Υπνική άπνοια: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε!

Τι είναι η υπνική άπνοια;

Η υπνική άπνοια, ή αλλιώς άπνοια ύπνου, είναι μια κατάσταση κατά την οποία η αναπνοή ενός ατόμου διακόπτεται επανειλημμένα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Υπάρχουν δύο είδη υπνικής άπνοιας: η αποφρακτική υπνική άπνοια και η κεντρική άπνοια ύπνου.

Η αποφρακτική υπνική άπνοια προκαλείται όταν ο ανώτερος αεραγωγός φράζει κατά τη διάρκεια του ύπνου, προκαλώντας έτσι μείωση ή προσωρινή διακοπή της ροής του αέρα. Η πλειοψηφία των ανθρώπων που πάσχουν από υπνική άπνοια, έχουν συνήθως αποφρακτική υπνική άπνοια. Από την άλλη, η κεντρική άπνοια ύπνου οφείλεται σε πρόβλημα σηματοδότησης από τον εγκέφαλο, που έχει ως αποτέλεσμα τη στιγμιαία διακοπή της αναπνοής.

Μελέτες των τελευταίων ετών δείχνουν πως η παραμέληση της αντιμετώπισης της υπνικής άπνοιας μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες σοβαρές επιπλοκές στην υγεία, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις και η κατάθλιψη.

Ποια είναι τα συμπτώματα της υπνικής άπνοιας;

Ένα άτομο με υπνική άπνοια μπορεί να μην αναγνωρίζει τα βασικά συμπτώματά της, αλλά αν κάποιος άλλος παρατηρήσει το άτομο αυτό ενώ κοιμάται μπορεί να προσέξει:

• Στιγμιαία διακοπή της αναπνοής ακολουθούμενη από μια μεγάλη θορυβώδη αναπνοή
• Δυνατό ροχαλητό
• Δυσκολία στην αναπνοή

Μερικά συμπτώματα που μπορούν να κάνουν το ίδιο το άτομο να υποψιαστεί πως μπορεί να έχει υπνική άπνοια είναι τα εξής:

• Αδικαιολόγητη κούραση
• Ανήσυχος ύπνος ή αϋπνία
• Δυσκολία συγκέντρωσης
• Διακοπή του ύπνου πολλές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας για επίσκεψη της τουαλέτας
• Ξηροστομία ή πονόλαιμος κατά το πρωινό ξύπνημα
• Πονοκέφαλος
• Ευερεθιστικότητα
• Καούρα
• Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία ή στυτική δυσλειτουργία

Ποιες είναι οι πιθανές αιτίες εμφάνισης αποφρακτικής υπνικής άπνοιας;

Διάφοροι παράγοντες μπορεί να συμβάλουν στην απόφραξη ή κατάρρευση του ανώτερου αεραγωγού, όπως οι εξής:

• Χαλαροί μύες και ιστοί στο στόμα και στο λαιμό
• Ρινική συμφόρηση
• Παχυνόμενοι ιστοί και αποθήκευση λίπους γύρω από τον αεραγωγό
• Υποκείμενο νευρολογικό πρόβλημα

Όλα αυτά μπορεί να είναι αποτέλεσμα γενετικών παραγόντων, κρυολογήματος ή αλλεργίας, παχυσαρκίας, προβλημάτων του θυρεοειδούς, καρδιακής ή νεφρικής ανεπάρκειας και μεγάλων ή διογκωμένων αμυγδαλών.

Σε μερικές περιπτώσεις ο πρόωρος τοκετός μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση υπνικής άπνοιας στα βρέφη, η οποία όμως υποχωρεί συνήθως με την ηλικία.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση υπνικής άπνοιας;

Οι παράγοντες κινδύνου για την αποφρακτική υπνική άπνοια περιλαμβάνουν τους εξής:

• Μεγαλύτερη ηλικία
• Παχυσαρκία
• Ιγμορίτιδα
• Αλλεργίες
• Κατανάλωση αλκοόλ
• Κάπνισμα
• Εγκυμοσύνη
• Ρινική συμφόρηση
• Θυρεοειδικά ή ορμονικά προβλήματα
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Εμμηνόπαυση
• Διογκωμένες αμυγδαλές
• Σύνδρομο Down
• Οικογενειακό ιστορικό υπνικής άνοιας

Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει πως οι μαύροι, οι ισπανόφωνοι και οι ιθαγενείς της Αμερικής είναι πιο πιθανό να έχουν υπνική άπνοια σε σύγκριση με τους λευκούς.

