Υγεία Δέρματος

Βιολογικά φάρμακα για την ψωρίαση: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Τι είναι βιολογικά φάρμακα και σε τι διαφέρουν από άλλες θεραπείες για την ψωρίαση;

Τα βιολογικά φάρμακα, είναι φάρμακα που παράγονται, είτε από ζωντανά κύτταρα σε ένα εργαστήριο, είτε μέσω κάποιας άλλης βιολογικής διαδικασίας. Τα βιολογικά φάρμακα στοχεύουν ένα συγκεκριμένο τμήμα του ανοσοποιητικού συστήματος και αντιμετωπίζουν τις ασθένειες ρυθμίζοντας τη δράση συγκεκριμένων ανοσοκυττάρων ή των φλεγμονωδών αγγελιοφόρων που ονομάζονται κυτοκίνες. Από την άλλη, τα παραδοσιακά φάρμακα, είναι μικρά μόρια που δημιουργούνται σε ένα εργαστήριο και καταστέλλουν γενικά το ανοσοποιητικό σύστημα. Βάσει αυτού κυρίως, τα βιολογικά φάρμακα θεωρούνται πιο ασφαλή για την αντιμετώπιση της ψωρίασης.

Ποιοι τύποι βιολογικών φαρμάκων υπάρχουν για την αντιμετώπιση της ψωρίασης;

Οι τύποι των βιολογικών φαρμάκων που είναι σήμερα διαθέσιμοι για τη θεραπεία της ψωρίασης, είναι:

  • Αναστολείς παράγοντα νέκρωσης όγκων-άλφα (ΤΝΡ-άλφα)
  • Αναστολείς ιντερλευκίνης 12 και 23 (IL-12/23)
  • Αναστολείς IL-17
  • Αναστολείς IL-23

Σημειώνεται ότι κάθε ένα από αυτά τα μόρια είναι συγκεκριμένοι αγγελιοφόροι του ανοσοποιητικού συστήματος, που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της ψωρίασης. Η αναστολή τους λοιπόν, μειώνει τα συμπτώματα και αντιμετωπίζει την ψωρίαση. Η δοσολογία και οι παρενέργειες των φαρμάκων αυτών ποικίλλουν ανάλογα με το φάρμακο.

Αναστολείς παράγοντα νέκρωσης όγκων-άλφα (ΤΝΡ-άλφα): Οι αναστολείς του TNF-α περιλαμβάνουν τα φάρμακα adalimumab (Humira), etanercept (Enbrel) και certolizumab pegol (Cimzia), τα οποία είναι κατάλληλα για τη θεραπεία τόσο της ψωρίασης, όσο και της ψωριασικής αρθρίτιδας. Ανάλογα με το φάρμακο, χορηγείται διαφορετική δόση κάθε 1-2 εβδομάδες. Σημειώνεται ότι οι συγκεκριμένοι αναστολείς είναι οι πλέον διαδεδομένοι, καθώς στοχεύουν σε ένα πολύ συγκεκριμένο μεσολαβητή της φλεγμονής και προκαλούν τις λιγότερες παρενέργειες.

Αναστολείς ιντερλευκίνης 12 και 23 (IL-12/23): Ο μόνος διαθέσιμος αναστολέας IL-12/23 είναι το φάρμακο ustekinumab (Stelara), το οποίο μπορεί να θεραπεύσει τόσο την ψωρίαση, όσο και την ψωριασική αρθρίτιδα. Η συνιστώμενη δοσολογία είναι 1 δόση κάθε 12 εβδομάδες.

Αναστολείς IL-17: Οι αναστολείς IL-17 περιλαμβάνουν τα φάρμακα secukinumab (Cosentyx), ixekizumab (Taltz) και brodalumab (σιλικόνη). Αντιμετωπίζουν τόσο την ψωρίαση, όσο και την ψωριασική αρθρίτιδα και χορηγούνται κάθε 2-4 εβδομάδες.

Αναστολείς IL-23: Οι αναστολείς IL-23 είναι η νεότερη κατηγορία βιολογικών φαρμάκων που κυκλοφορούν στην αγορά. Περιλαμβάνουν τα φάρμακα risankizumab-rzaa (Skyrizi), guselkumab (Tremfya) και tildrakizumab-asmn (Ilumya), τα οποία έχουν εγκριθεί για τη θεραπεία της ψωρίασης. Ανάλογα με το φάρμακο, η δοσολογία είναι 1 δόση κάθε  8-12 εβδομάδες.

Πώς δρουν τα βιολογικά φάρμακα στο σώμα για να ανακουφίσουν τα συμπτώματα της ψωρίασης ;

Η ψωρίαση προκαλείται από την υπερδραστηριότητα του ανοσοποιητικού συστήματος που έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση φλεγμονής στο δέρμα. Αυτά τα φάρμακα είναι ικανά να παρεμποδίσουν συγκεκριμένες ενέργειες του ανοσοποιητικού συστήματος, να ελαχιστοποιήσουν την φλεγμονή και να εξαλείψουν την ανοσολογική επίθεση στο δέρμα και στις αρθρώσεις. Σημειώνεται ότι με την αποτροπή της φλεγμονής, το δέρμα μπορεί να επιστρέψει στην αρχική του κατάσταση, ωστόσο εάν η βλάβη είναι μεγάλη μπορεί να γίνει μόνιμη με την πάροδο του χρόνου και για τον λόγο αυτό είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της κατάστασης.

