Τα μωρά με ανεπαρκές μικροβίωμα είναι πιο επιρρεπή στη μηνιγγίτιδα

Νέα έρευνα που έγινε σε συνεργασία του Ινστιτούτου Pasteur με το Πανεπιστήμιο Inserm του Παρισιού, και το Νοσοκομείο Necker, έδειξε ότι η ευαισθησία των βρεφών στη μηνιγγίτιδα τύπου GBS, οφείλεται στην ανεπαρκή ωρίμανση του εντερικού μικροβιώματός τους, καθώς και των επιθηλίων του εντέρου και του χοριοειδούς πλέγματος. Ένας ακόμη παράγοντας, είναι η ηλικία, η οποία όμως δεν αφορά την ωρίμανση του μικροβιώματος αυτή καθ’αυτή.

Τι είναι η μηνιγγίτιδα τύπου GBS;

Με τον όρο μηνιγγίτιδα, αναφερόμαστε στην φλεγμονή των προστατευτικών μεμβρανών που καλύπτουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Η μηνιγγίτιδα δεν οφείλεται μόνο σε μία αιτία, αντιθέτως μπορεί να προκληθεί είτε από παθογόνα μικρόβια, όπως ιούς, βακτήρια και μύκητες, είτε από τραυματισμούς, καρκίνο ή ακόμα και φάρμακα. Στην περίπτωση των νεογνών, το πιο συχνό αίτιο ανάπτυξης μηνιγγίτιδας, οφείλεται σε ένα βακτήριο του γένους των Στρεπτόκοκκων και συγκεκριμένα της ομάδας Β (εν συντομία GBS). Τα νεογνά αναπτύσσουν μηνιγγίτιδα, έως και 30 φορές περισσότερο σε σχέση με τους ενήλικες. Επίσης ο συγκεκριμένος τύπος, είναι συσχετισμένος με υψηλή θνησιμότητα και χρήζει άμεσης ιατρικής παρακολούθησης. Συχνά η αιτία της μηνιγγίτιδας, είναι ο εντερικός αποικισμός του βακτηρίου, και η μετακίνησή του κατά μήκος του εντερικού φραγμού.

Tο μικροβίωμα του εντέρου (δηλαδή το σύνολο των μικροβίων που ζει στο έντερο) έχει σημαντικό ρόλο, καθώς όχι μόνο εμπλέκεται στην πέψη, αλλά επίσης παρέχει προστασία από παθογόνα του εντέρου, που μπορεί να έχουν προσληφθεί με την τροφή, και συμμετέχει στην διαφοροποίηση του ιστού και την ανάπτυξη του ανοσοποιητικού.

Τα νεογέννητα δεν έχουνε μικροβίωμα. Αυτό δημιουργείται αρχικά από τα βακτήρια της μητέρας, του φαγητού και του περιβάλλοντος.

Το ανεπαρκές μικροβίωμα του εντέρου κάνει τα μωρά ευάλωτα στη μηνιγγίτιδα;

Στην έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cell Reports, οι επιστήμονες έδειξαν ότι σε μοντέλο ποντικού η ανεπαρκής ωρίμανση των μικροβίων του εντέρου στο νεογέννητο, καθιστά τα μωρά ευάλωτα στη μηνιγγίτιδα GBS. H έλλειψη ενός ώριμου μικροβιώματος, επιτρέπει στα παθογόνα βακτήρια να αποικίσουν στο έντερο. Ακόμη, μειώνει την ικανότητα του εντερικού φραγμού να σταματά τα βακτήρια από το να βρεθούν στην κυκλοφορία του αίματος, με αποτέλεσμα να μπορούν να φτάσουν μέχρι τον εγκέφαλο. Το ανοσοποιητικό θα είναι ανίκανο να ελέγξει την μόλυνση σε μια τέτοια περίπτωση.

Τι είναι ο εντερικός φραγμός και το χοριοειδές πλέγμα;

Ο εντερικός φραγμός, ουσιαστικά αφορά μια στιβάδα κυττάρων στο έντερο, η οποία είναι επιλεκτικά διαπερατή. Με άλλα λόγια, επιτρέπει την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, ηλεκτρολυτών και νερού, ενώ διατηρεί μια αποτελεσματική άμυνα, ενάντια σε τοξίνες, αντιγόνα και το εντερικό μικροβίωμα.

Το χοριοειδές πλέγμα, είναι υπεύθυνο για την παραγωγή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, καθώς και για τον διαχωρισμό του εγκεφάλου από την κυκλοφορία του αίματος.

Ένα άλλο σημαντικό εύρημα της έρευνας ήταν ότι ο εντερικός φραγμός και το χοριοειδές πλέγμα, είναι επίσης μη επαρκώς ανεπτυγμένοι στα νεογνά. Επομένως τα βακτήρια είναι ακόμη πιο ελεύθερα να φτάσουν μέχρι τον εγκέφαλο. Φάνηκε επίσης ότι το σηματοδοτικό μονοπάτι Wnt, που εξαρτάται από την ηλικία, και αφορά την ανάπτυξη και διαφοροποίηση ιστών, είναι πιο ενεργό στα νεογέννητα. Αυτό καθιστά λιγότερο δραστικά τον εντερικό φραγμό και το χοριοειδές πλέγμα.

«Σε αυτή την έρευνα δείχνουμε πώς δύο παράγοντες της βρεφικής ηλικίας- η μη επαρκής ωρίμανση του μικροβιώματος του εντέρου και η ανάπτυξη του εντερικού φραγμού και του χοριοειδούς πλέγματος, παίζουν σημαντικό ρόλο στην ευαισθησία των νεοογέννητων στην μηνιγγίτιδα GBS, σε όλα τα στάδια της λοίμωξης, από την αποίκιση στο έντερο μέχρι την εξάπλωση στον εγκέφαλο» εξηγεί ο Marc Lecuit, Καθηγητής του Πανεπιστημίου του Παρισιού, ασκούμενος στο NEMH και Επικεφαλής της Μονάδας Βιολογίας των Λοιμώξεων, στο Ινστιτούτο Παστέρ.

Τα αποτελέσματα της έρευνας τονίζουν τη σημασία του μικροβιώματος, και το πόσο μπορεί να επηρεάσει όχι μόνο την πέψη των τροφών αλλά και την πορεία μιας ασθένειας και την άμυνα του οργανισμού. Παρόλο που τα αναπτυξιακά μονοπάτια των νεογέννητων δεν μπορούν να δεχτούν κάποια εξωτερική παρέμβαση, η στοχευμένη ωρίμανση του μικροβιώματος θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόληψη της νεογνικής μηνιγγίτιδας.