Καρδιά και αγγεία

Υπέρταση: Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο;

Η υπέρταση δεν έχει σαφή αιτία με αποτέλεσμα ο εντοπισμός των παραγόντων κινδύνου να καθίσταται δύσκολος. Ωστόσο, οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει ορισμένα πρότυπα κινδύνου, από τα οποία, άλλα μπορούμε να ελέγξουμε και άλλα όχι.

Ποιους παράγοντες κινδύνου δεν μπορούμε να ελέγξουμε;

Ακόμη και αν δεν μπορούμε να ελέγξουμε κάποιους παράγοντες κινδύνου, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να τους παραμερίζουμε. Η συνειδητοποίηση ότι αυτοί οι παράγοντες υπάρχουν είναι πολύ βοηθητική στην κατανόηση του συνολικού προφίλ του καρδιαγγειακού κινδύνου και αποτελεί κίνητρο για την υιοθέτηση πιο υγιεινών συνηθειών.

1. Οικογενειακό ιστορικό

Όπως και πολλές άλλες διαταραχές, έτσι και η υψηλή αρτηριακή πίεση τείνει να είναι κληρονομική. Το οικογενειακό ιστορικό καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου, διαβήτη, νεφρικής νόσου ή υψηλής χοληστερίνης αυξάνει τον κίνδυνο υπέρτασης. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι για όλα φταίει η γενετική. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι συνήθειες των παιδιών, είτε υγιεινές είτε ανθυγιεινές, κληρονομούνται από τους γονείς τους και ως εκ τούτου, οι εν λόγω συνήθειες μπορεί να είναι υπεύθυνες για την υψηλή αρτηριακή πίεση ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας.

Σε κάθε περίπτωση, ένα σημαντικό ποσοστό περιπτώσεων υπέρτασης ανάμεσα στα μέλη οικογενειών και κάπου το 65% των περιπτώσεων σε διδύμους, έχει γενετική βάση. Μέχρι σήμερα, οι ερευνητές έχουν εντοπίσει δεκάδες θέσεις γονιδίων που σχετίζονται με την υψηλή αρτηριακή πίεση. Ειδικότερα, ορισμένες σπάνιες παραλλαγές αυτών των γονιδίων δίνουν οδηγίες για την παρασκευή πρωτεϊνών, οι οποίες εμπλέκονται στη χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων και στην εξάλειψη της περίσσειας νατρίου στο σώμα, ενώ άλλες συνδέονται τόσο με την υψηλή αρτηριακή πίεση, όσο και με τη βλάβη του ιστού της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων.

2. Ηλικία

Παρόλο που η γήρανση δεν οδηγεί πάντα σε υψηλή αρτηριακή πίεση, η υπέρταση είναι πιο συνηθισμένη σε μεγαλύτερες ηλικίες. Η διαστολική πίεση αυξάνεται σταδιακά κατά περίπου 10 mm Hg έως την ηλικία των 55 ετών στους άνδρες και 60 στις γυναίκες, οπότε αρχίζει να μειώνεται. Μεταξύ των ηλικιών 30 και 65, η συστολική πίεση αυξάνεται κατά μέσο όρο 20 mm Hg και συνεχίζει να ανεβαίνει μετά τα 70. Αυτή η αύξηση που σχετίζεται με την ηλικία, εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την απομονωμένη συστολική υπέρταση.

3. Φύλο

Μέχρι περίπου την ηλικία των 55 ετών, οι γυναίκες είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν υψηλή αρτηριακή πίεση συγκριτικά με τους άντρες. Αλλά η αρτηριακή πίεση των γυναικών, ειδικά η συστολική, αυξάνεται πιο έντονα. Πράγματι, μετά την ηλικία των 55 ετών, οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο υψηλής αρτηριακής πίεσης. Αυτό το μοτίβο μπορεί να οφείλεται, εν μέρει, στις ορμονικές διαφορές των δύο φύλων. Πιο συγκεκριμένα, το οιστρογόνο τείνει να προστατεύει τις γυναίκες από την υπέρταση, αλλά κατά την εμμηνόπαυση όπου η παραγωγή οιστρογόνων μειώνεται, οι γυναίκες χάνουν την προστασία τους και ως εκ τούτου η πίεση τους ανεβαίνει.

4. Φυλή

Οι Αφροαμερικανοί συνήθως εμφανίζουν υπέρταση νωρίτερα και σε μεγαλύτερο βαθμό συγκριτικά με τους ανθρώπους άλλων φυλών. Σύμφωνα με τους ειδικούς, σε αυτό παίζει μεγάλο ρόλο η γενετική. Μάλιστα, συγκριτικά με τους λευκούς, τους είναι δυσκολότερο να την θέσουν υπό έλεγχο.

