Σύνδρομο Down: Στρατηγικές υποστήριξης της μάθησης αυτών των παιδιών

Το σύνδρομο Down (DS) είναι μια γενετική διαταραχή που πιστεύεται ότι επηρεάζει 1 στα 1000 παιδιά παγκοσμίως.

Ποιο είναι το προφίλ της Μνήμης Εργασίας στα παιδιά με Σύνδρομο Down;

Η Μνήμη Εργασίας είναι η ικανότητα να θυμάστε και να επεξεργάζεστε πληροφορίες και αποτελεί θεμελιώδη δεξιότητα στην τάξη. Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι τα παιδιά του σχολείου τη χρησιμοποιούν για:

• να θυμούνται οδηγίες
• να ιεραρχούν τις δραστηριότητές τους στην τάξη
• να δίνουν προσοχή στο δάσκαλο.

Είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας που προβλέπει τους βαθμούς από το νηπιαγωγείο έως το πανεπιστήμιο.

Η μνήμη εργασίας χωρίζεται σε λεκτικές και οπτικές δεξιότητες.

Οι λεκτικές δεξιότητες χρησιμοποιούνται για να θυμούνται οδηγίες, να μαθαίνουν τη γλώσσα και να ολοκληρώνουν εργασίες κατανόησης κειμένου. Η οπτικοχωρική εργαζόμενη μνήμη χρησιμοποιείται για μαθηματικές δεξιότητες και για τη μνήμη ακολουθιών μοτίβων, εικόνων και τοποθεσιών. Η Μνήμη Εργασίας αναπτύσσεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, με την πιο δραματική ανάπτυξη στα πρώτα 10 χρόνια της ζωής ενός παιδιού. Ένα 5χρονο μπορεί να θυμάται και να επεξεργάζεται περίπου 2 έως 3 πληροφορίες, ενώ ένα 10χρονο μπορεί να δουλέψει με τέσσερα πράγματα, όπως μια οδηγία τεσσάρων βημάτων ή 4 λέξεων.

Πώς μοιάζει το προφίλ της μνήμης εργασίας των ατόμων με σύνδρομο Down;

Μελέτη περίπτωσης 

Ο Αλέξης είναι ένα δεκάχρονο αγόρι που διαγνώστηκε με σύνδρομο Down. Η τάξη του Αλέξη μαθαίνει για διαφορετικά είδη σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Ο δάσκαλός του του ζήτησε να αναγνωρίσει ένα ζώο που ζει σε ψυχρό κλίμα. Ο Αλέξης είναι σε θέση να δείξει τη σωστή απάντηση, ωστόσο όταν ο δάσκαλός του του ζητά να απαντήσει προφορικά δεν είναι σε θέση να διατυπώσει τη σωστή απάντηση.

Μια διασκεδαστική και συναρπαστική στιγμή στην τάξη για τον Αλέξη είναι η ώρα των παραμυθιών. Οι μαθητές καλούνται να διηγηθούν ξανά ιστορίες που έχουν διαβάσει στους συμμαθητές τους. Ο Αλέξης έχει καλή κατανόηση και αντίληψη των ιστοριών που έχει διαβάσει, όπως φαίνεται και από τα γραπτά του. Απογοητεύσεις προκύπτουν όταν του ζητείται να επαναλάβει και να προφέρει αυτές τις ίδιες ιστορίες. Παρόλο που δεν έχει ξεχάσει το περιεχόμενο, η αδυναμία του να διηγηθεί αποτελεσματικά τις ιστορίες του προκαλεί αγωνία.

Αν και προσπαθεί σκληρά να συμβαδίζει με την τάξη του, συχνά αποτυγχάνει να ολοκληρώσει τις οδηγίες που τους δίνει ο δάσκαλος. Ο Αλέξης δείχνει τα καλά του αποτελέσματα όταν ο δάσκαλός του επαναλαμβάνει αργά τις οδηγίες και του δίνει επιπλέον χρόνο για να ολοκληρώσει τις εργασίες.

Το προφίλ της μνήμης εργασίας ενός παιδιού με σύνδρομο Down μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό, αλλά η έρευνα έχει καθιερώσει ορισμένα μοτίβα που μπορούν να καθοδηγήσουν τον τρόπο με τον οποίο διδάσκουμε και υποστηρίζουμε τη μάθησή τους. Ένα κοινό μοτίβο είναι το έλλειμμα λεκτικής μνήμης εργασίας – τα παιδιά με σύνδρομο Down αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη δυσκολία στο να θυμούνται λεκτικές πληροφορίες. Δυσκολεύονται στην κωδικοποίηση πληροφοριών (εισαγωγή πληροφοριών) ή στην ανάκληση πληροφοριών (εξαγωγή πληροφοριών); Μια άποψη είναι ότι συνδέεται με τον τρόπο κωδικοποίησης των πληροφοριών. Η δυσκολία του Αλέξη να εκτελέσει τις οδηγίες του δασκάλου μπορεί να συνδέεται με τη δυσκολία του να κωδικοποιήσει τις πληροφορίες όταν τις άκουσε για πρώτη φορά.

Τα παιδιά με DS μπορεί επίσης να αντιμετωπίζουν δυσκολία στην ανάκληση πληροφοριών. Τα λάθη τους είναι μόνο στο ότι συνήθως δεν ξεχνούν λέξεις όταν μιλούν, ωστόσο επαναλαμβάνουν λανθασμένα λέξεις. Αυτό αποδεικνύεται από την αντίδραση του Αλέξη κατά τη διάρκεια της ιστορίας – ενώ τα παιδιά με γενικές μαθησιακές δυσκολίες θα είχαν ξεχάσει την ιστορία, ο Αλέξης επαναλάμβανε συνεχώς λέξεις κατά την επανάληψη της ιστορίας. Ποιες είναι οι συνέπειες αυτού του γεγονότος στην τάξη; Η λεκτική μνήμη είναι μια σημαντική δεξιότητα που χρησιμοποιούμε για να μάθουμε νέες λέξεις, καθώς και την πολυπλοκότητα της γλώσσας και της συζήτησης. Τα ελλείμματα σε αυτόν τον τομέα συνδέονται με την κακή κατάκτηση της γλώσσας και την επικοινωνία.

Μερικές φορές τα ελλείμματα ανάκλησης προέρχονται από τον ρυθμό ομιλίας – ο βραδύτερος ρυθμός ομιλίας συνδέεται με χειρότερη λεκτική μνήμη. Όσο περισσότερο χρόνο χρειάζεται ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες για να μπορέσει ή να ξανά επαναλάβει κάποιες πληροφορίες, τόσο πιο πιθανό είναι να τις ξεχάσει. Ωστόσο, τα παιδιά με σύνδρομο Down έχουν φυσιολογικό ρυθμό ομιλίας – η έρευνα έχει διαπιστώσει ότι αυτός δεν είναι συνήθως πιο αργός από τους συνομηλίκους τους.

Πού έγκειται τότε η δυσκολία τους; Μπορεί να βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο τους ζητείται να ανακαλέσουν πληροφορίες – όταν μπορούν να δείξουν μια απάντηση οι επιδόσεις τους είναι πολύ καλύτερες από ό,τι όταν πρέπει να δώσουν μια προφορική απάντηση. Σκεφτείτε τον Αλέξη όταν μάθαινε για τα ζώα στα κρύα κλίματα – ήταν σε θέση να απαντήσει με ακρίβεια όταν μπορούσε να αποφύγει τη χρήση της γλώσσας και να δείξει με το δάχτυλο.