Εγκέφαλος και Νευρικό Σύστημα

Σύνδρομο του “σοφού”: μια ιδιαίτερη κατάσταση

O Kim Peek γεννήθηκε το 1951 με μακροκεφαλία, βλάβη στην παρεγκεφαλίδα και αγενεσία του μεσολοβίου. Από πολύ μικρή ηλικία επέδειξε αξιοθαύμαστη ικανότητα στην απομνημόνευση. Μπορούσε να διαβάσει ένα βιβλίο σε περίπου μία ώρα και να θυμάται σχεδόν όλα όσα διάβασε σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων από λογοτεχνία μέχρι μουσική. O Peek διάβαζε την αριστερή σελίδα των βιβλίων με το αριστερό του μάτι και ταυτόχρονα τη δεξιά σελίδα με το δεξί του μάτι και κατάφερε να απομνημονεύσει με τεράστια ακρίβεια τα περιεχόμενα από τουλάχιστον 12.000 βιβλία σε όλη του τη ζωή. Πέθανε το 2009 σε ηλικία 58 ετών. Ο αξιοθαύμαστος αυτός άνθρωπος αποτέλεσε την έμπνευση για τον κεντρικό χαρακτήρα της πολυβραβευμένης ταινίας “Rain Man”, και παραμένει ένας από τους πιο γνωστούς ανθρώπους με σύνδρομο Savant.

Τι είναι όμως το σύνδρομο Savant?

Το σύνδρομο Savant είναι μία σπάνια κατάσταση, στην οποία άτομα με διάφορες αναπτυξιακές διαταραχές, μεταξύ αυτών και ο αυτισμός, επιδεικνύουν αξιοθαύμαστες ικανότητες και ταλέντα. Η πάθηση μπορεί να ακολουθεί το άτομο από τη στιγμή της γέννησής του, να έχει τις ικανότητες έμφυτες ή να τις αποκτήσει αργότερα στην παιδική του ηλικία ή ακόμα και στην ενήλικη ζωή του. 

Οι ικανότητες ενός ατόμου με Savant συνυπάρχουν κατά κανόνα με ποικίλες αναπτυξιακές διαταραχές, όπως ο αυτισμός ή κάποια εγκεφαλική βλάβη ή ασθένεια που μπορεί να έχει συμβεί πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά τη γέννησή του ατόμου. Είναι ακόμα πιθανό κάποια εγκεφαλική βλάβη που θα προκληθεί στο άτομο λόγω κάποιου γεγονότος κατά τη διάρκεια της παιδικής ή ενήλικης ζωής του, να έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη αξιοθαύμαστων ικανοτήτων. 

Πόσο συχνό είναι το σύνδρομο Savant?

Περίπου ένα στα δέκα άτομα με αυτισμό εμφανίζουν σε ένα βαθμό ικανότητες Savant.  Στις περιπτώσεις νοητικής υστέρησης ή εγκεφαλικής βλάβης, λιγότερο από το 1% των ατόμων εμφανίζουν τις ικανότητες ενός Savant. Επομένως γίνεται κατανοητό πως δεν είναι όλοι αυτιστικοί άνθρωποι Savants, ούτε όλοι οι Savants αυτιστικοί.

Είναι πολύ συχνότερο στους άνδρες από ότι στις γυναίκες με μία αναλογία περίπου 6 προς 1.

Ποια είναι τα αίτια του συνδρόμου Savant;

Υπάρχουν πολλές θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν τις αξιοθαύμαστες ικανότητες των ατόμων αυτών, ωστόσο φαίνεται μέχρι σήμερα πως καμία μοναδική θεωρία δεν μπορεί να λειτουργήσει σαν ομπρέλα για όλους τους Savants και κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή.