Ποιοι παράγοντες κινδύνου είναι ελεγχόμενοι;

Οι συνήθειες που επιβαρύνουν ή βελτιώνουν άλλες καταστάσεις υγείας, όπως η καρδιακή προσβολή και το εγκεφαλικό, ταυτόχρονα αυξάνουν ή μειώνουν τον κίνδυνο υπέρτασης. Ως εκ τούτου, με απλές καθημερινές υγιεινές αλλαγές (πχ διακοπή του καπνίσματος, μειωμένη κατανάλωση αλατιού, απώλεια βάρους κ.α) τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης μπορούν να διατηρηθούν στο φυσιολογικό. Πιο κάτω λοιπόν, αναφέρονται μερικοί παράγοντες που μπορούν να ελεγχθούν.

1. Παχυσαρκία

Το υπερβολικό βάρος, η παχυσαρκία και η υπέρταση, συνήθως συμβαδίζουν. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ακόμη και τα λίγα επιπλέον κιλά αναγκάζουν την καρδιά να εργάζεται πιο εντατικά, οπότε η αρτηριακή πίεση αναπόφευκτα αυξάνεται. Μάλιστα, το υπερβολικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο υπέρτασης στο τριπλάσιο και αυτός ο κίνδυνος συνεχίζει να αυξάνεται καθώς ο άνθρωπος συνεχίζει να βάζει βάρος. Αντίθετα, τόσο η συστολική, όσο και η διαστολική αρτηριακή πίεση, μειώνεται κατά μέσο όρο 1 mm Hg για περίπου κάθε λίβρα βάρους που χάνει ένας άνθρωπος.

2. Καθημερινός τρόπος ζωής

Σε σύγκριση με τα άτομα που είναι σωματικά δραστήρια, όσοι ακολουθούν ένα καθιστικό τρόπο ζωής αυξάνουν τον κίνδυνο υπέρτασης και καρδιακών προσβολών. Ουσιαστικά, όπως συμβαίνει με όλους τους μυς του σώματος, έτσι και ο μυς της καρδιάς δυναμώνει με την άσκηση. Η δυνατή καρδιά μπορεί να αντλεί αίμα πιο αποτελεσματικά σε όλο το σώμα. Παράλληλα, η άσκηση αυξάνει τα επίπεδα της «καλής» χοληστερίνης HDL και μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης θρόμβων που συνήθως οδηγούν σε εγκεφαλικό επεισόδιο.

3. Κάπνισμα

Οι γιατροί, εδώ και πολλά χρόνια, γνωρίζουν ότι το κάπνισμα συνδέεται με τις καρδιακές παθήσεις, ενώ πίστευαν ότι δεν έχει καμία σχέση με την υπέρταση. Αυτό ωστόσο, πλέον δεν ισχύει, καθώς διαπιστώθηκε ότι η νικοτίνη διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα, απελευθερώνοντας μια ορμόνη του στρες που ονομάζεται επινεφρίνη (αδρεναλίνη), η οποία αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση, τόσο κατά τη διάρκεια του καπνίσματος, όσο και για κάποιο διάστημα μετά.

4. Υπερβολική χρήση αλατιού

Οι γιατροί διαπίστωσαν ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ της υπέρτασης και του επιτραπέζιου αλατιού – δηλαδή του χλωριούχου νατρίου, της πιο συνηθισμένης μορφής διαιτητικού νατρίου – στις αρχές της δεκαετίας του 1900. Ως εκ τούτου, πλέον υπογραμμίζουν ότι τα άτομα με νεφρική ανεπάρκεια και σοβαρή υπέρταση πρέπει να περιορίζουν το αλάτι για να βελτιώσουν τη λειτουργία των νεφρών τους. Επιπρόσθετα, όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι θα πρέπει να καταναλώνουν με μέτρο διαιτητικό αλάτι, ώστε να αποτρέψουν τον κίνδυνο υπέρτασης.

5. Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ

Με την κατανάλωση τριών ή περισσοτέρων ποτών, αυξάνεται προσωρινά η αρτηριακή πίεση. Αν αυτή η κατανάλωση έχει καθημερινή βάση για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε η αρτηριακή πίεση επηρεάζεται μόνιμα με αρνητικό τρόπο. Μάλιστα, η υπερκατανάλωση αλκοόλ μπορεί  να επηρεάσει ακόμη και την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων για την πίεση και να αυξήσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής ανεπάρκειας.


+ 4 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved