Βιταμίνες και συμπληρώματα διατροφής: Πόσο ωφέλιμα είναι στην πραγματικότητα;

Οι βιταμίνες και τα συμπληρώματα διατροφής γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή στις μέρες μας, με όλο και περισσότερο κόσμο να στρέφεται στη χρήση τους. Όπως είναι λογικό, οι άνθρωποι θέλουν να αισθάνονται υγιείς με έναν τρόπο φθηνό, που δεν απαιτεί ιδιαίτερη προσπάθεια. Είναι όμως όσο ευεργετικές πιστεύεται;

Τι είναι η υπερβιταμίνωση και γιατί μπορεί να γίνει επικίνδυνη;

Όσον αφορά τις βιταμίνες, η ποσότητα δεν είναι πάντα ανάλογη της ποιότητας. Στην πραγματικότητα, οι υπερβολικές ποσότητες μιας βιταμίνης μπορούν να αποβούν επικίνδυνες και να διαταράξουν την ισορροπία του οργανισμού, αφού οδηγούν σε μια κατάσταση που ονομάζεται υπερβιταμίνωση. Για παράδειγμα, η υπερβολική δόση βιταμίνης C επηρεάζει την ικανότητα του οργανισμού να απορροφά χαλκό, ένα μέταλλο αναγκαίο για τον οργανισμό και να προκαλέσει διάρροια και στομαχόπονο. Αντίστοιχα, η υπερβολική ποσότητα βιταμίνης D στον οργανισμό αυξάνει τις ποσότητες ασβεστίου στον οργανισμό και προκαλεί υπερασβεστιαιμία, μια παθολογική κατάσταση που αποδυναμώνει τα οστά και βλάπτει την καρδιά και το μυϊκό σύστημα.

Τα φυτικά προϊόντα είναι πάντα ασφαλή;

Ο όρος “φυτικό” δεν σχετίζεται πάντα με την ασφάλεια ή τη δραστικότητα ενός προϊόντος συμπληρώματος διατροφής. Για παράδειγμα, τα κυανίδια είναι φυσικές ενώσεις που υπάρχουν σε πολλά προϊόντα, αλλά δεν συνιστώνται για κατανάλωση, καθώς εμποδίζουν την αξιοποίηση του οξυγόνου από τα κύτταρα και μπορεί να αποβούν θανατηφόρα. 

Είναι ασφαλές να παίρνουμε συμπληρώματα διατροφής μαζί με φαρμακευτική αγωγή;

Λόγω του ότι τα συμπληρώματα διατροφής χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή, θεωνρείται συχνά ότι είναι ακίνδυνα και δεν αλληλεπιδρούν με άλλες ουσίες που λαμβάνει κάποιος. Ωστόσο, πολλά από τα προϊόντα αυτά περιέχουν ενεργά συστατικά που μπορούν να αναστείλουν ή να ενισχύσουν τη δράση ενός φαρμακευτικού προϊόντος. Τα συμπληρώματα που είναι γνωστό ότι προκαλούν τις περισσότερες αλληλεπιδράσεις με φάρμακα είναι το μαγνήσιο , το βάλσαμο, το ασβέστιο και το ginkgo. Επομένως, αν λαμβάνετε φάρμακα μαζί με συμπληρώματα διατροφής, θα ήταν καλό να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας σχετικά με τα πιθανά ρίσκα που ενέχουν.

Οι βιταμίνες και τα συμπληρώματα διατροφής ενισχύουν την υγεία της καρδιάς;

Αν και είναι αρκετά καθησυχαστικό το να υπάρχουν προϊόντα που ενισχύουν την υγεία της καρδιάς, μια εκτενής έρευνα του 2018 έδειξε ότι όσοι καταναλώνουν συμπληρώματα δεν διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο καρδιακών νόσων σε σχέση με όσους δεν καταναλώνουν, ενώ δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η μακροχρόνια χρήση τους έχει θετικά αποτελέσματα σε μεγάλο βαθμό.

