Υπερκαλιαιμία: Ποιες είναι οι αιτίες της υψηλής περιεκτικότητας σε κάλιο;

Τι είναι η υπερκαλιαιμία;

Η υπερκαλιαιμία είναι μια διαταραχή των ηλεκτρολυτών όπου το άτομο έχει υπερβολική ποσότητα καλίου στο αίμα. Οι ηλεκτρολύτες είναι μέταλλα (όπως το νάτριο και το κάλιο) που φέρουν ηλεκτρικό φορτίο. Η υπερκαλιαιμία μπορεί να οδηγήσει σε απειλητικά για τη ζωή προβλήματα με την ηλεκτρική αγωγιμότητα στην καρδιά.

Τα άτομα με χρόνια νεφρική νόσο, διαβήτη, καρδιακή ανεπάρκεια και όσοι λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για υπερκαλιαιμία. Ωστόσο, όλοι πρέπει να αναγνωρίζουν τα πιθανά συμπτώματα που σχετίζονται με το πρόβλημα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της υπερκαλιαιμίας;

Τα συμπτώματα της υπερκαλιαιμίας είναι συχνά μη ειδικά, αν υπάρχουν. Ως εκ τούτου, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα γνωρίζουν ότι έχουν υπερκαλιαιμία, εκτός εάν διενεργείται τακτικός εργαστηριακός έλεγχος. Ωστόσο, αυτό γίνεται συνήθως μόνο σε άτομα που διατρέχουν κίνδυνο υπερκαλιαιμίας.

Όταν ένα άτομο αναπτύσσει συμπτώματα, αυτό οφείλεται συνήθως σε έναν από τους δύο λόγους: το επίπεδο καλίου είναι πολύ υψηλό ή το κάλιο αυξήθηκε πολύ γρήγορα. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Μυϊκές κράμπες
• Αδυναμία των άκρων
• Κόπωση

Τι είναι η υπερκαλιαιμική περιοδική παράλυση;

Η υπερκαλιαιμική περιοδική παράλυση είναι μια σπάνια γενετική διαταραχή όπου ορισμένα άτομα εμφανίζουν επεισοδιακή μυϊκή αδυναμία που συνήθως επισπεύδεται από την έκθεση στο κρύο, την ανάπαυση μετά από άσκηση ή τη νηστεία. Τα επεισόδια διαρκούν από 15 λεπτά έως μία ώρα.

Η πιο σοβαρή εκδήλωση της υπερκαλιαιμίας είναι οι ανωμαλίες της καρδιακής αγωγιμότητας που οδηγούν σε πρόβλημα καρδιακού ρυθμού. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε:

• Βραδυκαρδία (αργός καρδιακός ρυθμός)
• Πόνο στο στήθος
• Αίσθημα παλμών

Η πιθανότητα εμφάνισης ενός τέτοιου προβλήματος εξαρτάται από τον κίνδυνο ενός ατόμου για υπερκαλιαιμία (χρόνια νεφρική νόσος), το επίπεδο της υπερκαλιαιμίας (υψηλότερο από 6,5 χιλιοστοϊσοδύναμα ανά λίτρο είναι πολύ ανησυχητικό) και το πόσο γρήγορα αυξάνεται το κάλιο (η ταχεία αύξηση είναι προβληματική).

Ποιες είναι οι αιτίες της υπερκαλιαιμίας;

Η ποσότητα καλίου στο αίμα σας εξισορροπείται κυρίως από το γαστρεντερικό σύστημα (πρόσληψη) και τους νεφρούς (απέκκριση).

Τα άτομα με υγιεινή διατροφή και λειτουργικά νεφρά σπάνια εμφανίζουν υπερκαλιαιμία, ακόμη και μετά την κατανάλωση ενός γεύματος γεμάτου κάλιο.

Ωστόσο, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε πόσο συχνή είναι η νόσος, δεδομένου ότι πολλοί άνθρωποι δεν θα έχουν συμπτώματα έως ότου τα επίπεδα καλίου είναι ανησυχητικά υψηλά.

Πότε ένα υγιές άτομο μπορεί να πάθει υπερκαλιαιμία;

Ένα άτομο χωρίς κινδύνους για υπερκαλιαιμία μπορεί να αναπτύξει απειλητική για τη ζωή υπερκαλιαιμία μετά από μια σημαντική συντριβή, όπως σε μια μεγάλη σύγκρουση με αυτοκίνητο. Τα θρυμματισμένα κύτταρα απελευθερώνουν ταχέως κάλιο στο αίμα και η ταχεία αύξηση μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα καρδιακής αγωγιμότητας.

Τα άτομα με χρόνια νεφρική νόσο ή εκείνα που λαμβάνουν φάρμακα που επηρεάζουν τη νεφρική λειτουργία διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο υπερκαλιαιμίας. Οι συγκεκριμένες καταστάσεις που θέτουν τους ανθρώπους σε κίνδυνο για τη διαταραχή των ηλεκτρολυτών περιλαμβάνουν:

• Χρόνια νεφρική νόσος
• Σακχαρώδης διαβήτης (χρόνιες καταστάσεις στις οποίες το σάκχαρο στο αίμα είναι υψηλό)
• Χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια
• Προχωρημένη ηλικία
• Χρήση ορισμένων φαρμάκων
• Συστάσεις διατροφής
• Μια δίαιτα χαμηλή σε κάλιο συνιστάται σε άτομα που διατρέχουν κίνδυνο υπερκαλιαιμίας (άτομα με χρόνια νεφρική νόσο).

Ποια φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν υπερκαλιαιμία;

Τα άτομα που λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν υπερκαλιαιμία.

Τα φάρμακα αυτά περιλαμβάνουν:

• Καλιοσυντηρητικά διουρητικά, όπως το Midamor (αμιλορίδη)
• Αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης, όπως το Zestril (λισινοπρίλη)
• Αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης ΙΙ, όπως το Avapro (ιρβεσαρτάνη)
• Ανταγωνιστές υποδοχέων ορυκτοκορτικοειδών, όπως το Inspra (εφλερενόνη)
• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως το Motrin (ιβουπροφαίνη)
• Λανοξίνη (διγοξίνη)
• Ηπαρίνη
• Β-αναστολείς, όπως το Lopressor (μετοπρολόλη)
• Αναστολείς καλσινευρίνης, όπως το Gengraf (κυκλοσπορίνη)
• Τριμεθοπρίμη (περιέχεται στο αντιβιοτικό Bactrim)
• Pentam (πενταμιδίνη)

Μην σταματήσετε τα φάρμακά σας!

Εάν λαμβάνετε ένα αντιυπερτασικό φάρμακο (για υψηλή αρτηριακή πίεση) που μπορεί να οδηγήσει σε υπερκαλιαιμία, μην σταματήσετε τη λήψη του χωρίς να μιλήσετε με τον ιατρό σας.

Παρόλο που ορισμένα φάρμακα μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο υπερκαλιαιμίας, τα φάρμακα αυτά παρουσιάζουν σημαντικά οφέλη στη συνολική επιβίωση όταν χρησιμοποιούνται κατάλληλα σε άτομα με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, υπέρταση ή διαβήτη.

Υπάρχουν εξετάσεις για τη διάγνωση της αιτίας της υπερκαλιαιμίας;

Η υπερκαλιαιμία διαγιγνώσκεται μέσω μιας εξέτασης αίματος που μετρά τους ηλεκτρολύτες σας. Ένα ασυνήθιστα υψηλό επίπεδο καλίου θεωρείται γενικά υψηλότερο από 5,0 χιλιοστοϊσοδύναμα ανά λίτρο (mEq/L). Ωστόσο, ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να μην έχουν κανένα σύμπτωμα σε αυτό το επίπεδο ή ακόμη και σε υψηλότερα επίπεδα (μεγαλύτερα από 6,5 χιλιοστοϊσοδύναμα ανά λίτρο).

Τι είναι η ψευδοϋπερκαλιαιμία;

Είναι σύνηθες τα επίπεδα καλίου στο αίμα ενός ατόμου να είναι λανθασμένα αυξημένα. Αυτό ονομάζεται ψευδοϋπερκαλιαιμία, η οποία προκύπτει από το σφίξιμο της γροθιάς κατά την αιμοληψία ή από κακή τεχνική αιμοληψίας. Ως εκ τούτου, ο ιατρός σας μπορεί να σας ζητήσει να κάνετε μια επαναληπτική εξέταση πριν από την έναρξη της θεραπείας.

Μόλις μια εξέταση αίματος δείξει ότι ένα άτομο έχει υπερκαλιαιμία, ο γιατρός είναι πιθανό να εκτελέσει ηλεκτροκαρδιογράφημα . Αυτή η εξέταση αξιολογεί το ηλεκτρικό σύστημα της καρδιάς χρησιμοποιώντας ηλεκτρόδια που τοποθετούνται στο στήθος σας.

Η υπερκαλιαιμία μπορεί να οδηγήσει σε απειλητικά για τη ζωή ηλεκτρικά προβλήματα στην καρδιά και σε μη φυσιολογικούς ρυθμούς. Ο πάροχος υγειονομικής περίθαλψης πρέπει να καθορίσει εάν η υπερκαλιαιμία οδηγεί ήδη σε ανησυχητικές ηλεκτρικές αλλαγές. Εάν ναι, η θεραπεία της υπερκαλιαιμίας καθίσταται επείγουσα.

Πώς να αντιμετωπίσετε την υπερκαλιαιμία;

Η θεραπεία εξαρτάται από το αν υπάρχει οξεία ή χρόνια υπερκαλιαιμία.

• Οξεία υπερκαλιαιμία

Η θεραπεία της υπερκαλιαιμίας μπορεί να εξαρτάται από το πόσο υψηλό είναι το κάλιο και από το αν η αλλαγή έχει συμβεί γρήγορα ή σταδιακά. Μπορεί επίσης να εξαρτάται από το αν το επίπεδο καλίου έχει αρχίσει να επηρεάζει την καρδιά σας. Ως εκ τούτου, ο γιατρός σας μπορεί να πραγματοποιήσει ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα για να αναζητήσει ηλεκτρικά προβλήματα.

Η απόφαση για τη θεραπεία ενός υψηλού επιπέδου καλίου εναπόκειται στον γιατρό σας, ιδίως δεδομένου ότι η διάγνωση δεν μπορεί να γίνει αν δεν πραγματοποιηθούν εξετάσεις αίματος. Γενικά, ένα επίπεδο καλίου στον ορό μεγαλύτερο από 5,5 χιλιοστοϊσοδύναμα ανά λίτρο αποτελεί όριο για θεραπεία.

Τα άτομα με χρόνια νεφρική νόσο, ιδίως εκείνα που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση, φαίνεται να ανέχονται υψηλότερα επίπεδα καλίου από ό,τι τα άτομα χωρίς χρόνια νεφρική νόσο.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα άτομα αυτά αναπτύσσουν “αντίσταση” στα υψηλότερα επίπεδα καλίου, δεδομένου ότι είναι πιθανό να έχουν μετρίως υψηλά επίπεδα τακτικά. Ως εκ τούτου, είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν συμπτώματα ή καρδιακά προβλήματα όταν το επίπεδο καλίου είναι ήπια έως μέτρια αυξημένο.

Όταν ένας ιατρός ανησυχεί για ταχεία αύξηση του καλίου ή αν ένα άτομο παρουσιάζει αλλαγές στο ηλεκτροκαρδιογράφημα, θα ξεκινήσει επείγουσα θεραπεία και θα σταθεροποιήσει πρώτα την καρδιά. Το πιο κρίσιμο φάρμακο σε αυτό το σημείο της θεραπείας είναι το γλυκονικό ασβέστιο ή το χλωριούχο ασβέστιο. Αυτό το φάρμακο σταθεροποιεί συγκεκριμένα τον ηλεκτρισμό στην καρδιά.

Οι πρόσθετες θεραπείες που θα ξεκινήσουν περιλαμβάνουν:

• Ινσουλίνη με γλυκόζη
• Εισπνεόμενη αλβουτερόλη
• Διττανθρακικό νάτριο

Αυτά τα φάρμακα θα βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων καλίου στο αίμα μετακινώντας το κάλιο μέσα στα κύτταρα. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι το επίπεδο καλίου στο αίμα μετρά το κάλιο έξω από τα κύτταρά σας. Το κάλιο στο εσωτερικό ενός κυττάρου είναι λιγότερο επικίνδυνο και δεν μετράται στην εξέταση αίματος. Για να απαλλαγεί το αίμα και το σώμα από το υπερβολικό κάλιο, ένα άτομο πρέπει να λάβει:

1. Αιμοκάθαρση: Το αίμα αφαιρείται μέσω μιας γραμμής σε μια φλέβα. Στη συνέχεια, φιλτράρεται μέσω ενός οργάνου αιμοκάθαρσης και επιστρέφεται στο άτομο μέσω μιας άλλης γραμμής
2. Ορισμένα διουρητικά, όπως το Lasix (φουροσεμίδη), αποβάλλουν το κάλιο στα ούρα

• Χρόνια υπερκαλιαιμία

Τα άτομα με χρόνια υπερκαλιαιμία είναι δύσκολο να εντοπιστούν, επειδή είναι συνήθως ασυμπτωματικά. Συχνά, η χρόνια υπερκαλιαιμία ανιχνεύεται μόνο μέσω τακτικών εργαστηριακών εξετάσεων.

Η θεραπεία της χρόνιας υπερκαλιαιμίας περιλαμβάνει επίσης αιμοκάθαρση ή ορισμένα διουρητικά, αλλά συνήθως οι γιατροί τροποποιούν τη δόση ή τον τύπο του αντιυπερτασικού φαρμάκου που ενδεχομένως οδηγεί σε χρόνια υπερκαλιαιμία.

Ωστόσο, μια άλλη εναλλακτική λύση είναι η χρήση φαρμάκων που δεσμεύουν το κάλιο και το αποβάλλουν μέσω του γαστρεντερικού σωλήνα. Αυτοί οι δεσμευτές καλίου επιτρέπουν στον γιατρό σας να σας διατηρήσει σε ευεργετικά αντιυπερτασικά φάρμακα, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζει τη χρόνια υπερκαλιαιμία. Αυτά τα φάρμακα περιλαμβάνουν:

• Kayexalate (σουλφονικό πολυστυρένιο νατρίου)
• Veltassa (σορβιτέξ ασβεστίου patiromer)
• Lokelma (κυκλοπυριτικό ζιρκονικό νάτριο)

Ποιες είναι οι επιπλοκές και οι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την υπερκαλιαιμία;

Δεν υπάρχουν σημαντικές μακροχρόνιες επιπλοκές που σχετίζονται με την υπερκαλιαιμία. Ωστόσο, τα άτομα με επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερκαλιαιμίας διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν από το πρόβλημα ηλεκτρολυτών που μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανακοπή.

Γενικά, τα άτομα που διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από υπερκαλιαιμία είναι εκείνα με πολλαπλά ιατρικά προβλήματα ή εκείνα που νοσηλεύονται σε κρίσιμη κατάσταση στο νοσοκομείο.