Τι είναι η δίαιτα vegan;
Η δίαιτα vegan- ή άκρως χορτοφαγική διατροφή- περιλαμβάνει μόνο προϊόντα φυτικής προέλευσης, ενώ αποκλείονται όλες οι ζωικές τροφές αλλά και το μέλι. Πιο συγκεκριμένα περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, δημητριακά και φυτικά έλαια, ενώ δεν επιτρέπεται να καταναλωθούν κρεατικά, ψάρια, γαλακτοκομικά, αυγά και προϊόντα που περιέχουν τα παραπάνω. Μερικές οικογένειες τις επιλέγουν για λόγους υγείας καθώς, αν εφαρμοστούν σωστά, υπόσχονται μια διατροφή χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά, μείωση του σωματικού λίπους αλλά και των πιθανοτήτων εμφάνισης καρκίνου και καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Μια δίαιτα vegan αν σχεδιαστεί από ειδικό διατροφολόγο και βασιστεί στο μεσογειακό μοντέλο διατροφής μπορεί να είναι μια πολύ υγιεινή διατροφή, που προσφέρει στον οργανισμό πολλές βιταμίνες, φυτικές ίνες και πληθώρα αντιοξειδωτικών ουσιών. Όμως, μπορούν τα παιδιά στην εφηβεία να ακολουθήσουν αυτή τη διατροφή ή μπορεί αυτο να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία τους;
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα της vegan διατροφής;
Οι δίαιτες αποκλεισμού μπορεί να δημιουργήσουν διατροφικές ελλείψεις και κατά συνέπεια προβλήματα στην υγεία, για αυτό θα πρέπει οι γονείς πριν υιοθετήσουν αυτή τη διατροφή να συμβουλευτούν πρώτα τον γιατρό του παιδιού και αν δώσει το πράσινο φως, να επισκεφτούν έναν διατροφολόγο για να τους δώσει ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα διατροφής για τις ανάγκες των εφήβων. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αν ο έφηβος είναι υγιής και δεν έχει κάποιο σοβαρότερο πρόβλημα υγείας, μια ισορροπημένη διατροφή vegan- ενδεχομένως με παράλληλη λήψη διατροφικών συμπληρωμάτων ή πολυβιταμινών- η οποία θα παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη- δεν είναι πιθανό να δημιουργήσει προβλήματα στον οργανισμό του εφήβου.
Μάλιστα η ακραία χορτοφαγία έχει το επιπλέον όφελος πως τις περισσότερες φορές ο έφηβος θα αναγκάζεται να αποφεύγει το πρόχειρο φαγητό που σπάνια είναι κατάλληλο για ακραίους χορτοφάγους, δηλαδή δε θα μπορεί να καταναλώνει χοτ ντογκ, σουβλάκια, μπέργκερ και παγωτά και αναγκαστικά θα στρέφεται σε πιο υγιεινές επιλογές όπως τα λαδερά φαγητά, τα όσπρια, τα γεμιστά ή το σπανακόρυζο.
Τι θα πρέπει να περιέχει η διατροφή του εφήβου που ακολουθεί δίαιτα vegan.
Ασβέστιο: Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για την υγεία των οστών και των δοντιών, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία, την εφηβεία, την εγκυμοσύνη, την εμμηνόπαυση και την τρίτη ηλικία, έτσι θα πρέπει να φροντίζουν να παίρνουν αρκετό ασβέστιο από φυτικές πηγές ή από συμπληρώματα διατροφής εφόσον έτσι ορίσει ο γιατρός τους. Η καλύτερη πηγή πρόσληψης ασβεστίου είναι τα γαλακτοκομικά, όμως οι vegan μπορούν να πάρουν την ημερήσια ποσότητα ασβεστίου που χρειάζεται ο οργανισμός τους από τα αμύγδαλα, το μπρόκολο, τα καρύδια, το γάλα σόγιας και τα άλλα φυτικά γάλατα που συχνά είναι εμπλουτισμένα με ασβέστιο.
Σίδηρος: Αν και οι περισσότεροι φοβούνται πως σε μια άκρως χορτοφαγική δίαιτα θα δουν τα επίπεδα του αιματοκρίτη τους να ελαττώνονται δραματικά, αυτό δεν ισχύει αν το άτομο διατρέφεται σωστά. Τα σκούρα φυλλώδη λαχανικά, τα χόρτα και το σπανάκι αν συνδυαστούν με κάποια πηγή βιταμίνης C όπως ένας χυμός πορτοκάλι ή σως από λεμόνι, μπορούν να προσφέρουν στον οργανισμό το σίδηρο που χρειάζεται. Επίσης, τα δημητριακά είναι μια καλή επιλογή. Πολλοί χορτοφάγοι επιλέγουν να παίρνουν και συμπληρώματα σιδήρου, αν και δεν είναι πάντα απαραίτητο.
Βιταμίνη Β12: Η βιταμίνη Β12 θα πρέπει να λαμβάνεται σε μορφή συμπληρώματος, καθώς συχνά οι χορτοφάγοι εμφανίζουν έλλειψη. Αν και μπορεί να ληφθεί από ορισμένες τροφές όπως τα εμπλουτισμένα δημητριακά και τα φυτικά γάλατα και γιαούρτια, θα ήταν καλό να γίνεται ένας ετήσιος αιματολογικός έλεγχος των επιπέδων της και αν υπάρχει έλλειψη τότε να χορηγείται κάποιο συμπλήρωμα διατροφής.
Βιταμίνη D: Μια άλλη σημαντική βιταμίνη είναι η D. Καθώς η διατροφή σπάνια μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού, είτε κάποιος είναι χορτοφάγος, είτε όχι θα πρέπει το άτομο να εκτίθεται συχνά στον ήλιο. Αν αυτο δεν είναι δυνατό θα πρέπει να ληφθεί κάποιο συμπλήρωμα D2 ή D3 ώστε να μην δημιουργηθεί έλλειψη. Η μορφή D3(cholecalciferol) είναι η καλύτερη και αφομοιώνεται ευκολότερα από τον οργανισμό, αλλά δεν είναι φυτικής προέλευσης όπως η D2 (ergocalciferol), που όμως δε φαίνεται να έχει πολλά πλεονεκτήματα. Πάντως οι περισσότερες ενώσεις vegan επιτρέπουν την λήψη της D3 αρκεί να φέρει την ένδειξη ‘vegan’ που σημαίνει ότι έχει παραχθεί από πηγή συμβατή με την vegan ιδεολογία.