Η βιταμίνη C προλαμβάνει το κοινό κρυολόγημα;

Αν και αυτή η πεποίθηση είναι εν μέρει σωστή, δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να υποστηρίξουν αυτή τη θεωρία. Στην πραγματικότητα, η βιταμίνη C δεν προστατεύει από κρυολόγημα, αλλά μειώνει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων του και τη διάρκεια της αρρώστιας. Η χρήση της, όμως, συνιστάται σε ανθρώπους που βιώνουν σύντομες περιόδους έντονης σωματικής άσκησης.

Η βιταμίνη D αποτρέπει τον καρκίνο;

Πλήθος ερευνών έχει διεξαχθεί προκειμένου να διαπιστωθεί αν η βιταμίνη D έχει τόσο ευεργετικές ικανότητες που προστατεύει από τον καρκίνο. Όμως, ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει ομοφωνία στην επιστημονική κοινότητα σχετικά με το αν η βιταμίνη D έχει ισχυρή αντικαρκινική δράση, κάτι που επιβεβαιώθηκε και από την χορήγηση εικονικών φαρμάκων σε μια ομάδα συμμετεχόντων σε κλινικές μελέτες.

Τα προβιοτικά και τα πρεβιοτικά είναι πανάκεια;

Τα προβιοτικά είναι τρόφιμα ή συμπληρώματα που περιέχουν μικροοργανισμούς, ενώ τα πρεβιοτικά είναι τρόφιμα ή συμπληρώματα που περιέχουν ενώσεις που έχουν σχεδιαστεί για την ενίσχυση της μικροχλωρίδας του εντέρου.  Με το πέρασμα του χρόνου, γίνονται όλο και πιο εκτεταμένα στη χρήση τους λόγω των ισχυρισμών ότι ενισχύουν τη λειτουργία του εντέρου. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα βακτήρια του εντέρου είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία του οργανισμού, καθώς το έντερο έχει συνδεθεί με μια μεγάλη ποικιλία παθολογικών καταστάσεων, από τον διαβήτη και την υπέρταση μέχρι την κατάθλιψη. Αν και η σχέση μεταξύ του μικροβιώματος και της υγείας δεν έχει αποσαφηνιστεί, πρόκειται για μια περίπλοκη σειρά διαδικασιών και αντιδράσεων του οργανισμού. Επίσης, είναι γνωστό ότι τα προβιοτικά ανακουφίζουν από τα συμπτώματα αρκετών προβλημάτων υγείας, όπως η διάρροια που προκαλείται από μικροοργανισμούς και η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, παρόλο που δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για την αποτελεσματικότητά τους στην αντιμετώπιση άλλων νόσων.

Τα αντιοξειδωτικά επεκτείνουν τη διάρκεια ζωής;

Τα αντιοξειδωτικά είναι ενώσεις πολλών φρούτων και λαχανικών που αποτρέπουν την οξείδωση και περιλαμβάνουν βιταμίνη C, βιταμίνη Ε, σελήνιο και καροτενοειδή. H οξείδωση είναι μια χημική αντίδραση που συμβαίνει φυσιολογικά στα κύτταρα, αλλά έχει ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση ελεύθερων ριζών οξυγόνου, οι οποίες είναι τοξικές για τα κύτταρα. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα άτομα που τρώνε περισσότερα λαχανικά και φρούτα έχουν χαμηλότερο κίνδυνο διαφόρων ασθενειών. Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν αυτά τα αποτελέσματα σχετίζονται με την ποσότητα αντιοξειδωτικών στα λαχανικά και τα φρούτα, με άλλα συστατικά αυτών των τροφίμων, ή με άλλους παράγοντες στη διατροφή των ανθρώπων. Επιπλέον, τα αντιοξειδωτικά μπορεί να αποτρέπουν αρκετές παθήσεις του οργανισμού αλλά δεν μειώνουν την πιθανότητα ανάπτυξής τους.