Βιταμίνη Β12: Γιατί είναι πολύτιμη για τον οργανισμό μας;

Η βιταμίνη Β12, ή αλλιώς γνωστή ως κοβαλαμίνη, είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη που συναντάται φυσικά σε τροφές ζωικής προέλευσης και είναι απαραίτητη για διάφορες διεργασίες στον ανθρώπινο οργανισμό. Συγκεκριμένα, είναι ζωτικής σημασίας για το σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων και του DNA, τη σωστή λειτουργία και ανάπτυξη των εγκεφαλικών και νευρικών κυττάρων, καθώς και την παραγωγή ενέργειας στο σώμα.

Η βιταμίνη Β12 συνδέεται στενά με το φολικό οξύ (βιταμίνη Β9) και μαζί είναι απαραίτητα για τη δημιουργία πουρινών και πυριμιδινών, τα οποία αποτελούν βασικά δομικά συστατικά του DNA.

Η βιταμίνη Β12 βοηθά επίσης στη μετατροπή της ομοκυστεΐνης σε μεθειονίνη στο σώμα, γεγονός το οποίο παρεμποδίζει τη συσσώρευση της ομοκυστεΐνης, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής.

Ένας ακόμη σημαντικός ρόλος της βιταμίνης Β12 είναι η διατήρηση του προστατευτικού καλύμματος μυελίνης γύρω από τα νεύρα, προστατεύοντας έτσι από το ενδεχόμενο νευρικής βλάβης.

Η βιταμίνη Β12 έχει την ικανότητα να συνδέεται με την πρωτεΐνη των τροφών που καταναλώνονται. Στο στομάχι όμως, το υδροχλωρικό οξύ και τα ένζυμα καταφέρνουν τα αποδεσμεύσουν τη βιταμίνη Β12 στην ελεύθερή της μορφή. Στη συνέχεια, η βιταμίνη Β12 συνδέεται με μια πρωτεΐνη, που ονομάζεται ενδογενής παράγοντας, για να μπορέσει να απορροφηθεί από το λεπτό έντερο. Η ποσότητα του ενδογενούς παράγοντα παίζει καθοριστικό ρόλο στην ποσότητα της βιταμίνης Β12 που θα απορροφηθεί.

Σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται συμπληρώματα βιταμίνης Β12;

Τα συμπληρώματα βιταμίνης Β12 χορηγούνται συνήθως για τη θεραπεία της κακοήθους αναιμίας, η οποία προκαλείται λόγω έλλειψης του ενδογενούς παράγοντα, αλλά και στην περίπτωση χαμηλών επιπέδων της βιταμίνης Β12. Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β12 μπορεί να είναι αποτέλεσμα κάποιας από τις ακόλουθες καταστάσεις:

• Vegan διατροφή
• Κακές διατροφικές συνήθειες
• Τοξικότητα λόγω υπερδραστήριου θυρεοειδή αδένα (θυρεοτοξίκωση)
• Υπερβολική αιμορραγία
• Καρκίνος
• Ηπατική ή νεφρική νόσος
• Ύπαρξη ταινίας Diphyllobothrium latum στο έντερο

Τα συμπληρώματα βιταμίνης Β12 χρησιμοποιούνται επίσης για τη θεραπεία ορισμένων κληρονομικών ή γενετικών παθήσεων που επηρεάζουν τις μεταβολικές λειτουργίες του σώματος. Αυτές είναι οι εξής:

• Σύνδρομο Imerslund-Gräsbeck
• Ομοκυστινουρία
• Προβλήματα μεταβολισμού της κοβαλαμίνης

Ποια είναι η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης Β12;

Τα συμπληρώματα βιταμίνης Β12 διατίθενται σε διάφορες μορφές, όπως δισκία, ρινικό τζελ, υπογλώσσια χάπια, ένεσιμη μορφή, κλπ. Η ποσότητα της βιταμίνης Β12 που θα απορροφήσει το σώμα από τα συμπληρώματα αυτά εξαρτάται από την ποσότητα του ενδογενή παράγοντα που παράγεται στο στομάχι. Ενδεικτικά, συνήθως μόνο τα περίπου 10 mcg βιταμίνης Β12 απορροφούνται από ένα συμπλήρωμα περιεκτικότητας 500 mcg, σε υγιείς ανθρώπους.

Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε βιταμίνη Β12;

Η βιταμίνη Β12 δεν βρίσκεται σε φρούτα και λαχανικά, αλλά μόνο σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης και γαλακτοκομικά προϊόντα. Μερικά τρόφιμα που δεν περιέχουν φυσικά βιταμίνη Β12 διατίθενται επίσης στην αγορά εμπλουτισμένα με αυτή.

Οι καλύτερες πηγές βιταμίνης Β12 είναι οι εξής:

• Ψάρια (πχ. σολομός, τόνος)
• Οστρακοειδή (πχ. μύδια)
• Συκώτι
• Κόκκινο κρέας
• Αυγά
• Πουλερικά
• Γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, τυρί, γιαούρτι)
• Εμπλουτισμένα δημητριακά
• Εμπλουτισμένο γάλα σόγιας ή ρυζιού
• Εμπλουτισμένη διατροφική μαγιά

Τι μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια βιταμίνης Β12;

Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 συνήθως προκαλείται λόγω της λήψης μη επαρκούς ποσότητάς της από τη διατροφή. Ωστόσο, μερικοί ακόμη παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12 είναι οι εξής:

• Έλλειψη ενδογενούς παράγοντα που προκαλεί πρόβλημα στην απορρόφηση της βιταμίνης Β12 από το έντερο
• Ανεπαρκές γαστρικό οξύ ή λήψη φαρμάκων που μειώνουν την ποσότητά του, καθώς το γαστρικό οξύ είναι απαραίτητο για την απελευθέρωση της βιταμίνης Β12 από τη τροφή
• Εντερικές επεμβάσεις ή πεπτικές διαταραχές, οι οποίες προκαλούν δυσαπορρόφηση της βιταμίνης Β12

Πώς μπορεί να εκδηλωθεί η ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12;

Μερικές ενδείξεις της ανεπάρκειας βιταμίνης Β12 είναι οι εξής:

• Μεγαλοβλαστική αναιμία
• Κακοήθης αναιμία
• Κούραση
• Αδυναμία
• Νευρική βλάβη, που εκδηλώνεται με μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα άκρα
• Απώλεια μνήμης
• Άνοια
• Κατάθλιψη
• Επιληπτικές κρίσεις