Υπέρταση: Ποια βότανα και συμπληρώματα διατροφής μπορεί να βοηθούν στη διαχείρισή της;

Η υψηλή αρτηριακή πίεση ή υπέρταση είναι μια κοινή κατάσταση υγείας κατά την οποία η αρτηριακή πίεση ενός ανθρώπου αυξάνεται σε μη φυσιολογικά επίπεδα. Επηρεάζει ένα τεράστιο ποσοστό ανθρώπων παγκοσμίως και αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη σοβαρών καρδιακών, εγκεφαλικών και νεφρικών παθήσεων. Ευθύνεται μάλιστα για σχεδόν το 50% των θανάτων λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων.

Τι είναι η αρτηριακή πίεση;

Η αρτηριακή πίεση εκφράζει την πίεση που ασκείται από το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών, όταν αυτό κυκλοφορεί μέσα τους. Μετριέται σε χιλιοστά υδραργύρου (mm Hg) και εκφράζεται με δύο αριθμούς: τη συστολική και τη διαστολική πίεση.

Η συστολική πίεση δείχνει την πίεση που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες όταν η καρδιά συστέλλεται, ενώ η διαστολική πίεση δείχνει την πίεση που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες όταν η καρδιά διαστέλλεται.

Μια φυσιολογική αρτηριακή πίεση κυμαίνεται γύρω στο 120/80 mm Hg (συστολική/διαστολική πίεση). Ως υψηλή αρτηριακή πίεση ορίζεται αυτή που είναι πάνω από 130/80 mm Hg.

Συνήθως, συνταγογραφούνται φάρμακα για την αντιμετώπιση της υψηλής αρτηριακής πίεσης, αλλά εκτός από αυτά, διάφορες αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά.

Υπάρχουν επίσης ορισμένα βότανα και συμπληρώματα διατροφής που έχει αποδειχθεί πως μπορεί να βοηθούν στη διαχείριση της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει καμία εγγύηση πως αυτά δρουν με τον ίδιο τρόπο σε όλους τους ανθρώπους, ώστε να είναι και το ίδιο αποτελεσματικά.

Επιπλέον, ορισμένα βότανα και συμπληρώματα διατροφής μπορεί να αλληλεπιδρούν με φάρμακα που λαμβάνονται συνήθως για την υπέρταση. Επομένως, είναι εξαιρετικά σημαντικό η χρήση αυτών να γίνεται μόνο ύστερα από επικοινωνία με τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης.

Ποια βότανα είναι ευεργετικά για την υπέρταση;

• Βασιλικός

Το ακατέργαστο εκχύλισμα βασιλικού (Ocimum basilicum) έχει αναφερθεί πως έχει αντιυπερτασική δράση, η οποία έχει αποδοθεί σε μια αντιοξειδωτική ένωση που αυτό περιέχει, με το όνομα ευγενόλη. Η ευγενόλη δρα ως φυσικός αναστολέας των διαύλων ασβεστίου, βοηθώντας έτσι στη χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων και μείωση της συστολικής, αλλά και της διαστολικής πίεσης.

• Σκόρδο

Το σκόρδο (Allium sativum) έχει αναφερθεί πως έχει υποτασική δράση, η οποία οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητά του σε θειούχες ενώσεις, όπως η λισίνη. Η λισίνη θεωρείται πως βοηθά στη χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων, την αγγειοδιαστολή και την προώθηση της καλής κυκλοφορίας του αίματος. Ορισμένες μελέτες μάλιστα έχουν δείξει πως το εκχύλισμα σκόρδου μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση με παρόμοιο τρόπο που το κάνουν και ορισμένα αντιυπερτασικά φάρμακα.

• Θυμάρι

Το θυμάρι (Thymus vulgaris) περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις ροσμαρινικού οξέος, το οποίο παρουσιάζει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, η οποία μπορεί συμβάλει στη μείωση της φλεγμονής. Επιπλέον, το ροσμαρινικό οξύ βοηθά στη χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων και προωθεί την καλή κυκλοφορία του αίματος. Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει πως το ροσμαρινικό οξύ, που περιέχει το θυμάρι, μπορεί να συμβάλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης μέσω αναστολής της δράσης του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE).

• Μαϊντανός

Ο μαϊντανός (Petroselinum crispum) περιέχει αντιοξειδωτικές ενώσεις, όπως η βιταμίνη C και η β-καροτίνη, αλλά και φολικό οξύ που μπορεί να συμβάλουν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και της LDL («κακής») χοληστερόλης, προστατεύοντας έτσι το καρδιαγγειακό σύστημα.

• Σέλινο

Οι σπόροι του σέλινου (Apium graveolens), σύμφωνα με μελέτες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποτελεσματική και ασφαλής θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Οι ευεργετικές τους ιδιότητες οφείλονται στην ικανότητά τους να δρουν ως αναστολείς διαύλων ασβεστίου. Επιπλέον, οι σπόροι του σέλινου είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες, οι οποίες είναι εξαιρετικά ευεργετικές για την υγεία της καρδιάς και τη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης σε φυσιολογικά επίπεδα.

• Τζίντζερ

Το τζίντζερ (Zingiber officinale) χρησιμοποιείται τόσο στη μαγειρική όσο και στην παραδοσιακή ιατρική για μια σειρά παθήσεων. Μελέτες σε ζώα δείχνουν πως αυτό μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος, χαλάρωση των μυών που περιβάλλουν τα αιμοφόρα αγγεία, καθώς και μείωση της αρτηριακής πίεσης λόγω της δράσης το,  που μοιάζει με αυτή ενός αναστολέα διαύλων ασβεστίου. Ωστόσο, οι μελέτες σε ανθρώπους είναι ελάχιστες, με αποτέλεσμα να μην έχει επιβεβαιωθεί η δράση του αυτή.

• Κανέλα

Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει πως η κανέλα μπορεί να δράσει ως αγγειοδιασταλτικό, μειώνοντας έτσι την αρτηριακή πίεση. Μελέτες σε ανθρώπους έχουν δείξει πως η τακτική κατανάλωση κανέλας, σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες για την υψηλή αρτηριακή πίεση, μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης σε υγιή επίπεδα.

• Πράσινο τσάι

Μια από τις πολλές θεραπευτικές ιδιότητες του πράσινου τσαγιού (Camellia sinensis) μπορεί να είναι και η μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Η ευεργετική αυτή δράση οφείλεται στις μεγάλες συγκεντρώσεις αντιοξειδωτικών που περιέχει το πράσινο τσάι (κατεχίνες). Τα πιο σημαντικά αντιοξειδωτικά που περιέχει το πράσινο τσάι είναι η επικατεχίνη (EC), η επιγαλλοκατεχίνη (EGC) και η γαλλική επιγαλλοκατεχίνη-3 (EGCG).

Οι κατεχίνες αυτές έχει αποδειχθεί πως χαλαρώνουν τα αιμοφόρα αγγεία, με αποτέλεσμα η τακτική κατανάλωση πράσινου τσαγιού να έχει συσχετιστεί με μείωση τόσο της συστολικής όσο και της διαστολικής αρτηριακής πίεσης.

Το πράσινο τσάι περιέχει επίσης L-θεανίνη, ένα αμινοξύ που θεωρείται πως μπορεί να μειώνει την αρτηριακή πίεση σε άτομα με έντονο στρες, μέσω της ανακούφισης αυτού.

Ποια συμπληρώματα διατροφής είναι ευεργετικά για την υπέρταση;

• Ω-3 λιπαρά οξέα

Τα συμπληρώματα ω-3 λιπαρών οξέων (εικοσαπεντανοϊκό οξύ, εικοσιδυαεξανοϊκό οξύ, κλπ) λαμβάνονται συχνά για την ενίσχυση της καρδιαγγειακής υγείας και διατήρηση μιας σταθερής αρτηριακής πίεσης.

• L-αργινίνη

Τα συμπληρώματα L-αργινίνης χρησιμοποιούνται συχνά για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, καθώς η L-αργινίνη δρα αγγειοδιασταλτικά μέσω ενίσχυσης της απελευθέρωσης του μονοξειδίου του αζώτου στο αίμα. Παρόλα αυτά δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν αυτή την ευεργετική δράση.

• Μελατονίνη

Μερικές μελέτες έχουν διαπιστώσει πως η μελατονίνη εκτός από το ρόλο της στη ρύθμιση του κύκλου του ύπνου, μπορεί να έχει σημαντική επίδραση και στην αρτηριακή πίεση.

Ποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής βοηθούν στη διατήρηση μιας υγιούς αρτηριακής πίεσης;

Εκτός από τα παραπάνω βότανα, συμπληρώματα διατροφής ή τη φαρμακευτική αγωγή που κάποιος μπορεί να παίρνει, είναι σημαντική και η ενσωμάτωση ορισμένων υγιεινών συνηθειών στην καθημερινή ζωή ενός ανθρώπου, που βοηθούν στη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης σε υγιή επίπεδα. Μερικές από αυτές είναι οι εξής:

• Τακτική σωματική άσκηση (πχ. περπάτημα, τρέξιμο, χορός, κολύμπι)
• Υγιεινή διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, θρεπτικά συστατικά και υγιεινά λιπαρά που ευνοούν την καρδιαγγειακή υγεία
• Μείωση της κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων
• Διακοπή του καπνίσματος
• Περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ
• Καλής ποιότητας και επαρκής ύπνος
• Παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης μέσω μετρήσεων στο σπίτι
• Μείωση του στρες