Τι πρέπει να τρώτε για να διατηρήσετε το μυαλό σας νέο;

 Τι είναι οι φλαβονόλες και πώς σχετίζονται με την επιβράδυνση της γνωστικής έκπτωσης;

Οι φλαβονόλες είναι ενώσεις που ανήκουν στην κατηγορία των φλαβονοειδών, έχουν ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και βρίσκονται σε μια ποικιλία τροφών, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, το τσάι και το κόκκινο κρασί.

Στοιχεία από διάφορες μελέτες υποστηρίζουν πως υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ της διατροφικής πρόσληψης φλαβονολών και της υγείας του εγκεφάλου. Συγκεκριμένα, μελέτες σε ζώα έχουν δείξει πως η υψηλότερη πρόσληψη φλαβονολών μπορεί να προστατέψει από τη νόσο του Alzheimer και την άνοια.

Μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Neurology, έδειξε επίσης πως η υψηλότερη πρόσληψη φλαβονολών μέσω της διατροφής σχετίζεται με το βραδύτερο ρυθμό γνωστικής έκπτωσης στους ηλικιωμένους. Τα ευρήματα αυτά είναι εξαιρετικά σημαντικά καθώς μπορούν να βοηθήσουν στην προετοιμασία επιστημονικά βασισμένων εργαλείων με σκοπό την πρόληψη της γνωστικής έκπτωσης και της νόσου του Alzheimer.

Πώς σχετίζονται τα φλαβονοειδή με την υγεία του εγκεφάλου;

Τα φλαβονοειδή είναι μια κατηγορία ενώσεων που παράγονται από φυτά και διαθέτουν ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Αρκετά φρούτα και λαχανικά αποτελούν καλές πηγές φλαβονοειδών, όπως τα μούρα, τα κεράσια, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, οι ντομάτες, τα κρεμμύδια, τα μήλα, τα εσπεριδοειδή και τα φασόλια. Όσον αφορά τα ροφήματα, το τσάι και το κόκκινο κρασί αποτελούν σημαντικές πηγές πρόσληψης φλαβονοειδών.

Προηγούμενες μελέτες έχουν συνδέσει την υψηλότερη διατροφική πρόσληψη φλαβονοειδών με το βραδύτερο ρυθμό γνωστικής έκπτωσης που οφείλεται στη γήρανση, καθώς και στη νόσο του Alzheimer. Αυτές οι ευεργετικές επιδράσεις των φλαβονοειδών έχουν αποδοθεί στην ικανότητά τους να μειώνουν το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή στον εγκέφαλο, καθώς και να αυξάνουν την πλαστικότητα του εγκεφάλου.

Τα φλαβονοειδή διαχωρίζονται σε έξι κύριες υποκατηγορίες: τις φλαβονόλες, τις φλαβανό-3-όλες, τις φλαβανόνες, τις φλαβόνες, τις ισοφλαβόνες και τις ανθοκυανίνες. Κάθε υποκατηγορία των φλαβονοειδών περιέχει πολλές ακόμη ενώσεις. Για παράδειγμα, στην υποκατηγορία των φλαβονολών ανήκουν ενώσεις όπως η κερσετίνη, η μυρικετίνη, η καμπφερόλη και η ισοραμνετίνη.

Παρόλο που αρκετές μελέτες σε ζώα υποδηλώνουν ευεργετική επίδραση ορισμένων φλαβονολών στη γνωστική λειτουργία του εγκεφάλου, τα δεδομένα από μελέτες σε ανθρώπους είναι περιορισμένα.

Επηρεάζει η πρόσληψη φλαβονολών τη γνωστική λειτουργία;

Στην πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Neurology, συμπεριλήφθηκαν δεδομένα από 961 ηλικιωμένους συμμετέχοντες, οι οποίοι συμμετείχαν στο πρόγραμμα Rush Memory and Aging, μια διαχρονική μελέτη με στόχο τον εντοπισμό παραγόντων που σχετίζονται με την έκπτωση της γνωστικής και κινητικής λειτουργίας, που προκαλούνται από τη γήρανση και τη νόσο του Alzheimer.

Οι συμμετέχοντες είχαν ηλικίες μεταξύ 58-100 ετών και δεν είχαν διαγνωστεί με άνοια κατά την εγγραφή τους στο πρόγραμμα. Κάθε χρόνο, οι ερευνητές αξιολογούσαν τη γνωστική λειτουργία και τους παράγοντες που σχετίζονται με τη γνωστική έκπτωση στους συμμετέχοντες, μέσω χορήγησης 19 τεστ που περιλάμβαναν αυτούς τους 5 τομείς:

• Επεισοδιακή μνήμη: μια μορφή μακροπρόθεσμης μνήμης που περιλαμβάνει μνήμες από γεγονότα και εμπειρίες
• Σημασιολογική μνήμη: μια μορφή μακροπρόθεσμης μνήμης που περιλαμβάνει γενικότερες γνώσεις, όπως ιστορικά γεγονότα, το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί κάποιος για να μιλήσει, κλπ
• Μνήμη εργασίας: μια μορφή βραχυπρόθεσμης μνήμης που επιτρέπει σε κάποιον να διατηρεί και να χειρίζεται προσωρινά πληροφορίες
• Αντιληπτική ταχύτητα: η ικανότητα γρήγορης επεξεργασίας οπτικών πληροφοριών
• Οπτικοχωρική ικανότητα: η ικανότητα ενός ατόμου να αναγνωρίζει τον προσανατολισμό και τη θέση των αντικειμένων σε ένα χώρο και να αντιλαμβάνεται τις χωρικές σχέσεις

Με βάση την απόδοση του κάθε συμμετέχοντα στα τεστ αυτά, οι ερευνητές ποσοτικοποίησαν τη συνολική γνωστική λειτουργία του καθενός.

Για την αξιολόγηση της διατροφικής πρόσληψης κάθε μεμονωμένου συστατικού φλαβονόλης, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα τυποποιημένο ερωτηματολόγιο για τον υπολογισμό της συχνότητας πρόσληψης τροφών που περιέχουν φλαβονόλες.

Μετά την προσαρμογή για παράγοντες που σχετίζονται με τη γνωστική έκπτωση, όπως η ηλικία, το φύλο, το κάπνισμα και τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, οι ερευνητές εξέτασαν τη σχέση μεταξύ της διατροφικής πρόσληψης φλαβονολών και της γνωστικής λειτουργίας.

Τα αποτελέσματα έδειξαν πως η υψηλότερη κατανάλωση φλαβονολών (κατά μέσο όρο 7 μερίδες πράσινων φυλλωδών λαχανικών την εβδομάδα) σχετίζεται με 32% μείωση στο ποσοστό γνωστικής έκπτωσης.

Ποια αντιοξειδωτικά συνδέονται με τη βραδύτερη γνωστική έκπτωση;

Οι ερευνητές παρατήρησαν πως η υψηλότερη πρόσληψη της καμπφερόλης και της κερσετίνης, αλλά όχι της ισοραμνετίνης και της μυρικετίνης, σχετίζεται με τη βραδύτερη μείωση της γνωστικής λειτουργίας.

Επιπλέον, εξετάζοντας τον κάθε γνωστικό τομέα ξεχωριστά, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως η υψηλότερη κατανάλωση φλαβονολών σχετίζεται με τη βραδύτερη μείωση της επεισοδιακής μνήμης, της σημασιολογικής μνήμης, της αντιληπτικής ταχύτητας και της μνήμης εργασίας, αλλά όχι της οπτικοχωρικής ικανότητας.

Όσον αφορά τις επιμέρους φλαβονόλες, η υψηλότερη πρόσληψη καμπφερόλης συσχετίστηκε με βραδύτερο ρυθμό μείωσης και στους 5 γνωστικούς τομείς, ενώ αντιθέτως η μυρικετίνη δεν σχετίστηκε με αλλαγή σε καμία γνωστική ικανότητα. Η πρόσληψη κερσετίνης συσχετίστηκε με την πιο σταδιακή μείωση της επεισοδιακής και σημασιολογικής μνήμης, ενώ η πρόσληψη ισοραμνετίνης συσχετίστηκε με την πιο σταδιακή μείωση της επεισοδιακής μνήμης, αλλά και ενδεχομένως της οπτικοχωρικής μνήμης.

Παρόλο που τα ευρήματα της παραπάνω μελέτης είναι πολλά υποσχόμενα, πρέπει να τονιστεί πως δεν αποδεικνύουν αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ της πρόσληψης φλαβονολών και της επιβράδυνσης της γνωστικής έκπτωσης.