Τριγωνέλλα (fenugreek): 10 ευεργετικές ιδιότητες που την καθιστούν πολύτιμη

Η τριγωνέλλα η ελληνική (Trigonella foenum-graecum) ή αλλιώς fenugreek είναι ένα από τα παλαιότερα φαρμακευτικά φυτά, του οποίου η χρήση είναι καταγεγραμμένη από την αρχαία Αίγυπτο και Ελλάδα.  Εμφανισιακά η τριγωνέλλα μοιάζει με το τριφύλλι και οι σπόροι του μυρίζουν και έχουν γεύση παρόμοια με αυτή του σιροπιού σφενδάμου. Οι αποξηραμένοι σπόροι της τριγωνέλλας χρησιμοποιούνται στη μαγειρική, ως συστατικό σε μίγματα μπαχαρικών και ως αρωματική ύλη σε φαγητά και ποτά, αλλά και ως βότανο στην εναλλακτική ιατρική. Τα διάφορα εκχυλίσματα τριγωνέλλας χρησιμοποιούνται επίσης σε σαπούνια και καλλυντικά.

Στη βόρεια Αφρική, την Ασία και την νότια Ευρώπη, η τριγωνέλλα ήταν γνωστή για τη χρήση της στη θεραπεία του διαβήτη και την αύξηση της παραγωγής γάλακτος σε γυναίκες που θήλαζαν.

Στις μέρες μας, τα συμπληρώματα διατροφής της τριγωνέλλας προωθούνται για την αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη, την ανακούφιση από τις κράμπες περιόδου, την ενίσχυση της παραγωγής μητρικού γάλακτος κατά το θηλασμό και διάφορες άλλες παθήσεις.

Ποιες είναι οι ευεργετικές ιδιότητες της τριγωνέλλας;

1. Αντιοξειδωτική δράση

Οι πολυφαινόλες που περιέχει η τριγωνέλλα παρουσιάζουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, οι οποίες συμβάλουν στην προστασία από τις ελεύθερες ρίζες και τις παθήσεις που μπορεί εμφανιστούν εξαιτίας τους, όπως η διαβητική νευροπάθεια.

2. Αντικαρκινική δράση

Το εκχύλισμα τριγωνέλλας φαίνεται να παρουσιάζει μια πολλά υποσχόμενη αντικαρκινική δράση ενάντια σε διάφορες καρκινικές κυτταρικές σειρές, όπως τα καρκινικά κύτταρα του μαστού, των ωοθηκών, του πνεύμονα και του προστάτη.

3. Αντιφλεγμονώδης δράση

Μελέτες έχουν δείξει αξιοσημείωτη αντιφλεγμονώδη δράση της τριγωνέλλας, η οποία οφείλεται στα αλκαλοειδή, τις απιγενίνες, τις σαπωνίνες και την υδροξυϊσολευκίνη (HIL), που αυτή περιέχει.

4. Υπογλυκαιμική δράση

Οι σπόροι της τριγωνέλλας περιέχουν μεγάλη ποσότητα διοσγενίνης, τριγωνελίνης, 4-υδροξυϊσολευκίνης, γλυκοσίδων φλαβονών και διαλυτών φυτικών ινών, όπως η γαλακτομαννάνη, τα οποία έχουν δείξει σημαντική υπογλυκαιμική δράση σε πειραματικά διαβητικά ζώα. Ο πιθανός μηχανισμός δράσης φαίνεται να συνδέεται με τη μείωση της απορρόφησης γλυκόζης από το έντερο, καθυστέρηση της γαστρικής κένωσης, αύξηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και βελτίωση της δράσης αυτής.

Μερικές μικρές μελέτες έδειξαν πως η κατανάλωση τριγωνέλλας μαζί με το γεύμα, βελτιώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τόσο σε άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και 2, όσο και σε άτομα που δεν παρουσιάζουν τέτοια προβλήματα υγείας. Επομένως, η τριγωνέλλα αποτελεί ένα πολλά υποσχόμενο μέσο για γλυκαιμική ρύθμιση με φυσικό τρόπο.

5. Αντιυπερλιπιδαιμική δράση

Από μελέτες σε διαβητικούς και υπερλιπιδαιμικούς αρουραίους, η τριγωνέλλα φάνηκε να μειώνει σημαντικά τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων, της ολικής και LDL χοληστερόλης, ενώ αύξησε αυτά της ΗDL.

6. Αντιμικροβιακή

Τα εκχυλίσματα τριγωνέλλας, πλούσια σε πολυφαινόλες και φλαβονοειδή, φαίνεται να παρουσιάζουν αντιμικροβιακή δράση ενάντια σε διάφορα βακτήρια και μύκητες. Συγκεκριμένα, θετικά αποτελέσματα έχουν παρατηρηθεί στην περίπτωση βακτηρίων, όπως το E. coli, το S. aureus, το B. Subtilis και το H. pylori,  στο οποίο οφείλεται η εμφάνιση πεπτικού έλκους, αλλά και στην αντιμετώπιση λοιμώξεων από το μύκητα Candida albicans.

