Θεραπεία

Τι είναι το φαινόμενο “nocebo”; Πώς επηρεάζει αρνητικά τη θεραπεία σας;

Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι η ψυχολογία του ασθενούς και το πώς ο ίδιος αντιμετωπίζει τόσο την φαρμακευτική αγωγή του, όσο και γενικότερα την θεραπευτική διαδικασία, επιδρούν σε ένα καλό βαθμό στο πώς θα αποδώσει και η θεραπεία τελικά. Πολλές φορές ο ίδιος ο ασθενής σταμάτα να ελπίζει και να πιστεύει ότι η θεραπεία θα αποδώσει, με αποτελέσματα άσχημα για την έκβαση της θεραπείας, φαινόμενο γνωστό και ως φαινόμενο “nocebo”.

Τι είναι το φαινόμενο nocebo; Πώς επηρεάζει το φαινόμενο αυτό τον ασθενή και την υγεία του;

Το φαινόμενο nocebo είναι το αντίθετο του φαινομένου placebo. Πολλές φορές, το να γνωρίζει κανείς ότι η θεραπεία του ή κάποιο φάρμακο που θα λάβει μπορεί να έχει πάρα πολλές και σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, καταλήγει να προκαλεί τις ανεπιθύμητες αυτές ενέργειες και μάλιστα σε πολύ έντονο βαθμό. Παράλληλα, η αναμονή κάποιας επέμβασης που μπορεί να έχει πολύ μεγάλο ρίσκο, το οποίο ο ασθενής γνωρίζει, μπορεί να δημιουργήσει από μόνο του αρνητικές συνέπειες για την υγεία του ασθενούς. Και μόνο η γνώση και η πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την θεραπεία και την ανάρρωσή σας, μια μορφή αυθυποβολής.

Όσο τραβηγμένο σενάριο και αν φαντάζει το γεγονός πως οι αρνητικές μας σκέψεις μπορούν να επηρεάσουν την υγεία μας, οι παρατηρήσεις αυτό δείχνουν. Η δύναμη της φαντασίας και της θέλησής μας παίζουν καθοριστικό ρόλο στην υγειά μας. Ο εγκέφαλός μας ενεργοποιείται και μόνο στην σκέψη ότι μπορεί να έχουμε ανεπιθύμητες ενέργειες ή κάποια κακή κατάληξη στην ανάρρωσή μας, και την κατάσταση αυτή δεν την προκαλεί το ίδιο το φάρμακο σε αυτές τις περιπτώσεις.

Φυσικά και μπορεί τα φάρμακα να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες και να εμφανίσουμε κάποιες από αυτές, ωστόσο αν εμείς οι ίδιοι πιστεύουμε ότι κάτι κακό θα μας συμβεί, είναι πολύ πιο πιθανό όντως να εμφανίσουμε τις ανεπιθύμητες αυτές ενέργειες ή να νιώθουμε ότι τις εμφανίζουμε. Αντίστοιχα εάν πιστεύουμε ότι κάποια θεραπεία δεν θα μας βοηθήσει, τότε είναι πολύ πιθανό όντως να μην βοηθήσει.

Πώς αντιμετωπίζεται το φαινόμενο αυτό από τους θεράποντες γιατρούς και τι μπορεί να κάνει ο ασθενής για να το αποφύγει;

Υπάρχουν πολλά προβλήματα που προκύπτουν από το φαινόμενο αυτό. Έρευνες έχουν δείξει μάλιστα ότι είναι και πολύ συχνό φαινόμενο ανάμεσα σε ασθενείς. Αυτό προκαλεί διάφορα ηθικά διλήμματα στους γιατρούς, οι οποίοι γνωρίζουν ότι εάν ενημερώσουν τον ασθενή για τα ρίσκα κάποιας επέμβασης ή κάποιας θεραπείας, ή για τις ανεπιθύμητες ενέργειες από τη χορήγηση ενός φαρμάκου, ο ίδιος ο ασθενής μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη στην επιτυχή έκβαση της θεραπείας μόνο και μόνο με τη σκέψη και τη φαντασία του.

Ωστόσο, βάσει νομοθεσίας, αλλά και ηθικής σε πολλές περιπτώσεις, οι γιατροί δεν μπορούν να αποκρύψουν τους κινδύνους και τα ρίσκα, ο ασθενής πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένος για τη διαδικασία στην οποία θα υποβληθεί και για τους κινδύνους που ελλοχεύουν. 

Είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσει ο γιατρός να επικοινωνήσει όσο το δυνατόν περισσότερο με τον ασθενή του, ώστε να γνωρίζει την ψυχοσύνθεσή του και αναλόγως να του παραχθεί συμβουλευτική σε περίπτωση που αυτό κριθεί αναγκαίο. Κάποιες ομάδες ανθρώπων, όπως οι άνθρωποι με κατάθλιψη ή αγχωτικές διαταραχές, έχουν περισσότερες πιθανότητες να πυροδοτήσουν στο μυαλό τους το φαινόμενο nocebo και να εμποδίσουν την ανάρρωσή τους. 

Είναι επίσης σημαντικό να υπάρχει μία ισορροπία από την πλευρά του γιατρού όταν αναφέρεται στην έκβαση και τους πιθανούς κινδύνους της θεραπείας. Μπορεί να αναφερθεί τόσο στα θετικά όσο και στα αρνητικά κομμάτια της θεραπείας, δίνοντας ωστόσο έμφαση και στο πόσο θα βοηθήσει η θεραπεία αυτή τον ασθενή ή παρουσιάζοντας ιστορίες άλλων ασθενών που τα κατάφεραν, χωρίς να αποκρύπτει φυσικά πληροφορίες που αφορούν και τους κινδύνους. Μεγάλο κομμάτι στην επιτυχία της διαδικασίας αυτής αποτελεί και η κατανόηση από τον ασθενή των πληροφοριών που του δόθηκαν από το γιατρό του, την οποία ο γιατρός καλό θα ήταν να εξετάσει, καθώς αυτό θα δώσει και μία επιπλέον αίσθηση ασφάλειας στον ασθενή και μπορεί να αποτρέψει σε μεγάλο βαθμό το φαινόμενο nocebo.

Είναι πολύ σημαντικό και ο ίδιος ο ασθενής να προσπαθήσει, φυσικά, να έχει μία θετική προσέγγιση και να ελπίζει στην θετική έκβαση της θεραπείας του. Με αυτή τη φρέσκια οπτική, θα μπορέσει και ο ίδιος να βοηθήσει ενεργά τον εαυτό του να ξεπεράσει το πρόβλημα υγείας του, αποτρέποντας παράλληλα την επιδείνωσή του από τον ίδιο του τον εαυτό και το φαινόμενο nocebo.


+ 4 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved