του λαιμού
• Δυσκολία στην κατάποση
• Ρινική καταρροή
• Βήχα τη νύχτα

Η θεραπεία της οπισθορρινικής έκκρισης εξαρτάται από την αιτία της. Συνήθως είναι το αποτέλεσμα αλλεργιών, βακτηριακής λοίμωξης ή ιού.

Ανεξάρτητα από την αιτία, ο ατμός ενός καυτού μπάνιου μπορεί να βοηθήσει στον καθαρισμό των ιγμορείων. Ένα ρινικό σπρέι με φυσιολογικό ορό μπορεί επίσης να βοηθήσει στην απομάκρυνση της πλεονάζουσας βλέννας.

Ιογενής λοίμωξη

Όταν μολύνεστε από έναν από τους πολλούς ιούς που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα, τα βραχυπρόθεσμα συμπτώματα συνήθως διαρκούν λιγότερο από μία εβδομάδα. Δεν είναι ασύνηθες, όμως, ο βήχας να διαρκεί περισσότερο, ακόμη όταν όλα τα υπόλοιπα συμπτώματα έχουν βελτιωθεί.

Αυτός ο βήχας είναι συνήθως ξηρός και μπορεί να διαρκέσει ως δύο μήνες. Είναι το αποτέλεσμα του ερεθισμού του αεραγωγού, ο οποίος είναι υπερευαίσθητος μετά από μία ιογενή λοίμωξη.

Αυτός ο τύπος βήχα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί και συχνά χρειάζεται χρόνο και υπομονή. Ο διαρκής βήχας συνεχώς ερεθίζει τον αεραγωγό, επομένως δοκιμάστε παστίλιες για το λαιμό και ζεστά υγρά για να ανακουφίσουν το λαιμό σας. Αυτό θα βοηθήσει στη μείωση του βήχα, δίνοντας την ευκαιρία στον αεραγωγό να επουλωθεί.

Λιγότερο κοινές αιτίες του ξηρού βήχα

Περιβαλλοντικά ερεθιστικά

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες στον αέρα που μπορούν να ερεθίσουν τους αεραγωγούς, όπως ο καπνός, η ρύπανση, η σκόνη, η μούχλα και η γύρη. Χημικά, όπως το διοξείδιο του θείου και το νιτρικό οξείδιο, μπορούν να προκαλέσουν επίσης προβλήματα. Ακόμη και ο πολύ ξηρός ή παγωμένος αέρας μπορεί να δημιουργήσει ξηρό βήχα σε κάποια άτομα.

Αν ζείτε σε ένα ξηρό κλίμα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε έναν υγραντήρα για να προσθέσετε υγρασία στον αέρα του σπιτιού σας.

Αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης

Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης, όπως η εναλαπρίλη και η λισινοπρίλη, είναι συνταγογραφούμενα φάρμακα που αντιμετωπίζουν μία πληθώρα παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης της υπέρτασης.

Μία από τις πιο κοινές παρενέργειες των αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης είναι ο χρόνιος, ξηρός βήχας. Σύμφωνα με το Harvard Health, περίπου 20% των ατόμων που λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα έχουν ξηρό βήχα.

Κοκκύτης

Ο κοκκύτης είναι μία ιδιαίτερα μεταδοτική πάθηση που προκαλεί έντονο, ξηρό βήχα. Ακολουθείται από έναν ήχο υψηλής έντασης κατά την εισπνοή. Μπορεί εύκολα να παρερμηνευθεί ως κοινό κρυολόγημα στα αρχικά του στάδια, αλλά τελικά προκαλεί ανεξέλεγκτα επεισόδια βήχα.

Ο κοκκύτης παλαιότερα ήταν μία κοινή παιδική νόσος, αλλά πλέον τα περισσότερα παιδιά εμβολιάζονται για αυτό. Σήμερα είναι περισσότερο κοινός στα μικρά παιδιά που δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους ή στους εφήβους και τους ενήλικες που η ανοσία τους έχει μειωθεί με την πάροδο του χρόνου.

Πνευμοθώρακας

Ο πνευμοθώρακας συμβαίνει όταν ο πνεύμονας ξαφνικά καταρρέει. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε από μόνο του είτε ως απόκριση σε ένα τραυματισμό του θώρακα. Είναι περισσότερο κοινό στα άτομα με κάποια υποκείμενη πνευμονοπάθεια.

Επιπρόσθετα με τον ξηρό βήχα, ο πνευμοθώρακας μπορεί να προκαλέσει ξαφνικό πόνο στο στήθος και λαχάνιασμα.

Καρκίνος του πνεύμονα

Παρόλο που οι πιθανότητες είναι μικρές, μερικές φορές ένας διαρκής ξηρός βήχας μπορεί να αποτελεί ένδειξη καρκίνου του πνεύμονα. Ο βήχας που σχετίζεται με καρκίνο του πνεύμονα συνήθως δεν υποχωρεί και μπορεί να αλλάζει με την πάροδο του χρόνου. Για παράδειγμα, ο βήχας μπορεί να γίνεται πιο επώδυνος ή να έχει διαφορετικό ήχο. Άλλα πιθανά συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα περιλαμβάνουν:

• Αιμόπτυση
• Δύσπνοια
• Πόνο στο στήθος
• Συριγμό της αναπνοής
• Βραχνάδα
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους

Αν ο ξηρός βήχας συνοδεύεται από οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, επικοινωνήστε με το γιατρό σας, ιδιαίτερα εάν καπνίζετε ή αν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα.

