Θεραπεία μέσω παιχνιδιού: Αποτελεσματική όχι μόνο σε παιδιά, αλλά και σε ηλικιωμένους

Η παιχνιδοθεραπεία είναι μια μορφή θεραπείας που συνήθως εφαρμόζεται στα παιδιά για να τα βοηθήσει να εκφραστούν, να μάθουν και να επικοινωνήσουν με το περιβάλλον και τους ανθρώπους. Είναι επίσης μια μορφή συμβουλευτικής ψυχοθεραπείας που χρησιμοποιεί το παιχνίδι για να επικοινωνήσει με τους ανθρώπους και να τους βοηθήσει να προλάβουν ή να επιλύσουν τις ψυχοκοινωνικές προκλήσεις. Τα παιδιά αναπτύσσονται μαθαίνοντας από το παιχνίδι. Το παιχνίδι έχει χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία ή την αποκατάσταση διαφόρων νευροαναπτυξιακών διαταραχών των παιδιών, όπως η εγκεφαλική παράλυση, ο αυτισμός και οι γνωστικές διαταραχές. Αν και αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1920 αποκλειστικά για τη θεραπεία των παιδιών, μπορεί να πραγματοποιηθεί και για τους ενήλικες. “Το παιχνίδι είναι αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας, η απουσία του σηματοδοτεί μικρότερη ποιότητα ζωής” (Kielhofner & Mikaye). Έρευνες έχουν δείξει την αποτελεσματικότητα της παιχνιδοθεραπείας ως έγκυρης θεραπευτικής τεχνικής σε ενήλικες και ηλικιωμένους (όλων των ηλικιών). Το παιχνίδι ενθαρρύνει τα παιδιά ή τους ενήλικες να κινηθούν αυξάνοντας έτσι τη λειτουργία του σώματός τους και τις λειτουργικές τους ικανότητες. Η παιχνιδοθεραπεία μπορεί να πραγματοποιηθεί με έναν μεμονωμένο ενήλικα ή σε ομάδα. Όταν εκτελείται σε ομάδα υπάρχει περισσότερη κοινωνική αλληλεπίδραση και ανταγωνιστικό περιβάλλον που ενθαρρύνει τους ενήλικες να ξεπεράσουν τον εαυτό τους. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού μπορούν να εφαρμοστούν διάφορες θεραπευτικές τεχνικές.

Ποια είναι τα οφέλη της παιχνιδοθεραπείας;

Τα οφέλη μπορεί να είναι ακόμη περισσότερα με βάση τον στόχο της συνεδρίας παιχνιδοθεραπείας. Τι κάνει η παιχνιδοθεραπεία και ωφελεί τους ανθρώπους;

1. Δημιουργεί εμπιστοσύνη
2. Βελτιώνει τις κοινωνικές δεξιότητες
3. Βελτιώνει τη συνεργασία με άλλους
4. Βελτιώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου
5. Απελευθερώνει το άγχος
6. Χαλάρωνει
7. Βελτιώνει τη διάθεση και το άτομο γίνεται αισιόδοξο
8. Διεγείρει το γέλιο το οποίο θεωρείται το καλύτερο φάρμακο
9. Αναπτύσσει την αυτοεκτίμηση
10. Ενθαρρύνει τις κινήσεις του σώματος
11. Βελτιώνει την ισορροπία και τον συντονισμό
12. Βελτιώνει την αντίληψη, την αίσθηση της θέσης των αρθρώσεων
13. Διεγείρει το μυαλό και ενισχύει τη δημιουργικότητα
14. Βοηθά στην αντιμετώπιση των αρνητικών συναισθημάτων
15. Βοηθά στην αποδοχή και την ανάπτυξη νέων τρόπων αντιμετώπισης της αναπηρίας τους ή οποιασδήποτε σωματικής κατάστασης
16. Ενθαρρύνει την ενασχόληση με τον αθλητισμό

Ποιες είναι οι ενδείξεις της παιχνιδοθεραπείας;

1. Τραυματισμός κεφαλής
2. Εγκεφαλικό επεισόδιο
3. Σύνδρομο Πάρκινσον
4. Άνοια
5. ΔΕΠΥ
6. Εγκεφαλική παράλυση
7. Αυτισμός
8. Μαθησιακές δυσκολίες
9. Διανοητικό στρες
10. Αγχώδης διαταραχή
11. Κατάθλιψη
12. Γνωστικές διαταραχές
13. Νευρολογικές διαταραχές

Τι πρέπει να λάβετε υπόψη στην παιχνιδοθεραπεία;

1. Η συμπεριφορά του θεραπευτή πρέπει να είναι συμπαθητική, αισιόδοξη, διακριτική, ώστε το άτομο να έχει την ευκαιρία να εκφραστεί και να αναπτυχθεί.
2. Η παιγνιοθεραπεία θα πρέπει να πραγματοποιείται σε ασφαλές περιβάλλον. Δεν πρέπει να υπάρχουν αιχμηρά αντικείμενα.
3. Οι δραστηριότητες σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπάρχει κάποιος αυστηρός κανόνας. Το να συμμετέχουν τα άτομα είναι πολύ πιο σημαντικό από το να έχουν επιτυχία.
4. Θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι σκέψεις και οι ιδέες των συμμετεχόντων.
5. Καθώς υπάρχει ομάδα ατόμων με διαφορετικές ικανότητες και με διαφορετικές συνθήκες, είναι φυσικό να αισθάνεται το άτομο “μικρότερο” από τους άλλους. Οι θεραπευτές θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι δεν αισθάνονται εγκαταλελειμμένοι και επίσης η συνεδρία θα πρέπει να βοηθά τους συμμετέχοντες στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησής τους.
6. Τα διαλείμματα θα πρέπει να δίνονται ανάλογα με τις ανάγκες, ώστε να τους παρέχεται ο δικός τους χώρος και ελευθερία.
7. Θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα ασφαλείας, όπως η ύπαρξη φαρμακείου πρώτων βοηθειών, η παροχή βοήθειας στο άτομο όποτε απαιτείται.
8. Ο θεραπευτής θα πρέπει να είναι σε θέση να δημιουργήσει ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον και ενθουσιασμό σε όλα τα άτομα καθ’ όλη τη διάρκεια των δραστηριοτήτων.
9. Ο θεραπευτής θα πρέπει να διασφαλίζει ότι υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ των ατόμων κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων που τους βοηθά να κοινωνικοποιηθούν και να οικοδομήσουν σχέσεις.
10. Ο απώτερος στόχος θα πρέπει να είναι όλα τα άτομα να αισθάνονται χαρά, ευτυχία, ενθουσιασμό και αυτοπεποίθηση καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεδρίας.
11. Οι δραστηριότητες της παιχνιδοθεραπείας μπορεί να σχεδιάζονται με τη συμμετοχή άλλων μεθόδων θεραπείας για την αντιμετώπιση ποικίλων προκλήσεων υγείας σε ενήλικες.

Ποια είναι η διαδικασία της παιχνιδοθεραπείας;

Καθορίστε την ομάδα των ατόμων για τα οποία θα σχεδιαστεί η συνεδρία παιχνιδοθεραπείας. Σημειώστε τις συνθήκες, τις ικανότητες και τους παράγοντες κινδύνου όλων των ατόμων. Γίνεται ενδελεχής αξιολόγηση όλων των ενηλίκων συμμετεχόντων. Πριν από τον σχεδιασμό των δραστηριοτήτων πρέπει να γίνεται μια ολοκληρωμένη γηριατρική αξιολόγηση για όλους τους ηλικιωμένους συμμετέχοντες. Οι δραστηριότητες βασίζονται στους στόχους της θεραπείας των ατόμων. Μπορεί να υπάρχει συνδυασμός λίγων στόχων σε μια δραστηριότητα. Οι στόχοι πρέπει να είναι λειτουργικοί με βάση το μοντέλο ICF. Δεν υπάρχει κανόνας για το παιχνίδι. Οι δραστηριότητες παιχνιδιού σχεδιάζονται με βάση τους στόχους της θεραπείας. Μπορεί να υπάρχει συνδυασμός λίγων στόχων σε μια δραστηριότητα, όπως για τη βελτίωση της ομιλίας, τη βελτίωση της ισορροπίας και του συντονισμού, τη βελτίωση των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για τις δραστηριότητες βασίζονται αποκλειστικά στις δραστηριότητες που έχουν προγραμματιστεί. Μπορεί να είναι από ένα μικρό έγχρωμο μολύβι μέχρι μια ρακέτα μπάντμιντον. Το αποτέλεσμα της συνεδρίας εξαρτάται από τις δραστηριότητες που έχουν προγραμματιστεί.

Συνοπτικά

Καθώς η γηριατρική είναι μια ολοκληρωμένη κατάσταση, η αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα άτομα τρίτης ηλικίας απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση. Η αναφορά στους συγκεκριμένους επαγγελματίες υγείας πρέπει να γίνεται όποτε είναι απαραίτητο. Είναι δύσκολο για τους ηλικιωμένους να μετακινούνται σε διαφορετικά μέρη για θεραπευτικές συμβουλές. Εκεί η παιχνιδοθεραπεία είναι ένα μικρό βήμα υποστήριξης στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι. Καθώς ο πληθυσμός των ηλικιωμένων αυξάνεται και υπάρχουν αναφορές για μεγαλύτερο αριθμό απομόνωσης μεταξύ των ηλικιωμένων, η παιχνιδοθεραπεία παίζει ένα μικρό ρόλο για να τους βοηθήσει να κοινωνικοποιηθούν και να βελτιώσουν την υγεία και την ευημερία τους.