Ποιοι πρέπει να πάρουν και ποιοι να αποφύγουν τα βιολογικά φάρμακα;

Τα  βιολογικά φάρμακα είναι κατάλληλα για άτομα που πάσχουν από μέτρια ή σοβαρή ψωρίαση, δηλαδή τα άτομα που η ψωρίαση τους, επηρεάζει περισσότερο από το 10% της επιφάνειας του σώματος τους. Ακόμη και αν η ψωρίαση μειωθεί με την πάροδο του χρόνου και επηρεάζει μικρή ποσότητα δέρματος, οι ασθενείς μπορούν να συνεχίσουν να λαμβάνουν βιολογικά φάρμακα.

Τα άτομα που πρέπει να αποφεύγουν τα βιολογικά φάρμακα είναι:

  • Άτομα με ενεργό καρκίνο
  • Άτομα με ενεργή λοίμωξη (όπως φυματίωσης)
  • Γενικά ευαίσθητα άτομα

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας.

Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες των βιολογικών φαρμάκων;

Οι κύριες παρενέργειες που μπορούν να προκαλέσουν τα βιολογικά φάρμακα είναι οι μολύνσεις και οι κακοήθειες. Συγκεκριμένα, όπως είπαμε και προηγουμένως, τα βιολογικά φάρμακα μειώνουν την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος με στόχο να μειωθεί η φλεγμονή. Αυτή η παρεμπόδιση της αντίδρασης του ανοσοποιητικού μπορεί να καταστήσει δύσκολη την αναγνώριση των καρκινικών κυττάρων, με αποτέλεσμα να είναι πιο εύκολο να αναπτυχθούν κακοήθειες.

Επιπρόσθετα, οι αναστολείς TNF έχουν συσχετιστεί με την ανάπτυξη σκλήρυνσης κατά πλάκας, ενώ οι αναστολείς IL-17 συσχετίστηκαν με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης φλεγμονώδους νόσου του εντέρου.

Σε κάθε περίπτωση, τονίζεται πως αν και οι παρενέργειες αυτές είναι ανησυχητικές είναι την ίδια στιγμή και εξαιρετικά σπάνιες.

Τι συμβαίνει εάν ένα βιολογικό φάρμακο είναι αναποτελεσματικό ή σταματήσει να λειτουργεί;

Πολλοί άνθρωποι επωφελούνται από τα βιολογικά φάρμακα για αρκετά χρόνια. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις αυτά τα οφέλη μειώνονται με την πάροδο του χρόνου και αυτό γιατί το σώμα ενδέχεται να αναπτύξει αντισώματα κατά του φαρμάκου και να μην είναι πλέον δεκτικό στην επίδραση του. Σε ορισμένες, μάλιστα περιπτώσεις, μπορεί μια ολόκληρη κατηγορία φαρμάκων να είναι πλέον αναποτελεσματική.

Επιπρόσθετα, νοουμένου ότι οι γενετικές μεταλλάξεις της ψωριάσεις είναι πολλές και οι πλείστες είναι άγνωστες στους επιστήμονες, δυο άτομα με φαινομενικά ίδια ψωρίαση μπορεί να ανταποκρίνονται διαφορετικά στα ίδια φάρμακα. Στην περίπτωση λοιπόν που ένα φάρμακο δεν λειτουργεί σε ένα άτομο μετά από 2-3 εβδομάδες, θα πρέπει να αντικατασταθεί με κάποιο άλλο (τις ίδιας ή άλλης κατηγορίας) μέχρι να βρεθεί το κατάλληλο.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για τα ενέσιμα βιολογικά φάρμακα;

Στην περίπτωση που κάποιος χρειαστεί να λάβει ενέσιμα βιολογικά φάρμακα μπορεί να επισκεφτεί τον γιατρό του εάν φοβάται ο ίδιος να κάνει την ένεση, να ζητήσει από κάποιον νοσοκόμο να του εξηγήσει πώς να κάνει την ένεση μονός του ή να αγοράσει έναν αυτόματο εγχυτήρα, αντί της κανονικής σύριγγας, που θα διευκολύνει την διαδικασία.

Η διαδικασία:

  • Καθαρίστε καλά τα χέρια σας και το σημείο της ένεσης. Σημειώνεται ότι η ένεση πρέπει να γίνεται σε σημείο που δεν επηρεάζεται από την ψωρίαση.
  • Τοποθετήστε τον αυτόματο εγχυτήρα στο δέρμα σας και ακολούθως πιέστε το μοχλό απελευθέρωσης του φαρμάκου, για να εισέλθει το φάρμακο στο σώμα σας.
  • Μην σηκώσετε τον αυτόματο εγχυτήρα από το δέρμα σας πριν χορηγηθεί πλήρως η δόση.
  • Καθαρίστε ξανά το δέρμα και εφαρμόστε ένα αυτοκόλλητο έμπλαστρο.