Μπορούν οι αξιοθαύμαστες αυτές ικανότητες να εξαφανιστούν με το πέρασμα των χρόνων;

Παρόλο που υπήρχαν περιπτώσεις ατόμων που έχασαν τις ιδιαίτερες ικανότητες τους με το πέρασμα του χρόνου, οι περιπτώσεις αυτές αποτελούν εξαίρεση. Οι θαυμαστές αυτές ικανότητες δεν φθείρονται ούτε εξαφανίζονται στην πλειοψηφία των ατόμων με Savant, αντιθέτως με συνεχή εξάσκηση και επιμονή μπορεί να βελτιωθούν και σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό. Μάλιστα πολλές φορές τα άτομα αυτά ακολουθούν ένα συγκεκριμένο μοτίβο, κατά το οποίο αρχικά αναπαράγουν πράγματα που είδαν ή άκουσαν, στη συνέχεια αυτοσχεδιάζουν και τελικά φτάνουν στο σημείο να μπορούν να δημιουργήσουν κάτι εντελώς δικό τους σε ασυνήθιστα υψηλό επίπεδο.

Τι είδους ικανότητες αναπτύσσουν οι άνθρωποι με σύνδρομο Savant;

Ικανότητες Savant αναπτύσσονται κυρίως σε πέντε γενικές κατηγορίες.

  • Μουσική: Συχνότερα αναφερόμενες είναι οι επιδόσεις στο πιάνο με τέλεια τονικότητα, η πολλαπλή εκμάθηση οργάνων και η σύνθεση.
  • Τέχνη: Συνηθέστερα στη ζωγραφική, τη σχεδίαση και τη γλυπτική.
  • Ημερολογιακοί υπολογισμοί: Ιδιαίτερα αυξημένη ικανότητα στα περισσότερα άτομα με σύνδρομο Savant.
  • Μαθηματικά. Κυρίως υπολογισμοί με αστραπιαία ταχύτητα.
  • Μηχανικές ικανότητες και ικανότητες αξιολόγησης χώρου: Έχει αναφερθεί ικανότητα μέτρησης αποστάσεων με μεγάλη ακρίβεια χωρίς τη χρήση οργάνων και η κατασκευή πολυσύνθετων μοντέλων, αλλά και χαρτών με τεράστια ακρίβεια.

Άλλες ικανότητες που εμφανίζονται λιγότερο συχνά είναι η πολυγλωσσία, η συναισθησία και η ακριβής εκτίμηση και αντίληψη της έννοιας του χρόνου χωρίς τη χρήση ρολογιού.

Γενικά, τα άτομα αυτά μπορεί να έχουν μόνο μία ιδιαίτερη ικανότητα, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανίζονται ταυτόχρονα πολλές ικανότητες. Έρευνες έχουν δείξει ότι ανεξάρτητα από το ποια είναι η ιδιαίτερη ικανότητα του ατόμου, σχεδόν πάντα συνοδεύεται από εξωπραγματική μνήμη.

Ανάλογα με το πόσο ανεπτυγμένες και πολυδιάστατες είναι οι ικανότητες ενός ατόμου με σύνδρομο savant, τα άτομα χωρίζονται σε περαιτέρω κατηγορίες, με την πιο σπάνια να είναι οι “prodigious Savants”, οι οποίοι επιδεικνύουν εξωπραγματικές ικανότητες, που δύσκολα θα μπορούσαν να επιτευχθούν ακόμα και από ταλαντούχα άτομα χωρίς κάποια αναπτυξιακή διαταραχή ή πάθηση. Πιστεύεται ότι υπάρχουν λιγότεροι από 100 “prodigious Savants” αυτή τη στιγμή.

Υπάρχει “θεραπεία” για το σύνδρομο Savant;

Το σύνδρομο αυτό δεν είναι διαταραχή ή πάθηση είναι μία κατάσταση στην οποία αξιοθαύμαστες ικανότητες και μνήμη αναπτύσσονται σε άτομα με αναπτυξιακές διαταραχές, επομένως δεν υφίσταται ο όρος της “θεραπείας” στην περίπτωση αυτή. Αν έχετε παιδί ή παρατηρήσετε σε κάποιο άλλο παιδί ιδιαίτερες ικανότητες Savant, το πρώτο βήμα για τη σωστή προσέγγιση της κατάστασης είναι να πραγματοποιηθεί μία συνολική αξιολόγηση του παιδιού, ώστε να διαπιστωθεί ποια είναι η βασική διαταραχή που συνοδεύει τις ιδιαίτερες ικανότητές του.


+ 4 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved