Ψυχική υγεία

Τι είναι η φοβία; Ποιοι οι τύποι της και πώς αντιμετωπίζεται;

Η φοβία είναι ο υπερβολικός, επίμονος και παράλογος φόβος. Πρόκειται ουσιαστικά για έναν τύπο αγχώδους διαταραχής, που σχετίζεται με αντικείμενα, μέρη, δραστηριότητες, καταστάσεις, ζώα και ανθρώπους. (Φοβάσαι την απόρριψη; Μάθε τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτή σου η φοβία)

Όλοι μας, προσπαθούμε να αποφεύγουμε πράγματα και καταστάσεις που μας κάνουν να νιώθουμε άβολα, αλλά τα άτομα με φοβίες, προσπαθούν μανιωδώς να αποφεύγουν ότι τους φοβίζει, με αποτέλεσμα να έχουν επιπτώσεις στην καθημερινή τους ζωή. (Φοβία δέσμευσης σε σχέση: Γιατί έχει αυξηθεί; Μπορεί να ξεπεραστεί;)

Ποιοι τύποι φοβιών υπάρχουν;

Η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία προσδιορίζει τρεις μεγάλες κατηγορίες φοβιών:

  • Κοινωνική φοβία (κοινωνική αγχώδης διαταραχή): Όταν οι άνθρωποι φοβούνται αδικαιολόγητα ότι θα ταπεινωθούν, ντροπιαστούν ή θα κριθούν από άλλους ανθρώπους σε κοινωνικές καταστάσεις. Για τα άτομα με κοινωνική φοβία, οι άγνωστοι άνθρωποι τους είναι ιδιαίτερα ενοχλητικοί.
  • Αγοραφοβία: Πρόκειται για έναν έντονο και εξουθενωτικό φόβο για δημόσιους κλειστούς ή ανοιχτούς χώρους όπου συνωστίζεται πλήθος. Πολλά άτομα με αγοραφοβία εμφανίζουν κρίσεις πανικού και σωματικά συμπτώματα, όπως το τρέμουλο, η ταχυπαλμία και η εφίδρωση.
  • Ειδικές φοβίες: Είναι ο πιο κοινός τύπος φοβιών που σχετίζονται με ζώα, ανθρώπους, περιβάλλοντα (πχ σκοτεινά ή ψηλά κτήρια) και καταστάσεις (πχ τρένο, αεροπλάνο).

Ποια συμπτώματα προκαλούν οι φοβίες;

Τα συμπτώματα της φοβίας, είναι ανάλογα με τον τύπο της. Οι πιο κοινές ψυχοκοινωνικές και σωματικές αντιδράσεις που σχετίζονται με τις φοβίες περιλαμβάνουν:

  • Ανεξέλεγκτα και έντονα συναισθήματα πανικού και άγχους: Σωματικές επιπτώσεις που σχετίζονται με το άγχος, όπως ναυτία, εφίδρωση, κοκκίνισμα, ταχυπαλμία και τρόμος, δύσπνοια, αίσθημα πνιγμού, δυσφορία στο στήθος, στομαχικές διαταραχές, ζάλη ή λιποθυμία, αίσθημα απώλειας ελέγχου ή μούδιασμα, ρίγη ή εξάψεις.
  • Σκόπιμη αποφυγή: Τα άτομα με φοβίες προσπαθούν να αποφεύγουν ότι τους προκαλεί έντονο φόβο και άγχος. Ανάλογα με την φοβία, αυτό μπορεί να τους κάνει να μοιάζουν παράξενοι και ιδιόρρυθμοι.
  • Αντίληψη παραλογισμού, αλλά ανικανότητα διαχείρισης: Όταν κάποιος έχει φοβία, γνωρίζει ότι η αντίδρασή του είναι υπερβολική, αλλά δεν μπορεί να την αντιμετωπίσει χωρίς βοήθεια. Οι φοβίες που δεν αντιμετωπίζονται περιορίζουν τη ζωή και παρεμβαίνουν στην καθημερινότητα και τις διαπροσωπικές σχέσεις των ατόμων.

Πώς διαγιγνώσκεται η φοβία;

Τα απαραίτητα στοιχεία που συμπληρώνουν το παζλ της διάγνωσης μιας φοβίας, είναι:

  • Η έκθεση στη φοβία, πυροδοτεί μια υπερβολική αντίδραση άγχους.
  • Ο φόβος, το άγχος και η αποστροφή είναι επίμονα συμπτώματα που διαρκούν έξι η περισσότερους μήνες.
  • Δυσλειτουργία σε καθημερινές δραστηριότητες και διαπροσωπικές σχέσεις.

Πώς θεραπεύονται οι φοβίες;

Οι φοβίες γενικά είναι εξαιρετικά θεραπεύσιμες επειδή οι άνθρωποι συνήθως γνωρίζουν το έναυσμά τους. Για τη θεραπεία τους είναι χρήσιμη η ψυχοθεραπεία, η φαρμακευτική αγωγή ή ένας συνδυασμός των δύο, αλλά το ακριβές σχέδιο θεραπείας εξαρτάται από τον τύπο της φοβίας. (Φόβοι vs φοβίες: Ποια η διαφορά τους;)

1. Ψυχοθεραπεία

Οι γιατροί, αρχικά προτείνουν την ψυχοθεραπεία στους ασθενείς τους για τη διαχείριση της φοβίας τους, η οποία περιλαμβάνει τις εξής μορφές:

  • Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία: Χρησιμοποιείται για την αλλαγή συγκεκριμένων μοτίβων σκέψης που προκαλούν φόβο
  • Θεραπεία μέσω έκθεσης: Ο ασθενής εκτίθεται σταδιακά στον πραγματικό του φόβο, με στόχο να τον ξεπεράσει.
  • Ομαδική θεραπεία: Βοηθά τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν κοινές φοβίες, μέσω ανταλλαγής εμπειριών.
  • Εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων: Συνίσταται σε άτομα με κοινωνική φοβία και περιλαμβάνει την κοινωνική επαφή σε ομαδικές θεραπείες, για την εξάσκηση των κοινωνικών δεξιοτήτων.
  • Ομάδες υποστήριξης: Η ανταλλαγή απόψεων και κοινών εμπειριών ανακουφίζει το στρες και το άγχος που συνοδεύουν τις φοβίες.

2. Φαρμακευτική αγωγή

Τα φάρμακα λειτουργούν καλύτερα συνδυαστικά με την ψυχοθεραπεία. Ορισμένα από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των φοβιών είναι τα ακόλουθα:

  • Βήτα-αναστολείς, όπως η προπρανολόλη (Inderal), που αμβλύνουν τις σωματικές επιπτώσεις του άγχους πριν από την έκθεση στην φοβία. Οι β-αναστολείς είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι για περιπτώσεις κοινωνικής φοβίας. (Είμαι ντροπαλός ή πάσχω από αγχώδη κοινωνική διαταραχή; Πως θα καταλάβετε τη διαφορά)
  • Αντικαταθλιπτικά SSRI και άλλοι τύποι αντικαταθλιπτικών, όπως η μιρταζαπίνη (Remeron), η βενλαφαξίνη (Effexor), η κλομιπραμίνη (Anafranil) και η ιμιπραμίνη (Tofranil). Τα εν λόγω φάρμακα χρησιμοποιούνται κυρίως για τη θεραπεία της αγοραφοβίας.
  • Βενζοδιαζεπίνες και φάρμακα κατά του άγχους, όπως η κλοναζεπάμη (Klonopin), η διαζεπάμη (Valium) και η λοραζεπάμη (Ativan). Πρόκειται για φάρμακα που χορηγούνται κυρίως για τη θεραπεία του κοινωνικού άγχους και της αγοραφοβίας. Υπογραμμίζεται ότι με τα συγκεκριμένα φάρμακα, δεν επιτρέπεται η κατανάλωση αλκοόλ.


+ 8 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

What Is a Phobia? https://www.verywellhealth.com/phobia-5093943

Phobia https://www.health.harvard.edu/a_to_z/phobia-a-to-z

Impact of the DSM-IV to DSM-5 Changes on the National Survey on Drug Use and Health [Internet]. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519704/table/ch3.t11

SOCIAL ANXIETY DISORDER https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK327674/

Social anxiety disorder https://medlineplus.gov/ency/article/000957.htm

Impact of the DSM-IV to DSM-5 Changes on the National Survey on Drug Use and Health [Internet]. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519704/table/ch3.t10

Phobia - simple/specific https://medlineplus.gov/ency/article/000956.htm

Support Groups https://adaa.org/supportgroups