Από την άλλη, η κεντρική άπνοια ύπνου έχει συνδεθεί με:

• Ασθένειες που επηρεάζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα, όπως η εγκεφαλίτιδα
• Νευρολογικές και νεφρικές διαταραχές
• Συγκοπή
• Εγκεφαλικό
• Ανάβαση σε μεγάλο υψόμετρο
• Χρήση οπιοειδών και άλλων ναρκωτικών ουσιών που επηρεάζουν το νευρικό σύστημα
• Χρήση αναλγητικών φαρμάκων

Τι επιπλοκές μπορεί να έχει η υπνική άπνοια;

Σύμφωνα με μελέτες, εάν η υπνική άπνοια δεν αντιμετωπιστεί τότε μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων καταστάσεων, όπως:

• Συμπτώματα άσθματος
• Κολπική μαρμαρυγή
• Καρκίνος
• Χρόνια νεφρική νόσος
• Προβλήματα μνήμης και μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης
• Άνοια
• Καρδιαγγειακά νοσήματα, λόγω της μειωμένης παροχής οξυγόνου
• Επιπλοκές εγκυμοσύνης
• Οφθαλμικές διαταραχές, όπως το γλαύκωμα
• Μεταβολικό σύνδρομο
• Εγκεφαλικό επεισόδιο

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η υπνική άπνοια;

Η θεραπεία της υπνικής άπνοιας έχει ως στόχο την ομαλοποίηση της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου, μέσω αντιμετώπισης οποιονδήποτε υποκείμενων προβλημάτων υγείας που μπορεί να σχετίζονται με αυτή. Υπάρχουν διάφορες μορφές θεραπείας, αλλά η επιλογή της καταλληλότερης για το κάθε άτομο εξαρτάται από την αιτία εμφάνισης της υπνικής άπνοιας, αλλά και από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων της. Γι’ αυτό θεωρείται απαραίτητη η συμβουλή κάποιου ειδικού.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής θεωρούνται απαραίτητες ως πρώτο βήμα για τη θεραπεία της υπνικής άπνοιας. Μερικές από αυτές είναι οι εξής:

• Υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής
• Ανάπτυξη υγιεινών συνηθειών ύπνου
• Περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ
• Διακοπή του καπνίσματος
• Διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους
• Προτίμηση του ύπνου στο πλάι

Θεραπεία συνεχούς θετικής πίεσης των αεραγωγών (CPAP)

Η θεραπεία συνεχούς θετικής πίεσης των αεραγωγών (CPAP) είναι η κύρια μέθοδος αντιμετώπισης της υπνικής άπνοιας. Περιλαμβάνει τη χρήση μάσκας, μέσω της οποίας γίνεται παροχή μιας σταθερής ροής αέρα θετικής πίεσης που βοηθά στο να παραμείνει ανοιχτός ο ανώτερος αεραγωγός.

Στη μέθοδο αυτή υπάρχει η δυνατότητα να προσαρμοστούν οι ρυθμίσεις της μάσκας για να χρησιμοποιηθεί εύκολα από τον καθένα. Παρόλα αυτά, μερικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να χρησιμοποιήσουν τη μέθοδο αυτή και σταματούν τη θεραπεία πριν παρατηρηθεί κάποιο όφελος.

Χειρουργική επέμβαση

Για τα άτομα που αντιμετωπίζουν αποφρακτική υπνική άπνοια υπάρχουν διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις, που μπορούν να βοηθήσουν στη διεύρυνση του αεραγωγού και διευκόλυνση της αναπνοής. Συγκεκριμένα, μέσω χειρουργικής επέμβασης μπορεί να συρρικνωθεί ο αποφρακτικός ιστός, να αφαιρεθεί ο παραπανήσιος ιστός ή να αφαιρεθούν οι διογκωμένες αμυγδαλές.

Χρήση συσκευής επανατοποθέτησης της κάτω γνάθου (MRD)

Η συσκευή επανατοποθέτησης της κάτω γνάθου είναι κατάλληλη για άτομα με ήπια ή μέτρια αποφρακτική υπνική άπνοια. Η συσκευή αυτή λειτουργεί κρατώντας την κάτω γνάθο σε μια θέση προς τα εμπρός κατά τη διάρκεια του ύπνου, για να υπάρχει μεγαλύτερος χώρος πίσω από τη γλώσσα. Αυτό βοηθά στη διατήρηση του ανώτερου αεραγωγού ανοιχτού, αποτρέποντας έτσι την άπνοια και το ροχαλητό.

Πιθανά μειονεκτήματα της χρήσης αυτής της συσκευής είναι ο πόνος στη γνάθο ή στα δόντια και η πιθανή επιδείνωση των παθήσεων της κροταφογναθικής άρθρωσης.

Χρήση φαρμακευτικής αγωγής

Ορισμένα φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κεντρικής άπνοιας ύπνου, αλλά πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο ύστερα από συνεννόηση με κάποιον ειδικό για θέματα ύπνου, καθώς μπορεί να μην είναι κατάλληλα για μερικά άτομα και να έχουν σοβαρές ανεπιθύμητες παρενέργειες. Μερικά από αυτά τα φάρμακα είναι η ακεταζολαμίδη, η ζολπιδέμη και η τριαζολάμη.