Τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο; Ποια η σημασία του;

Το μεταβολικό σύνδρομο μπορεί να είναι η πιο κοινή και σοβαρή κατάσταση υγείας που πολλοί άνθρωποι δεν έχουν ακούσει ποτέ ξανά και ακόμη χειρότερα σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο JAMA, παρουσιάζει ανοδική αυξητική πορεία στον πληθυσμό.

Τι είναι μεταβολικό σύνδρομο;

Σύμφωνα με τον πιο ευρέως αποδεκτό ορισμό, ένα άτομο έχει μεταβολικό σύνδρομο όταν έχει τουλάχιστον τρεις από τις ακόλουθες καταστάσεις υγείας:

• Παχυσαρκία: Δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) 30 ή παραπάνω ή μεγάλη μέση (μεγαλύτερη από 40 ίντσες για τους άνδρες ή 35 ίντσες για τις γυναίκες).
• Αυξημένα τριγλυκερίδια αίματος: Πάνω από 150 mg / dL.
• Χαμηλή χοληστερίνη HDL: Κάτω από 40 mg / dL στους άνδρες ή 50 mg / dL στις γυναίκες.
• Υψηλή αρτηριακή πίεση: 130 mmHg ή παραπάνω (συστολική πίεση) ή 85 mmHg ή παραπάνω (διαστολική πίεση) ή διαγνωσμένη υπέρταση που απαιτεί φαρμακευτική αγωγή.
• Αυξημένο σάκχαρο στο αίμα: Επίπεδο γλυκόζης στο αίμα 100 mg / dL ή παραπάνω. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν και όσοι λαμβάνουν φάρμακα για τον διαβήτη.

Γιατί έχει σημασία το μεταβολικό σύνδρομο;

Παρά το γεγονός ότι οι καταστάσεις που περιγράψαμε πιο πάνω, από μόνες τους μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στην υγεία του ανθρώπου, ένας συνδυασμός τους, αυξάνει πολύ περισσότερο τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις (καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο), διαβήτη, ηπατική νόσο, νεφροπάθειες και άπνοια ύπνου.

Η ανοδική αυξητική πορεία του μεταβολικού συνδρόμου

Μια νέα μελέτη προσπάθησε να μελετήσει το πόσο κοινό είναι το μεταβολικό σύνδρομο και ποιοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς σε αυτό.

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερα από 17.000 άτομα, αντιπροσωπευτικά του αμερικανικού πληθυσμού ως προς το φύλο, τη φυλή και την εθνικότητα.

Η έρευνα παρατήρησε ότι ενώ ο συνολικός επιπολασμός του μεταβολικού συνδρόμου αυξήθηκε ελαφρώς μεταξύ 2011 και 2016 – από 32,5% σε 36,9% – υπήρξε σημαντική αύξηση μεταξύ:

• γυναικών (από 31,7% έως 36,6%)
• ατόμων 20 έως 39 ετών (από 16,2% έως 21,3%)
• Ασιατών (από 19,9% έως 26,2%) και Ισπανόφωνων (από 32,9% έως 40,4%) ενήλικων

Τα ποσοστά μεταβολικού συνδρόμου ήταν παρόμοια μεταξύ ανδρών και γυναικών, αλλά παρουσίασαν αύξηση με την ηλικία (από περίπου έναν στους πέντε νέους ενήλικες σε σχεδόν τους μισούς από όλους όσους ήταν άνω των 60 ετών). Μεταξύ των ισπανόφωνων 60 ετών και άνω, σχεδόν το 60% είχε μεταβολικό σύνδρομο.

Τα ευρήματα αυτά δεν προκαλούν έκπληξη, νοουμένου ότι το μεταβολικό σύνδρομο έχει άμεση σχέση με την παχυσαρκία και η επιδημία της παχυσαρκίας στις ΗΠΑ είναι πολύ καλά τεκμηριωμένη. Ωστόσο, είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό το ότι το μεταβολικό σύνδρομο αυξάνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς μεταξύ ορισμένων εθνοτικών ομάδων και νεαρών ατόμων και προς το παρόν τίποτα δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι αυτές οι τάσεις δεν θα συνεχιστούν στο εγγύς μέλλον.

Ποιες ανισότητες αποκαλύπτει η αυξητική τάση του μεταβολικού συνδρόμου σε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες;

Αυτή η αυξητική τάση του μεταβολικού συνδρόμου σε συγκεκριμένες εθνικές ομάδες, αποκαλύπτει σημαντικές ανισότητες στον τομέα της υγείας. Αυτές οι ανισότητες είναι σημαντικές, όχι μόνο στο πλαίσιο των μακροπρόθεσμων συνεπειών για την υγεία, αλλά και στο πλαίσιο της τρέχουσας πανδημίας. Ορισμένα συστατικά στοιχεία του μεταβολικού συνδρόμου (που αναφέραμε πιο πάνω), όπως η παχυσαρκία και η υπέρταση, σχετίζονται με πιο σοβαρή ασθένεια COVID-19. Η έρευνα δείχνει υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης, νοσηλείας και θανάτων από COVID-19, μεταξύ ορισμένων φυλετικών και εθνοτικών ομάδων.

Για παράδειγμα, τα ποσοστά των μαύρων Ισπανών που νοσηλεύονται για COVID-19, είναι 4-5 φορές υψηλότερα σε σχέση με τους λευκούς που δεν είναι Ισπανοί. Σύμφωνα με τους ειδικούς οι ανισότητες στη υγεία που σχετίζονται με την COVID-19, δεν συσχετίζονται μόνο με την ηλικία και τις χρόνιες παθήσεις, αλλά και άλλους παράγοντες όπως γενετικούς, κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και επαγγελματικούς. Παρόμοιοι παράγοντες, ενδεχομένως να παίζουν κάποιο ρόλο και στην αυξητική τάση του μεταβολικού συνδρόμου σε ορισμένες ομάδες.

Ποια μέτρα πρόληψης συνιστώνται για το μεταβολικό σύνδρομο;

Η καλύτερη αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου είναι η πρόληψη. Οι υγιείς συνήθειες έχουν μεγάλο θετικό αντίκτυπο στη διατήρηση του υγιούς βάρους, του φυσιολογικού σακχάρου στο αίμα, των επιπέδων των τριγλυκεριδίων και της κανονικής αρτηριακής πίεσης.

Στην περίπτωση ωστόσο, που κάποιος διαγνωστεί με μεταβολικό σύνδρομο μπορεί να το αντιμετωπίσει χάνοντας βάρος, τρώγοντας υγιεινά (μεσογειακή διατροφή και  δίαιτα DASH) και αν είναι απαραίτητο με φάρμακα (σακχάρου, τριγλυκεριδίων).