Το έντερό μας: Ένας δεύτερος εγκέφαλος!

Από την στιγμή που γεννιόμαστε μέσω διαφόρων διαδικασιών, όπως ο θηλασμός, δημιουργείται μια αποικία βακτηρίων στον εντερικό μας αυλό, γνωστή ως εντερική χλωρίδα ή μικροβίωμα. Ο πληθυσμός τους στους ενήλικες μπορεί να φτάσει και τα τρισεκατομμύρια βακτήρια, και είναι απαραίτητα για την βέλτιστη υγεία του οργανισμού μας.

Ποιος είναι ο ρόλος της εντερικής χλωρίδας στην υγεία μας;

Σήμερα είναι πια γνωστός ο ρόλος του μικροβιώματος στην πέψη και επεξεργασία των τροφών που καταναλώνουμε, ωστόσο νέες έρευνες δείχνουν έντονη συσχέτιση της εντερικής χλωρίδας με την ψυχολογία και συμπεριφορά μας. Δεν είναι ελάχιστες οι φορές που λόγω άγχους νιώσαμε πόνους στο στομάχι αλλά και δυσκοιλιότητα ή διάρροια, καθώς ο εγκέφαλος μπορεί να επηρεάσει την λειτουργία του γαστρεντερικού μας συστήματος. Ωστόσο, φαίνεται να ισχύει και το αντίστροφο, με μια διαδικασία η οποία ακόμα δεν έχει αποσαφηνιστεί, οι ουσίες της εντερικής χλωρίδας μπορούν να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και να επηρεάσουν τελικά ακόμα και την διάθεσή μας. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι το 80% της σεροτονίνης, της ορμόνης της ευφορίας, παράγεται όχι στον εγκέφαλο αλλά στο γαστρεντερικό μας σύστημα, καταλαβαίνουμε την σημαντικότητα ενός υγιούς εντέρου.

Από πότε χρησιμοποιούν οι άνθρωποι προβιοτικά;

Όπως αναφέραμε παραπάνω, η εντερική χλωρίδα επηρεάζεται από πολλούς και διάφορους παράγοντες• ο φυσιολογικός τοκετός ή ο τοκετός με καισαρική είναι κάποιοι από αυτούς. Ωστόσο η διατροφή που ακολουθούμε αργότερα και γενικότερα το περιβάλλον μας, μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στην υγεία του εντέρου μας. Κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι στρατιώτες που έφταναν στην Αφρική συχνά προσβάλλονταν από δυσεντερία βακτηριακής αιτιολογίας, μια φλεγμονή του εντέρου που προκαλούσε έντονη διάρροια, πυρετό και κοιλιακό άλγος. Παρατήρησαν πώς οι ντόπιοι κάτοικοι των περιοχών δεν υπέφεραν από την συγκεκριμένη λοίμωξη, και αυτό οφείλονταν σε μια πολύ ιδιαίτερη διατροφική τους συνήθεια: την κατανάλωση φρέσκων κοπράνων καμήλας. Στα κόπρανα του ζώου βρίσκονταν σε μεγάλους πληθυσμούς το βακτήριο Bacillus subtilis, το οποίο παρότι κοντινός συγγενής του βακτηρίου που προκαλεί την ασθένεια του άνθρακα, ωφελεί σημαντικά τον άνθρωπο, παράγοντας ουσίες που εξοντώνουν άλλα βλαβερά βακτήρια στο γαστρεντερικό μας σύστημα. Το συγκεκριμένο στέλεχος χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα, στην πιο καλαίσθητη μορφή των καψουλών, ως προβιοτικό.

Τι είναι τα προβιοτικά και σε ποιες τροφές τα βρίσκουμε;

Τα προβιοτικά λοιπόν, είναι ζωντανοί πληθυσμοί βακτηρίων τα οποία επιβιώνουν της διαδικασίας της πέψης και καταφέρνουν να αναπτύξουν πληθυσμούς στο έντερο μας, συμβάλλοντας στην ομαλή λειτουργία του. Πέραν αυτού, συνίσταται να δίνονται ως επιπρόσθετο για την θεραπεία διαφόρων ασθενειών, όπως της εκκολπωματίτιδας. Κάποιες από τις τροφές που περιέχουν προβιοτικά είναι το γιαούρτι, το τυρί, οι πίκλες, ο αρακάς, το μίσο και το κεφίρ, ωστόσο ο τρόπος επεξεργασίας των τροφών μπορεί να επηρεάσει τους βακτηριακούς πληθυσμούς, συχνά μειώνοντάς τους, συνεπώς επηρεάζοντας την αποτελεσματικότητά τους. Για να μας ωφελήσουν τα προβιοτικά θα πρέπει να εντάσσονται καθημερινά στην διατροφή μας, παραδείγματος χάριν επιλέγοντας να φάμε γιαούρτι με φρούτα ως σνακ.

Πώς τα πρεβιοτικά συμβάλλουν στην υγεία του εντέρου μας;

Για να συνεχίσει να διατηρείται σε βέλτιστα επίπεδα η εντερική χλωρίδα μας, πρέπει να «ταϊζουμε» τρόπον τινά τους μικροοργανισμούς που την αποτελούν. Η τροφή αυτών των βακτηρίων είναι τα λεγόμενα πρεβιοτικά, τα οποία είναι αυτά που τελικά συμβάλλουν στην μακροχρόνια υγεία του εντέρου μας. Κάποιες τροφές που περιέχουν πρεβιοτικά είναι η βρώμη, και γενικά προϊόντα ολικής άλεσης, ξηροί καρποί όπως τα καρύδια, φρούτα και λαχανικά, όπως μήλα, κρεμμύδια και σκόρδο. Η κατανάλωση γρήγορου φαγητού (fast food, junk food) αλλάζει δραματικά την εντερική χλωρίδα μας, μειώνοντας τους πληθυσμούς των «χρήσιμων» βακτηρίων, πράγμα το οποίο όπως αναφέραμε, θα επηρεάσει ολοκληρωτικά τον οργανισμό μας.

Φροντίζουμε λοιπόν την υγεία του εντέρου μας με μια ισορροπημένη δίαιτα, και αυτό θα μας ανταμείψει με καλύτερη ψυχολογία και ανεβασμένη ενέργεια στην καθημερινότητα μας.