7. Προάσπιση της υγείας των γυναικών

Μια μελέτη των Swaroop et al, στην οποία συμμετείχαν 50 γυναίκες διαγνωσμένες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS), έδειξε πως η κατανάλωση εκχυλίσματος τριγωνέλλας ανακούφισε από τα συμπτώματα που συνδέονται με την κατάσταση αυτή και βοήθησε στην ομαλοποίηση του εμμηνορροϊκού κύκλου.

Μέσα από άλλες μελέτες φάνηκε επίσης πως η κατανάλωση τριγωνέλλας σε μορφή σκόνης, κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως βελτίωσε τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη δυσμηνόρροια, όπως η κόπωση, ο πονοκέφαλος και η έλλειψη ενέργειας.

8. Βελτίωση σεξουαλικής υγείας

Διάφορα εκχυλίσματα τριγωνέλλας φαίνεται πως μπορεί να βοηθούν στην αύξηση των χαμηλών επιπέδων τεστοστερόνης και σπέρματος, την ενίσχυση της λίμπιντο, της σεξουαλικής λειτουργίας και συνολικά της ποιότητας ζωής των αντρών, σύμφωνα με μελέτες.

Θετικά αποτελέσματα όσον αφορά την ενίσχυση της σεξουαλικής επιθυμίας, παρατηρήθηκαν και σε γυναίκες ύστερα από χορήγηση εκχυλίσματος τριγωνέλλας. Ο πιθανός μηχανισμός δράσης στην περίπτωση αυτή φαίνεται να είναι η αύξηση της δράσης του ενζύμου της αρωματάσης, η οποία καταλύει τη μετατροπή τεστοστερόνης σε οιστραδιόλη.

9. Ενίσχυση παραγωγής μητρικού γάλακτος

Το τσάι τριγωνέλλας εδώ και πολλά χρόνια χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την ενίσχυση της παραγωγής του μητρικού γάλακτος κατά το θηλασμό και τη διευκόλυνση της ροής αυτού. Αρκετές κλινικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει την ευεργετική αυτή δράση του, αλλά παρόλα αυτά συνιστάται η συμβουλή ειδικού πριν τη χρήση του.

10. Δράση κατά της παχυσαρκίας

Οι φυτικές ίνες που περιέχουν οι σπόροι της τριγωνέλλας, όπως η γαλακτομαννάνη, παρουσιάζουν σημαντική δράση κατά της παχυσαρκίας, μέσω αναστολής της απορρόφησης λιπιδίων και γλυκόζης από το έντερο. Ιδιαίτερα, η αύξηση της αίσθησης πληρότητας και η μείωση της όρεξης που προκαλούν οι φυτικές ίνες, φαίνεται να συμβάλει στη μείωση της υπερκατανάλωσης τροφής και βραχυπρόθεσμα στην απώλεια βάρους.

Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες της τριγωνέλλας;

Η τριγωνέλλα θεωρείται ασφαλής για κατανάλωση σε ποσότητες που βρίσκεται συνήθως στα τρόφιμα, αλλά σε μεγαλύτερες δόσεις μπορεί να μην είναι το ίδιο ασφαλής.

Οι πιθανές παρενέργειες που μπορεί να εμφανιστούν από την κατανάλωση τριγωνέλλας περιλαμβάνουν τη διάρροια, τη ναυτία και άλλα πεπτικά συμπτώματα, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει ζάλη και πονοκεφάλους. Σε μεγαλύτερες δόσεις είναι πιθανή η υπερβολική μείωση του σακχάρου στο αίμα, γι’ αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή.

Τέλος, σε μερικούς ανθρώπους μπορεί να προκληθούν αλλεργικές αντιδράσεις από τη χρήση τριγωνέλλας και ο συνδυασμός αυτής με άλλα βότανα έχει αναφερθεί επίσης πως μπορεί να οδηγήσει σε ηπατοτοξικότητα.

Ποια άτομα πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση τριγωνέλλας;

Η χορήγηση συμπληρωμάτων τριγωνέλλας πρέπει να αποφεύγεται σε μικρά παιδιά, άτομα που λαμβάνουν βαρφαρίνη (αντιπηκτικό φάρμακο), αντικαταθλιπτικά SSRI (εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης), κυκλοφωσφαμίδη (χημειοθεραπευτικό φάρμακο) και άτομα που πάσχουν από κάποιο είδος ορμονοευαίσθητου καρκίνου, όπως ο καρκίνος του μαστού.

Επιπλέον, η κατανάλωση τριγωνέλλας σε μεγάλες ποσότητες έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης γενετικών ανωμαλιών και γι’ αυτό το λόγο πρέπει να αποφεύγεται κατά τη διάρκειας της εγκυμοσύνης.