Καρδιακή ανεπάρκεια

Η καρδιακή ανεπάρκεια συμβαίνει όταν ο μυς της καρδιάς δεν μπορεί να εξωθήσει το αίμα φυσιολογικά. Η πάθηση είναι περισσότερο κοινή στα άτομα που πάσχουν από στεφανιαία αρτηριακή νόσο και υπέρταση, παθήσεις που μπορεί να μειώσουν την ικανότητα της καρδιάς να εξωθεί το αίμα αποτελεσματικά. Ένας επίμονος, ξηρός βήχας είναι ένα από τα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας. Όμως, μπορεί επίσης να προκαλέσει βήχα που συνοδεύεται από αφρώδη λευκή ή ροζ βλέννα.

Άλλα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας είναι τα εξής:

• Δυσκολία στην αναπνοή που μπορεί να είναι ξαφνική ή έντονη
• Κόπωση και αδυναμία
• Γρήγορο ή ανώμαλο καρδιακό ρυθμό
• Οίδημα στα πόδια, τα άκρα ποδός και τους αστραγάλους
• Απώλεια όρεξης ή ναυτία
• Πρήξιμο στην κοιλιά
• Κατακράτηση υγρών
• Δυσκολία στη συγκέντρωση

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τον ξηρό βήχα;

Ο ξηρός βήχας είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Μόλις οι αεραγωγοί έχουν γίνει υπερευαίσθητοι, μπορούν εύκολα να ερεθιστούν από το βήχα δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο. Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε για να βρείτε ανακούφιση ανεξάρτητα από την αιτία του βήχα:

• Χρησιμοποιήστε παστίλιες για τον λαιμό για να ενυδατώσετε και να ανακουφίσετε τον ερεθισμένο ιστό του λαιμού
• Λάβετε μη συνταγογραφούμενα κατασταλτικά του βήχα, όπως δεξτρομεθορφάνη, για την καταστολή του αντανακλαστικού
• Προσθέστε μέλι σε ζεστά ροφήματα για να ανακουφίσετε τον ερεθισμένο λαιμό

Σύνοψη

Ο ξηρός βήχας μπορεί να είναι γίνει πολύ ενοχλητικός, ιδιαίτερα αν συνεχίζεται για εβδομάδες.

Αν δεν είστε βέβαιοι τι τον προκαλεί, μιλήστε στο γιατρό σας για να βρείτε το βέλτιστο θεραπευτικό πλάνο. Στο μεταξύ, ένας συνδυασμός σπιτικών θεραπειών και μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων μπορούν να παρέχουν κάποια ανακούφιση.

Βιβλιογραφία

Cough symptoms, causes, and risk factors. (2016).
lung.org/lung-health-and-diseases/lung-disease-lookup/cough/cough-symptoms-causes-risks.html

Chronic cough overview. (2016).
my.clevelandclinic.org/health/diseases/15048-chronic-cough-overview

Kormos W. (2017). What causes a cough after a cold?
health.harvard.edu/ear-nose-throat/what-causes-a-cough-after-a-cold

Laryngopharyngeal reflux (LPR). (2012).
my.clevelandclinic.org/health/diseases/15024-laryngopharyngeal-reflux-lpr

Mayo Clinic Staff. (2015). Lung cancer.
mayoclinic.org/diseases-conditions/lung-cancer/symptoms-causes/syc-20374620

Mayo Clinic Staff. (2015). Whooping cough.
mayoclinic.org/diseases-conditions/whooping-cough/symptoms-causes/syc-20378973

Mayo Clinic Staff. (2016). Asthma.
mayoclinic.org/diseases-conditions/asthma/diagnosis-treatment/drc-20369660

Mayo Clinic Staff. (2017). Cough.
mayoclinic.org/symptoms/cough/basics/definition/SYM-20050846

Mayo Clinic Staff. (2017). Gastroesophageal reflux disease (GERD).
mayoclinic.org/diseases-conditions/gerd/symptoms-causes/syc-20361940

Mayo Clinic Staff. (2017). Heart failure.
mayoclinic.org/diseases-conditions/heart-failure/symptoms-causes/syc-20373142

Mayo Clinic Staff. (2017). Pneumothorax.
mayoclinic.org/diseases-conditions/pneumothorax/symptoms-causes/syc-20350367

Neel AB. (2013). Do you have a cough that won’t go away?
aarp.org/health/drugs-supplements/info-02-2013/chronic-cough-ace-inhibitors.html

Niimi A. (2011). Cough and asthma. DOI:
10.2174/157339811794109327

Padma L. (2013). Current drugs for the treatment of dry cough.
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24490443

Sylvester DC, et al. (2012). Chronic cough, reflux, postnasal drip syndrome, and the otolaryngologist. DOI:
dx.doi.org/10.1155/2012/564852

That nagging cough: Common causes, cures for persistent cough. (2017).
health.harvard.edu/staying-healthy/that-nagging-cough