Ύπνωση αντί γενική αναισθησία: Για ποιες περιπτώσεις είναι κατάλληλη και πόσο αποτελεσματική είναι;

Η ύπνωση κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης, η οποία άρχισε να χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες στην Ευρώπη, είναι μια τάση η οποία έχει ως βασικό στόχο να αποφευχθεί η γενική αναισθησία όποτε είναι δυνατόν. Η πρωτοβουλία αυτή γεννήθηκε από τον φόβο του εθισμού στα παυσίπονα και των επιβλαβών παρενεργειών της γενικής αναισθησίας.

Τι παρενέργειες μπορεί να προκαλέσει η γενική αναισθησία;

Σύμφωνα με μία μελέτη, το 30% – 40% των ανθρώπων που υποβάλλονται σε γενική αναισθησία αντιμετωπίζουν γνωστικές δυσλειτουργίες, όπως προβλήματα μνήμης, αμέσως μετά τη χειρουργική επέμβαση και το 5% – 12% εξακολουθούν να εμφανίζουν προβλήματα ακόμη και τρεις μήνες μετά.

Επιπρόσθετα, η γενική αναισθησία μπορεί να επιβραδύνει την απόδοση του ανοσοποιητικού συστήματος και μάλιστα υπάρχουν ενδείξεις ότι οι άνθρωποι που υποβάλλονται σε γενική αναισθησία έχουν περισσότερες πιθανότητες να ξαναεμφανίσουν καρκίνο, καθώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα, το οποίο κανονικά σκοτώνει τις μικρομεταστάσεις, τα μικρά δηλαδή καρκινικά κύτταρα που διασπώνται από τον πρωτογενή όγκο, δεν καταφέρνει να τα εξοντώσει και τελικά επιβιώνουν και δημιουργούν νέους όγκους.

Πώς βοηθά η ύπνωση σε μια χειρουργική επέμβαση;

Γενικότερα, σύμφωνα με τον Δρ. Lorenzo Cohen, διευθυντή του προγράμματος Integrative Medicine στο MD Anderson, οι ασθενείς φοβούνται την αναισθησία και τις παρενέργειες που προκαλεί, αλλά και τα φάρμακα για τον πόνο, επειδή τους τρομάζει ο εθισμός.

Έτσι ο Δρ. Cohen, σε μια προσπάθεια να μειώσει την χρήση των φαρμάκων και να αποτρέψει όποτε γίνεται τη γενική αναισθησία, ξεκίνησε μια κλινική δοκιμή στο MD Anderson, κάνοντας τοπική αντί για γενική αναισθησία, σε γυναίκες που υποβάλλονταν σε χειρουργική επέμβαση για καρκίνο του μαστού σε συνδυασμό με την ύπνωση. Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, το τοπικό αναισθητικό εμπόδιζε τον πόνο στο σημείο της τομής, ενώ η νάρκωση βοηθούσε τις γυναίκες να χαλαρώσουν και να διαχωριστούν από αυτό που τους συνέβαινε.

Σύμφωνα με τον ίδιο, ο διαχωρισμός των γυναικών από αυτό που τους συνέβαινε, ήταν πολύ σημαντικός, καθώς υπάρχει ένα είδος ανατροφοδότησης ανάμεσα στο άγχος που νιώθουν κατά την επέμβαση και τον πόνο. Αυτά τα δύο συναισθήματα, όταν συμβαίνουν ενεργοποιούν παρόμοιες δομές στον εγκέφαλο. Συγκεκριμένα, όταν κάποιος νιώθει άγχος, έχει αυξημένη ευαισθησία στον πόνο, ενώ όταν νιώθει πόνο, το άγχος του αυξάνεται. «Εκείνο που προσπαθήσαμε να κάνουμε», ανέφερε ο Δρ. Cohen, «είναι να αποσυνδέσουμε αυτή τη σχέση, οδηγώντας τις ασθενείς σε μια βαθιά χαλαρή κατάσταση».

Ποια είναι η διαδικασία της ύπνωσης κατά τη χειρουργική επέμβαση;

Πριν από τη χειρουργική επέμβαση, η γυναίκα συναντάται με τον υπνοθεραπευτή για να περάσει μια δοκιμαστική διαδικασία ύπνωσης και να λάβει καθοδήγηση για τα όσα θα συμβούν στο χειρουργείο.

Την ημέρα της επέμβασης, ο υπνοθεραπευτής ζητά από την γυναίκα να επιλέξει ένα ευχάριστο μέρος και να μεταφερθεί νοητικά σε αυτό, χρησιμοποιώντας νοητικά όλες τις αισθήσεις της για να ζωντανέψει την εικόνα που έχει στο μυαλό της. Επίσης, ο υπνοθεραπευτής της ζητά να ξεκινήσει να παίρνει βαθιές αναπνοές και να χαλαρώνει προοδευτικά τους μυς των ποδιών, των χεριών και την γνάθο της και ακολούθως την καθοδηγεί στο πως θα κινηθεί στην εικόνα που έχει στο μυαλό της. Όταν συνειδητοποιήσει ότι η αναπνοή της είναι αρκετά αργή, οι μυς της αρκετά χαλαροί και ότι νιώθει ευχάριστα, της μιλάει όλο και λιγότερο. Στην περίπτωση που ανοίξει τα μάτια της ή η αναπνοή της γίνει πιο γρήγορη, τότε την καθοδηγεί και πάλι να επιβραδύνει την αναπνοή της.

Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, οι γιατροί παρακολουθούν την αναπνοή, τον καρδιακό ρυθμό και την εγκεφαλική δραστηριότητα της γυναίκας, ενώ στο χειρουργείο είναι παρόν πάντα και ένας αναισθησιολόγος, στην περίπτωση που η γυναίκα νιώσει υπερβολικό πόνο και χρειαστεί να την ναρκώσει. Σύμφωνα με τον Δρ. Cohen, αυτό είναι σπάνιο και μάλιστα έτυχε μόνο 2 φορές στις 50, διότι η χειρουργική επέμβαση χρειάστηκε να γίνει πιο επεμβατική από ότι είχε αρχικά σχεδιαστεί.

Σύμφωνα με τον Engle, επαγγελματία υπνοθεραπευτή, οι άνθρωποι διαφέρουν στην ικανότητα τους να παραμένουν σε φάση ύπνωσης, καθώς δεν μπορούν όλοι να εμβαθύνουν σε μια εικόνα σε σημείο που να μην είναι πλέον στο χειρουργείο πνευματικά. «Μερικοί άνθρωποι» σημειώνει «είναι σε θέση να μεταβαίνουν σε διαφορετικό τόπο και χρόνο πλήρως, ενώ άλλοι αν και απολαμβάνουν την εικόνα που έχουν στο μυαλό τους, εξακολουθούν να έχουν πλήρη επίγνωση του που βρίσκονται».

Αξίζει τέλος να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με τα ευρήματα μιας άλλη μελέτης, κατά τη διάρκεια της ύπνωσης και της χειρουργικής επέμβασης, παρατηρήθηκε εκτεταμένη δραστηριότητα στις οπτικές περιοχές του εγκεφάλου και μειωμένη δραστηριότητα στην περιοχή που συνδέεται με την αντίληψη του πόνου, γεγονός που υποδηλώνει ότι η ύπνωση ήταν επιτυχής και βοήθησε τη γυναίκα να νιώσει πως βρίσκεται αλλού και κατά συνέπεια να χαλαρώσει και να μην νιώθει πόνο.