Τι πρέπει να γνωρίζετε για τη διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής;

Υπάρχουν ορισμένα φάρμακα που οι γιατροί επιθυμούν  πολύ να συνεχίσουν οι ασθενείς τους να τα καταναλώνουν – ειδικά τα “προληπτικά” φάρμακα, όπως αυτά που ελέγχουν την αρτηριακή πίεση, τη χοληστερόλη και, αν έχετε διαβήτη, το σάκχαρο στο αίμα. Δεν θα το καταλαβαίνατε αν τα σταματούσατε, αλλά η μη λήψη τους θα αύξανε σημαντικά τον κίνδυνο επιπλοκών που κυμαίνονται από καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο, έως απώλεια όρασης και ακρωτηριασμούς. Με άλλα φάρμακα, μπορεί να είναι ασφαλές να τα σταματήσετε, αλλά αν το κάνετε πολύ γρήγορα μπορεί να νιώσετε απαίσια. Γι’ αυτό είναι καλό να είστε γνώστες των δισκίων που λαμβάνετε και να παραμείνετε υγιείς.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για τα φάρμακα που καταναλώνετε;

1. Στεροειδή

Το σώμα σας παράγει τα δικά του φυσικά στεροειδή – στην πραγματικότητα, δεν θα μπορούσατε να ζήσετε χωρίς αυτά. Ωστόσο, όταν σας χορηγούνται ταμπλέτες στεροειδών για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα, το σώμα σας σταματά να παράγει τόσα πολλά από τα δικά του. Οι παρενέργειες της πολύ γρήγορης διακοπής των μακροχρόνιων στεροειδών περιλαμβάνουν έντονη κόπωση και αδυναμία, ζάλη, κακή όρεξη και απώλεια βάρους, πόνο στην κοιλιά, αδιαθεσία και διάρροια. Όσο υψηλότερη είναι η δόση, τόσο πιο επικίνδυνο είναι να σταματήσετε πολύ γρήγορα την χρήση τους.

Μερικές φορές οι γιατροί συνταγογραφούν σύντομες περιόδους χορήγησης στεροειδών – για παράδειγμα, για μια έξαρση άσθματος, την πνευμονική πάθηση ΧΑΠ ή τις παθήσεις του εντέρου, τη νόσο του Crohn ή την ελκώδη κολίτιδα. Είναι πιθανό να σας χορηγηθεί υψηλή δόση – π.χ. 30 χιλιοστόγραμμα (mg) την ημέρα. Αλλά εφόσον τα παίρνετε μόνο για 7-10 ημέρες, είναι συνήθως ασφαλές για εσάς να τα σταματήσετε στο τέλος της θεραπείας χωρίς να έχετε κάποια ενόχληση. Η ξαφνική διακοπή των στεροειδών εισπνοών δεν προκαλεί στερητικά αποτελέσματα – αλλά θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναζωπύρωση της πνευμονικής σας πάθησης.

Για άλλες παθήσεις, όπως η πολυμυαλγία ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα, μπορεί να σας συνταγογραφηθούν μακροπρόθεσμα στεροειδή, αλλά σε χαμηλότερη δόση. Εάν λαμβάνετε στεροειδή για περισσότερο από δύο εβδομάδες, θα πρέπει πάντα να μειώνετε τη δόση αργά (μερικές φορές κατά μόλις ½-1 mg την ημέρα μείωση κάθε εβδομάδα) και μόνο κατόπιν συμβουλής του γιατρού.

Πώς να μειώσετε τις παρενέργειες των στεροειδών;

Αξίζει να έχετε κατά νου ότι αν παίρνετε στεροειδή δισκία μακροπρόθεσμα, διατρέχετε υψηλότερο κίνδυνο οστεοπόρωσης. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να σας βοηθήσουν να μειώσετε τον κίνδυνο οστεοπόρωσης που προκαλείται από στεροειδή. Ο γιατρός σας θα πρέπει να εκτιμήσει πόσο υψηλός είναι ο κίνδυνος που διατρέχετε (αυτό εξαρτάται από την ηλικία, το φύλο, το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ, καθώς και από τη δόση και τη διάρκεια της θεραπείας με στεροειδή) και ενδέχεται να σας συστήσει τακτική θεραπεία με δισκία που ονομάζονται διφωσφονικά. Δεν θα έχετε καμία βραχυπρόθεσμη παρενέργεια εάν τα διακόψετε, αλλά θα διατρέχετε υψηλότερο κίνδυνο να σπάσετε κάποιο οστό.

2. Αντικαταθλιπτικά

Εκατομμύρια άνθρωποι παίρνουν αντικαταθλιπτικά και η πλειονότητα δεν έχει κανένα πρόβλημα να τα διακόψει. Ωστόσο, έως και 1 στους 4 ανθρώπους έχει παρενέργειες όταν τα διακόπτει, ιδίως αν τα σταματήσει “εν ψυχρώ”. Οι παρενέργειες κυμαίνονται από κούραση, πονοκέφαλο, πόνο και εφίδρωση έως άγχος και προβλήματα ύπνου, και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι εξαιρετικά εξουθενωτικές.

Οι γιατροί γνωρίζουν πλέον πολύ καλύτερα τους κινδύνους αυτού του είδους των στερητικών επιδράσεων και δεν συνταγογραφούν πλέον αντικαταθλιπτικά για ήπια κατάθλιψη. Όταν ξεκινάτε τα αντικαταθλιπτικά, χρειάζονται μερικές εβδομάδες για να δράσουν και μπορεί να εμφανίσετε βραχυπρόθεσμες παρενέργειες (μιλήστε με τον παθολόγο ή τον φαρμακοποιό σας αντί να τα σταματήσετε αμέσως).

Εάν είχατε σοβαρή ή υποτροπιάζουσα κατάθλιψη, μπορεί να ωφεληθείτε από πιο μακροχρόνια θεραπεία. Συμφωνήστε με το γιατρό σας ένα σχέδιο για την αργή διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής και επισκεφθείτε τον γιατρό σας εάν εμφανίσετε παρενέργειες απόσυρσης ή τα συμπτώματα κατάθλιψης επιστρέψουν.

3. Παυσίπονα

Οι πονοκέφαλοι είναι ένα άλλο πολύ συνηθισμένο πρόβλημα – σχεδόν όλοι έχουμε περιστασιακά. Όμως σε μερικούς ανθρώπους η ζωή τους καταστρέφεται από σοβαρούς καθημερινούς πονοκεφάλους – και παραδόξως, ο πιο συνηθισμένος λόγος γι’ αυτούς είναι η λήψη πολλών παυσίπονων. Εάν παίρνετε απλά παυσίπονα όπως η παρακεταμόλη ή η ιβουπροφαίνη τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα ή παυσίπονα με βάση την κωδεΐνη δύο ή περισσότερες φορές την εβδομάδα για τουλάχιστον τρεις μήνες, κινδυνεύετε από πονοκέφαλο λόγω υπερβολικής χρήσης φαρμάκων. Η λήψη τριπτανών (για την ημικρανία) τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα για τρεις ή περισσότερους μήνες ενέχει τον ίδιο κίνδυνο.

Σε αυτή την περίπτωση, η μόνη λύση είναι η πλήρης διακοπή των δισκίων. Αυτό συχνά σημαίνει χειρότερους πονοκεφάλους για μερικές εβδομάδες, γι’ αυτό θα πρέπει να το κάνετε με τη βοήθεια του γιατρού σας. Μπορεί να είναι σε θέση να σας συστήσει ένα ενδιάμεσο φάρμακο για να ανακουφιστείτε από τις παρενέργειες της διακοπής – για παράδειγμα, φάρμακα για την ανακούφιση της ναυτίας ή μια σύντομη αγωγή με αντιφλεγμονώδη δισκία, αν οι πονοκέφαλοί σας οφείλονταν σε υπερβολική χρήση παυσίπονων με βάση την κωδεΐνη ή τριπτάνες.

Επειδή τα συμπτώματά σας μπορεί να επιδεινωθούν πριν βελτιωθούν, επιλέξτε μια χρονική στιγμή για να αποσύρετε τα φάρμακά σας όταν δεν έχετε πολλές υποχρεώσεις.

4. Ταμπλέτες ύπνου

Κάθε γιατρός γνωρίζει ότι είναι δυσάρεστο όταν δεν μπορείς να κοιμηθείς, αλλά είναι επίσης γνωστό ότι τα υπνωτικά χάπια σταματούν να λειτουργούν καλά μέσα σε μερικές εβδομάδες. Στην πραγματικότητα, μια μελέτη που συνέκρινε γυναίκες που έπαιρναν υπνωτικά δισκία μακροπρόθεσμα με εκείνες που δεν έπαιρναν, έδειξε ότι όσες έπαιρναν υπνωτικά δισκία δεν είχαν καλύτερο ύπνο από εκείνες που δεν έπαιρναν.

Έχουν επίσης συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο πτώσεων, ακόμη και θανάτων, ανεξάρτητα από το αν τα χρησιμοποιείτε κάθε μέρα ή μερικές φορές το μήνα. Έτσι, ο γιατρός σας θα προσπαθήσει αναμφίβολα να σας πείσει να τις σταματήσετε.

Δυστυχώς, μαζί με τον χειρότερο ύπνο για εβδομάδες αν σταματήσετε ξαφνικά την χρήση τους, η διακοπή των υπνωτικών δισκίων (ιδίως της τεμαζεπάμης) μπορεί να σας αφήσει να σας προκαλέσει άγχος και νεύρα. Μιλήστε με το γιατρό σας για να μειώσετε σιγά σιγά τη δόση, αν τα παίρνετε για κάποιο χρονικό διάστημα.